"Bão" qua vùng đất khó

Chính vì thế, trong nhiều năm qua, nhiệm vụ ngăn chặn và đẩy lùi "cơn bão trắng" luôn đè nặng lên vai các lực lượng chức năng của huyện cũng như của tỉnh Nghệ An.

Khó khăn chồng chất

Quế Phong là huyện biên giới của tỉnh Nghệ An, cách TP. Vinh hơn 200km, có xấp xỉ 70km đường biên giới giáp với nước bạn Lào. Diện tích tự nhiên của huyện hầu hết là rừng, giao thông đi lại khó khăn, trắc trở. Từ thị trấn Kim Sơn có đường ôtô đến trung tâm các xã, từ các xã cũng có nhiều đường mòn qua biên giới. Huyện Quế Phong có bốn xã biên giới là Thông Thụ, Hạnh Dịch, Nậm Giải và Tri Lễ với 59 bản, gần 3.000 hộ và khoảng 16.000 người, gồm bốn dân tộc: Thái, Mông, Khơ Mú, Kinh. Đời sống nhân dân tại vùng biên giới này nhìn chung rất khó khăn, đồng bào hai bên có mối quan hệ dân tộc, thân tộc từ lâu đời, thường xuyên qua lại thăm thân, mua bán, trao đổi hàng hoá với nhau. Chính vì thế, công tác quản lý về xuất nhập cảnh qua biên giới của các lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn.

Một đối tượng buôn bán ma túy bị bắt giữ tại Quế Phong

Hơn nữa, do người dân ở đây có tập quán trồng cây thuốc phiện và hút thuốc phiện từ lâu đời nên có nhiều đối tượng nghiện lâu năm. Thời gian gần đây, “cơm đen” trở nên hiếm do chính sách triệt xóa cây thuốc phiện của Chính phủ và thị hiếu chuyển sang xài “hàng trắng”, thuốc lắc nên số đối tượng nghiện hút các loại ma túy khá đông. Địa hình khu vực biên giới Quế Phong lại cực kỳ phức tạp, hiểm trở với nhiều khu rừng già chằng chịt, hang khe, hốc đá nhiều tầng nhiều lớp mà cơ quan chức năng không thể quản lý hết được...

Tính trung bình, mỗi năm có hàng trăm người Mông di cư trái phép qua biên giới, nhiều người trong số đó đã tham gia các đường dây buôn bán, vận chuyển ma túy và quay về Việt Nam đưa đường, dẫn lối cho các đối tượng người Lào xâm nhập qua biên giới để buôn bán ma túy. Ở bên kia biên giới Việt - Lào, các cụm bản Phà Đánh, Phăn Thoong, Nậm Bống của huyện Sầm Tớ, tỉnh Hủa Phăn nằm sát đường biên, hầu hết là người Mông, trước đây lại là địa bàn trồng nhiều cây thuốc phiện; còn hiện nay, đó là địa bàn tập kết, trung chuyển các chất ma túy để buôn bán, vận chuyển qua biên giới vào nước ta.

Phần nữa, xuất phát từ việc mấy năm gần đây, nhờ dự án xây dựng các công trình thuỷ điện được thành lập, Quế Phong nhộn nhịp hẳn lên vì có những công nhân "dưới xuôi" lên làm việc. Nhưng cũng bắt đầu từ đó, những đối tượng buôn bán ma tuý lợi dụng trà trộn, biến nơi đây thành cái "chợ ma túy" khổng lồ.

Với hàng trăm người nghiện và vô số các điểm bán lẻ ma tuý nằm rải rác khắp các xã bản, huyện Quế Phong đã và đang là điểm nóng ma tuý nơi miền Tây xứ Nghệ. Ở đó, có những bản làng phải sống chung với ma tuý và đang chết dần chết mòn vì thứ hàng trắng khủng khiếp này. Hoạt động buôn bán ma tuý ở đây ngày càng tinh vi. Bọn tội phạm ma tuý không chỉ hoạt động trên tuyến biên giới, móc nối với một số đối tượng người dân tộc Mông ở bên kia biên giới để thẩm lậu ma tuý vào địa bàn, mà còn hoạt động lưu động ở một số khu vực núi rừng thuộc các xã Châu Thôn, Châu Kim, Mường Nọc…

Hiện nay, hầu hết các xã, thị trấn ở Quế Phong đều có người nghiện nhưng nhiều nhất là xã Mường Nọc. Và trong xã Mường Nọc thì bản Mường Mừn có số đối tượng liên quan đến ma túy nhiều nhất. Cả bản có hơn 70 nóc nhà thì có tới gần 40 gia đình có người tham gia mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý. Gần 30 người đang phải ngồi tù, một số khác hiện đang được ở nhà do vừa mãn hạn tù hoặc… chưa kịp vào tù. Cả bản tiêu điều, xơ xác, những bố mẹ già, vợ dại, con thơ không đủ sức lao động, ngày ngày cặm cụi nhặt nhạnh hang suối, khe sâu để kiếm cái ăn. Xã, huyện cũng đã cố gắng vận động, lực lượng Công an cũng đã làm ráo riết, nhưng kết quả vẫn chưa được là bao, cái nghèo vẫn chưa được giải quyết.

Bên cạnh Mường Nọc, Quế Phong có 5 địa bàn phức tạp về ma tuý gồm xã Trí Lễ, Châu Thôn, Căm Muộn, Châu Kim và thị trấn Kim Sơn. Ở những xã, bản này, đi đâu cũng có thể bắt gặp người nghiện. Thậm chí, có gia đình cả 3 cha con đều nghiện: Cha là Lô Văn Thái nghiện đã chục năm nay, "dạy" cho cả hai người con trai là Lô Văn Cả và Lô Văn Tâm cùng nằm đèn bàn. Gia đình đó 6 con người chui rúc trong một căn nhà rách nát, tồi tàn, thường xuyên đứt bữa, con cái nheo nhóc, không được học hành…

Gian nan chống "bão"

Trước tình hình phức tạp về ma tuý trên địa bàn, Công an tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo Công an huyện Quế Phong triệt phá những tụ điểm ma tuý. Trong vài năm trở lại đây, lực lượng chức năng đã xoá được nhiều điểm phức tạp về ma tuý. Nhiều gia đình do trình độ nhận thức, đã cố tình bao che cho tội phạm, nhưng cũng có những gia đình đích thân tìm đến gặp Công an, đề nghị họ bắt chồng, bắt bố để tránh tình trạng gây mâu thuẫn trong gia đình, mang bệnh tật xã hội cũng như lún sâu vào con đường phạm tội…

Sau nhiều đợt tấn công trấn áp tội phạm của lực lượng chức năng huyện Quế Phong cũng như tỉnh Nghệ An, những đối tượng buôn bán ma tuý ở đây hiện nay chuyển sang hoạt động hết sức khó lường, phức tạp và không kém phần liều lĩnh. Phần lớn các ông trùm ở đây đều trang bị vũ khí nóng như súng, lựu đạn… sẵn sàng liều chết khi bị tấn công, truy bắt.

Phương tiện liên lạc của các trùm ma túy người Mông Lào sử dụng thường là điện thoại di động. Đa phần các chuyên án sau khi truy quét, các trinh sát thống kê rằng chúng đều sử dụng đầu số 091 mạng di động của ta. Có những trùm ma túy người Mông Lào như Lý Pha Trò còn sử dụng cả định vị toàn cầu. Các thiết bị này thường được nạp điện bằng những nguồn ắcquy, pin cực lớn. Qua điện thoại, các trùm thọc tay vào gần như toàn bộ các hoạt động của bọn "lâu la" cả bên này và bên kia biên giới. Tình hình trật tự trị an vùng biên ải Quế Phong cứ thế rối như mớ bòng bong...

Mỗi lần giao dịch trực tiếp, các "trùm" ma túy người Mông Lào cũng thực hiện theo cách thức rất... "chuyên nghiệp". Ma túy, tiền do bán ma túy mà có chúng cho vào túi vải, 24/24 giờ đều mang bên vai. Mỗi lần tổ chức mua bán số lượng lớn, chúng thường cho hai tên đứng ra, một đứa giao dịch, một đứa lăm lăm khẩu AK đứng bên cạnh phòng bất trắc. Ở các mỏm đá xung quanh đều có các tay súng đứng cảnh giới để giao dịch diễn ra "an toàn" và suôn sẻ...

Đồng bào dân tộc ở Quế Phong vẫn còn tập quán trồng cây thuốc phiện

Nguy hiểm hơn cả, chúng còn lợi dụng vào sự thật thà, thiếu hiểu biết pháp luật của đồng bào để lôi kéo họ vào con đường phạm tội. Có nhiều bản làng ở Quế Phong còn được mệnh danh là bản "không chồng" bởi rất nhiều đàn ông con trai của bản không dính đến nghiện ngập hỏng đời thì cũng tham gia buôn bán, vận chuyển ma túy. Có những bản chúng còn treo thưởng lấy ảnh của Trưởng Công an xã với giá 3 triệu đồng như thách thức với chính quyền và các lực lượng chức năng...

Cùng với việc "quét dọn" các tụ điểm ma tuý, lực lượng Công an cũng đang thực hiện công tác cai nghiện ma tuý tại cộng đồng. Trạm Y tế xã trở thành điểm cai nghiện chung cho cả xã. Về cơ bản, hình thức cai nghiện này đã đạt được kết quả rất khả quan. Các gia đình cũng đã phối hợp với Công an theo dõi sát sao quá trình cai nghiện. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại, đó là hiện nay, kinh tế của Quế Phong vẫn còn “giậm chân tại chỗ”, cuộc sống của người dân vẫn chỉ trông chờ mùa thu hoạch trên nương rẫy nên cái đói cái nghèo vẫn còn lẩn quất, không thoát được.

"Dù lực lượng Công an chúng tôi có cố gắng đến mấy, công tác cai nghiện có đạt hiệu quả cao đến mấy thì nguy cơ tái nghiện trong cộng đồng cũng sẽ rất lớn bởi đa số những người nghiện đều không có công ăn việc làm, không có thu nhập nên họ vẫn rơi vào vòng luẩn quẩn. Ngoài sự phối hợp giữa lực lượng Công an với các đoàn thể, cơ quan chức năng, chúng tôi rất mong có những chiến lược đầu tư phát triển kinh tế cho Quế Phong như những nông trường trồng rừng, chế biến lâm sản… để tạo công ăn việc làm cho người sau cai nghiện, có như thế, may ra cuộc chiến chống ma tuý ở đây mới triệt để được", một cán bộ Công an huyện Quế Phong tâm sự.

Có thể nói, cuộc chiến chống ma tuý ở Quế Phong đang rất quyết liệt, cam go, khó khăn và phức tạp. Ngay chính những cán bộ, chiến sỹ trong Đội CSĐTTP về ma tuý cũng phải thừa nhận rằng: Sau mỗi vụ án được phá thành công, các đối tượng buôn bán ma tuý lại có sự đối phó với thủ đoạn tinh vi hơn, khó phát hiện hơn. Chính vì vậy, để ngăn chặn, triệt phá có hiệu quả điểm nóng ma tuý ở Quế Phong, bên cạnh những biện pháp kiên quyết của các lực lượng chức năng, cần phải có sự tham gia tích cực của các cấp chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội để tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân trong công tác đấu tranh, phòng chống ma tuý. Chỉ khi nào người dân Quế Phong tỉnh ngộ vì tương lai con em của mình, biết đoàn kết thành một khối, tố giác, lên án, tẩy chay, hợp sức đẩy lùi ma tuý thì tệ nạn ma túy trên địa bàn mới được giải quyết.