Tháng hành động phòng, chống ma túy: Sức lan tỏa từ một chủ trương lớn

Đó là những thành quả đáng ghi nhận mà dự án này đã mang lại cho cộng đồng, xã hội. Và, sức lan tỏa của nó đang ngày càng lớn.

Quyết liệt vào cuộc

Kể từ ngày triển khai thực hiện Dự án “xây dựng xã, phường, thị trấn không có tệ nạn ma túy” theo Quyết định số 4060/QĐ-BCA-C41 ngày 26/7/2013 của Bộ Công an, ước tính đã có hàng ngàn lượt cán bộ ở cơ sở được tập huấn, bổ sung những kiến thức cơ bản về tác hại của ma tuý, cách thức nhận biết người nghiện ma tuý, cây trồng có chứa chất ma tuý và các kỹ năng phòng chống ma túy (PCMT) ở địa phương; hàng nghìn cuốn hành sổ tay hướng dẫn thực hiện công tác PCMT ở cơ sở đã được cấp phát cho các xã, phường, thị trấn trong cả nước; nhiều Đoàn kiểm tra công tác PCMT tại các địa phương được thành lập nhằm đánh giá kết quả đạt được và chỉ ra mặt hạn chế từ đó bàn cách tháo gỡ.

Bên cạnh đó, dự án còn có sự phối hợp thường xuyên giữa các cơ quan Trung ương và địa phương trong việc đảm bảo thống nhất, đồng bộ từ khâu chọn địa bàn, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện cùng sự đầu tư thoả đáng về kinh phí đã tạo hiệu quả chuyển biến rõ rệt ở các địa bàn trọng điểm về ma tuý như: Phường Phương Lâm (TP. Hoà Bình, tỉnh Hoà Bình), phường Quang Trung (TP. Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên) và phường An Hải Tây (quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng).

Tại các xã, phường, thị trấn được chọn làm mô hình điểm của dự án này đã tích cực mở nhiều lớp tuyên truyền về tác hại phòng chống ma túy cho cán bộ chủ chốt các ngành, các cấp và tuyên truyền tới từng người dân ở những tổ dân phố, xóm bản có tình hình phức tạp về tội phạm ma túy, lập pano, áp phích củng cố hệ thống truyền thanh của xã, hàng ngày có 15 - 20 phút vào các giờ cao điểm để tuyên truyền về phòng, chống ma túy, đặc biệt lập hộp thư tố giác tội phạm, điện thoại nóng để nhân dân biết tham gia tố giác tội phạm, những thông tin tố giác tội phạm đều được đảm bảo bí mật điều tra xử lý đúng mức, được nhân dân tin tưởng tích cực tham gia tố giác tội phạm.

Bên cạnh đó, công tác đấu tranh chống tội phạm về ma túy luôn được Công an các địa phương quan tâm, chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường phối hợp với Công an các xã, phường, thị trấn triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ nắm địa bàn, theo dõi di biến động đối tượng có biểu hiện nghi vấn.

Qua đó, lực lượng Công an đã đấu tranh, triệt xóa hàng nghìn điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy. Nhiều địa phương đã thành lập chốt tuần tra, canh gác, thiết lập các “hòm thư tố giác tội phạm và tệ nạn ma túy” và “đường dây nóng” tiếp nhận kịp thời nguồn tin tố giác do người dân cung cấp.

Tuyên truyền về tác hại của ma túy cho những người nghiện

Đặc biệt một số tỉnh còn đầu tư xây dựng mô hình “Huyện không có tệ nạn ma tuý” tại các huyện: Quỳnh Phụ (tỉnh Thái Bình), Yên Mô (tỉnh Ninh Bình) và Lạc Thuỷ (tỉnh Hoà Bình), đã góp phần làm giảm mức độ phức tạp của tệ nạn ma tuý trên địa bàn. Công an các tỉnh ký hợp đồng trách nhiệm với những đơn vị có liên quan, giao chỉ tiêu cụ thể trong việc tuyên truyền, hỗ trợ người sau cai tái hoà nhập cộng đồng, tuần tra địa bàn, phá nhổ cây trồng chứa chất ma tuý nhằm xây dựng cơ quan, doanh nghiệp, trường học không có tội phạm, tệ nạn ma tuý.

Xóa nhiều “điểm đen” về ma túy

Sau 3 năm thực hiện, dự án dần đã đi vào cuộc sống và thu được nhiều kết quả hết sức tích cực. Công tác tuyên truyền về PCMT và tệ nạn ma tuý đã được các cấp, các ngành quan tâm đẩy mạnh. Quy mô tuyên truyền phòng chống tội phạm, PCMT được thực hiện đến tận thôn, bản, hộ gia đình.

Hình thức tuyên truyền cũng phong phú, đa dạng phù hợp với từng đối tượng và tình hình thực tiễn từng địa bàn. Nhiều địa phương đơn vị có nhiều sáng tạo, đã tổ chức tuyên truyền theo hình thức sân khấu hóa, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.

Có những địa phương tuyên truyền bằng việc gắn kết với các sinh hoạt đoàn thể, khu dân cư, hoạt động ngoại khoá trong nhà trường. Các địa phương đã thu hút trên 2,5 triệu lượt người tham gia hoạt động mít tinh, ra quân  PCMT, cắt dán trên 46 triệu khẩu hiệu, băng rôn, phát hành 1,5 triệu tờ rơi, phát sóng 620.550 tin, bài tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh cơ sở và động viên người dân ký cam kết xây dựng khu dân cư, trường học, gia đình không có tệ nạn ma tuý.

Điển hình, trong 5 năm qua, Công an các xã, phường, thị trấn trên địa bàn TP. Hà Nội đã lập hồ sơ đưa 8.882/11.500 lượt người nghiện vào trung tâm cai nghiện bắt buộc, đạt 77,2% chỉ tiêu đề ra; TP. Hồ Chí Minh lập hồ sơ đưa 14.105/20.188 người nghiện đi cai bắt buộc, 5.126 lượt người nghiện đưa vào quản lý, giáo dục tại địa phương.

Hoặc như ở Sơn La, chính quyền ở đây cũng đã cho xây dựng nhóm liên gia tự quản về ANTT gắn với quản lý người sau cai nghiện ma túy tại cộng đồng, TP. Đà Nẵng với mô hình “Khu dân cư 3 không” (không tội phạm, không ma túy, không cờ bạc), mô hình “Khu dân cư an toàn về ANTT” ở tỉnh Thanh Hóa, hay tỉnh Bắc Giang có sáng kiến xây dựng Quy ước bảo vệ ANTT, duy trì hoạt động của tổ hòa giải, tổ an ninh nhân dân, đội thanh niên xung kích làm chỗ dựa vững chắc cho phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ ở cơ sở.

Đồng thời, Ban chỉ đạo ở các địa phương cũng đã cử cán bộ xuống từng bản làng vận động các hộ gia đình ký cam kết không trồng và cung cấp thông tin tố giác đối tượng trồng loại cây này. Chỉ trong vòng 2 năm đầu triển khai thực hiện Dự án (từ 7/2013 đến tháng 6/2015) đã có 22/63 tỉnh, thành phố không phát hiện tình trạng trồng cây có chất ma túy. Các địa phương đã phá nhổ, tiêu hủy trên 1,1 triệu m2 cây thuốc phiện và 129 nghìn m2 cây cần sa. Phát hiện 763 vụ trồng cây có chứa chất ma túy, trong đó xử lý hình sự 20 vụ, xử lý hành chính 476 vụ với số tiền phạt là 447 triệu đồng. Số vụ còn lại đều giải quyết theo hướng cảnh cáo, răn đe, yêu cầu người vi phạm ký cam kết không tái trồng.

Ở một số tỉnh lâu nay được xem như là “điểm nóng” về ma túy của cả nước như Điện Biên, Sơn La và đặc biệt là Lai Châu, Dự án “xây dựng xã, phường, thị trấn không có tệ nạn ma túy” đã được triển khai quyết liệt và đồng bộ. Chỉ tính riêng trong năm 2015, Lai Châu đã có 4 xã được công nhận là địa bàn không có tệ nạn ma túy, nâng tổng số địa bàn không có tệ nạn ma túy trong toàn tỉnh lên 32/108 xã (đạt 29,6% số xã, phường, thị trấn không tệ nạn ma túy). Có được kết quả đó là nhờ sự nỗ lực vào cuộc cấp ủy, chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng trong việc triển khai dự án “Xây dựng xã, phường, thị trấn không tệ nạn ma túy”.

Cần sự chung tay của toàn xã hội

Những con số trên cho thấy kết quả đáng khích lệ thu được từ một chủ trương lớn, góp phần giúp một số địa phương có số địa bàn trọng điểm về ma tuý loại I và II giảm, số tụ điểm, điểm phức tạp về ma tuý được giải quyết dứt điểm tạo niềm tin trong nhân dân. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện dự án cũng tồn tại một số mặt còn hạn chế ở một số địa phương như: mục tiêu giảm số xã, phường, thị trấn có tệ nạn ma tuý không đạt do số người nghiện ma tuý vẫn gia tăng hàng năm, trong khi hiệu quả công tác cai nghiện chưa cao; công tác tuyên truyền chưa thường xuyên, chưa đa dạng, hiệu quả mang lại chưa cao.

Bên cạnh đó là việc quản lý cai nghiện tại gia đình, cộng đồng còn bất cập, thiếu điều kiện vật chất và cán bộ có chuyên môn, việc hỗ trợ vay vốn, dạy nghề, giới thiệu việc làm cho người sau cai còn hạn chế. Tình trạng trồng, tái trồng cây thuốc phiện và cần sa tuy xảy ra không nhiều nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ phức tạp. Thế nên,nhằm làm tốt công tác đấu tranh phòng chống tệ nạn ma túy, các cơ quan, ban ngành, tổ chức xã hội cẩn đẩy mạnh hơn nữa công tác thông tin tuyên truyền, lấy công tác tuyên truyền làm trọng tâm trong việc đấu tranh, phòng, chống các loại tội phạm, đặc biệt là tội phạm liên quan tới ma túy.

Đồng thời cần đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đến địa bàn cơ sở, tập trung vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, thanh thiếu niên, học sinh; lồng ghép nhiệm vụ phòng, chống ma túy vào việc thực hiện các phong trào, mô hình phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân không trồng, tái trồng cây có chứa chất ma túy. Quan tâm ưu tiên đầu tư các nguồn vốn của các Chương trình: 135, 30A, 159, 661...; xây dựng kế hoạch cụ thể phân bổ nguồn vốn hỗ trợ cho người dân ở các địa bàn có nguy cơ tái trồng cây có chứa chất ma túy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển sản xuất.

Hơn nữa, các địa phương cũng cần phải làm tốt công tác vận động người dân chủ động cung cấp thông tin về tội phạm cho lực lượng chức năng để phục vụ công tác đấu tranh phòng chống các loại tội phạm về ma túy và tệ nạn xã hội tại địa phương. Chỉ với sự vào cuộc của cả cộng đồng thì tệ nạn ma túy mới có thể bị đẩy lùi, đem lại cuộc sống bình yên cho toàn xã hội.