Trong những năm qua, các lực lượng chức năng Việt Nam đã đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống tội phạm mua bán người, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm trên các tuyến biên giới.
Thực hiện Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2016 - 2020 của Chính phủ (Chương trình 130/CP), ngày 27/4/2016, Bộ Công an ban hành Quyết định số 1543/BCA phê duyệt đề án 5 “Hợp tác quốc tế về phòng, chống mua bán người”, với những nhiệm vụ trọng tâm cụ thể. Đề án được thực hiện trên phạm vi cả nước và các nước hoặc vùng lãnh thổ khác theo cam kết quốc tế và pháp luật Việt Nam; ưu tiên các tuyến, địa bàn trọng điểm, các tỉnh giáp biên giới Campuchia, Lào và Trung Quốc.
Một số nhiệm vụ trọng tâm của Đề án là tăng cường hợp tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người, trao đổi thông tin, giải quyết vụ việc mua bán người, truy bắt đối tượng phạm tội, giải cứu và hồi hương nạn nhân, chia sẻ kinh nghiệm và đào tạo nâng cao năng lực phòng, chống mua bán người; thi hành các điều ước quốc tế và cam kết quốc tế về phòng, chống mua bán người mà Việt Nam là thành viên; sơ kết, tổng kết các điều ước, thỏa thuận hoặc văn bản hợp tác quốc tế đã ký kết giữa Việt Nam với các nước, các tổ chức quốc tế về phòng, chống mua bán người; tổ chức nghiên cứu, khảo sát tình hình hoạt động tội phạm và tìm hiểu chính sách pháp luật về phòng, chống mua bán người tại một số nước...
Để thực hiện được mục tiêu và nhiệm vụ trên, Đề án đưa ra một số giải pháp là tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với công tác hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực phòng, chống mua bán người trên nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện, tôn trọng độc lập, chủ quyền. Xây dựng, hoàn thiện pháp luật có liên quan đến hợp tác quốc tế, nhất là đàm phán, ký kết các hiệp định, thỏa thuận, kế hoạch phối hợp hành động giữa Việt Nam với các nước có nhiều nạn nhân là người Việt Nam bị mua bán.
Các đại biểu tham dự hội thảo quốc tế về phòng chống mua bán người
Bên cạnh đó, duy trì thực hiện có hiệu quả cơ chế phối hợp liên ngành trong chỉ đạo, điều hành thực hiện Đề án, tăng cường công tác truyền thông, cơ chế phối hợp, trao đổi thông tin, giải quyết vụ việc mua bán người, truy bắt đối tượng phạm tội, giải cứu và hồi hương nạn nhân giữa các cơ quan chức năng của Việt Nam với các nước. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, tư vấn chuyên môn kỹ thuật của các nước, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi Chính phủ và cá nhân người nước ngoài trong thực hiện công tác hợp tác quốc tế về phòng, chống mua bán người.
Về hợp tác đa phương, hàng năm, Ban công tác liên ngành COMMIT Việt Nam tổ chức sơ kết các hoạt động trong khuôn khổ hợp tác các nước Tiểu vùng sông Mê – kông về phòng, chống mua bán người và ban hành kế hoạch triển khai thực hiện năm tới gắn với việc thực hiện Chương trình 130/CP; tham gia các diễn đàn, hội nghị, các cuộc họp thường niên cấp vùng.
Đồng thời, Bộ Công an cũng nghiên cứu, tham mưu Chính phủ đàm phán, ký kết Công ước ASEAN về phòng, chống mua bán người (21/11/2015), trình Chủ tịch nước ký Quyết định phê chuẩn Công ước có hiệu lực từ ngày 8/3/2017; xây dựng lộ trình đang báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định khả năng Việt Nam gia nhập Nghị định thư về chống người di cư trái phép bằng đường bộ, đường biển và đường không bổ sung Công ước chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia.
Về hợp tác song phương, tổ chức thực hiện có hiệu quả các hiệp định, thỏa thuận hợp tác song phương giữa Việt Nam với Campuchia, Lào, Thái Lan và Trung Quốc về phòng, chống mua bán người. Trọng tâm là tổng kết 5 năm (2011 – 2015) thực hiện Hiệp định Việt Nam – Trung Quốc và thông qua kế hoạch giai đoạn 2016 – 2020; ban hành quyết định kiện toàn Nhóm công tác liên ngành thực hiện Hiệp định; sơ kết thục hiện Hiệp định với Thái Lan về phòng ngừa chống tội phạm mua bán người giai đoạn 2013 – 2020; tổ chức tổng kết 5 năm thực hiện Hiệp định Việt Nam – Campuchia về phòng, chống mua bán người, bảo vệ nạn nhân và thống nhất kế hoạch thực hiện Hiệp định giai đoạn 2017 – 2020; duy trì họp thường niên với cơ quan chức năng các nước trong việc thực hiện Hiệp định; mở đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người.
Bên cạnh đó, Bộ Công an và Bộ Nhập cư – bảo vệ biên giới Úc đã tổ chức ký kết, triển khai biên bản ghi nhớ hợp tác về ngăn chặn nạn đưa người di cư trái phép; nghiên cứu xây dựng dự thảo văn bản, kiện toàn Ban soạn thảo, Tổ biên tập, trao đổi với cơ quan chức năng của Vương quốc Anh. Ngày 16/5/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định cho phép tổ chức đàm phán bản ghi nhớ giữa 2 nước về hợp tác phòng, chống mua bán người.
Tháng 6/2018, tại Hà Nội, Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR) phối hợp với Ban Thư ký Quốc gia về ASEAN của Việt Nam, Chương trình ASEAN-U.S. PROGRESS, Chính phủ Australia và Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức hội thảo khu vực về Chiến lược phòng chống mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em: Tăng cường tiếp cận thông tin và hệ thống bảo vệ cộng đồng. Tại hội thảo, các đại biểu đã thảo luận về hệ thống pháp luật và chính sách khu vực trong phòng chống mua bán người, cách tiếp cận dựa trên quyền con người trong xây dựng và triển khai các chiến lược phòng chống mua bán người, các thách thức và phương hướng thúc đẩy hợp tác quốc tế và khu vực trong việc tăng cường tiếp cận thông tin và hệ thống bảo vệ cộng đồng trong phòng chống mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.
Cũng tại hội thảo, Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Đại sứ Phạm Sanh Châu khẳng định quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách và biện pháp về phòng chống mua bán người, kêu gọi tăng cường hợp tác quốc tế, khu vực và huy động nguồn lực nhằm thúc đẩy các nỗ lực này. Các đại biểu cho rằng chiến lược phòng chống mua bán người có mối liên hệ chặt chẽ với các vấn đề khác về mua bán người, cần cách tiếp cận liên ngành và nỗ lực chung không chỉ của các Chính phủ, các cơ quan chuyên môn, mà còn của các bên liên quan trong khu vực và thế giới, các tổ chức và các cá nhân trong xã hội.