Khát vọng trẻ trên vùng đất anh hùng

Hiện có hàng trăm, hàng ngàn thanh niên đã và đang tiếp bước cha ông kiên cường bám trụ nơi núi cao vực sâu, bom mìn chiến tranh còn giăng mắc trong lòng đất, để tạo nên “Thế trận lòng dân”, “Bức tường thành vững chắc” nơi cực Đông của Tổ quốc.

Sáng mãi tinh thần giữ nước

Trong ký ức, Bình Liêu (Quảng Ninh) trong tôi là một vùng đất mà trước đây, nói một cách văn hoa thì “cái cây rừng nếu có chân thì nó cũng bỏ mà đi”. Những tên xã, tên bản chỉ nghe đã đủ gợi lên toàn hình dung hoang vắng: Tĩnh Húc, Lục Hồn, Vô Ngại, Pac Khương, Phai Lầu..., nơi khe suối nhiều hơn bước chân người.

Cán bộ chiến sĩ Ban Chỉ huy quân sự huyện Bình Liêu làm đường cho gia đình chính sách

Không chỉ là một trong những cửa ngõ biên giới có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng phía Đông Bắc nước ta, với địa hình đồi núi phức tạp, hơn 90% là đồng bào dân tộc thiểu số, Bình Liêu còn được biết đến như là vùng cát cứ của quân phỉ trắng nhai thịt người rau ráu, nơi bọn phản động tăng cường hoạt động hai bên biên giới, nhằm chống phá cách mạng và chính quyền non trẻ của ta trong suốt cuộc kháng chiến thần thánh chống Mỹ.

Giờ, có đi qua những vùng biên viễn thậm cam khó, xa xôi mới thấy hết được mồ hôi công sức, máu xương của ông cha để lại trong suốt hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Ở vùng đất nằm cực Đông của Tổ quốc, lớp lớp thanh niên đã và đang mang sức trẻ và trí tuệ của mình để phát huy và gìn giữ những thành quả mà các thế hệ trước trao truyền.

Bữa cơm tối ở nhà trưởng bản Pác Khương, ông Chìu Dầu Thống, được dọn ra với nhiều đặc sản. Miếng thịt cà xáy (một loại gia cầm giống con ngan được người dân tộc nuôi bằng ngô) đậm đà, chén rượu khoai sau trăm ngày ủ men, nhằng nhặng thơm vị khoai nướng. Ai nấy ngất ngư say, say tình, say nghĩa, say núi rừng.

Bình Liêu đang ngày càng no ấm

Bên khói bếp nồng cay, ông Thống ề à kể cho chúng tôi bao chuyện về vùng đất thậm hoang sơ này. Thời loạn lạc, dân bản tứ tán khắp nơi, quanh năm chỉ biết có hai mùa: mùa no và mùa đói. Lối sống du canh du cư, đốt nương làm rẫy cứ kéo đời sống của đồng bào ngày một lâm vào cảnh khó khăn khốn đốn. Lợi dụng sự cả tin và thiếu hiểu biết của đồng bào, bọn người xấu đã tìm đến các bản để dụ dỗ, lôi kéo, vơ vét thóc gạo, tiền của rồi xúi giục đồng bào bỏ nhà cửa, nương rẫy để vượt sang bên kia biên giới.

Cuối những năm 80, khi tình hình biên giới đã tạm yên, đoàn thanh niên và chiến sỹ biên phòng đứng chân trên địa bàn chủ động tham mưu, phối hợp với địa phương tổ chức rà phá bom mìn do chiến tranh để lại và vận động nhân dân thành lập các bản giáp biên, giúp bà con ổn định đời sống gắn liền với bảo vệ chủ quyền biên giới. Dần dần, nhiều gia đình chạy loạn nơi xa đã trở về quê hương bản quán, vỡ đất trồng cấy hoa màu.

Tương truyền từ xa xưa, có một vị vua hiền đã ban chiếu đặt một hòn đá có khắc niên hiệu đặt lên đỉnh Cao Ba Lanh. Chiếu dụ viết rằng, hòn đá phải được đặt trên đỉnh núi cao nhất để đánh dấu bờ cõi nước Nam bắt đầu từ đó. Lệnh triều đình về đến châu, rồi xuống các lộ để quan binh theo đó mà cắt cử các suất đinh mang hòn đá lên đỉnh núi. Đã có bao người đi rồi nằm lại nơi sơn lam chướng khí, nhưng hòn đá đã được đặt trên đỉnh cao 1500m so với mặt nước biển hàng trăm năm có lẻ. Dân đi rừng săn con thú, tìm cây thuốc trên núi căn cứ vào tảng đá để không phạm sang đất ngoại bang. Thế mới thấy, đường biên giới trong lòng dân còn vững chắc hơn bất cứ loại vật liệu, ranh giới hữu hình nào.

Nhiều người già ở Pác Khương cũng kể lại rằng, đã có không biết bao nhiêu lính biên phòng và thanh niên trai tráng người dân tộc đã đổ máu khi làm nhiệm vụ giữ gìn hòn đá thiêng này. Mỗi khi chủ quyền Tổ quốc bị xâm phạm, tất tật thanh niên trai tráng, ông già bà cả đều bám bản, ở lại làm dân công tình nguyện khuân vác, vận chuyển vũ khí lên điểm cao cho bộ đội.

Không để đối phương phá hoại, một thanh niên đã ôm chặt cột mốc và bị địch trói vào cột suốt 3 ngày đêm ròng rã. Không thấu cái gan tày đình của anh, và cũng không hiểu nổi vì sao con người này lại chịu chết vì một cột đá đã bị thiên nhiên xâm thực, rêu phong đổ mốc, quân địch đành lui bước…

Chung tay xây dựng nông thôn mới

Sáng Bình Liêu, sương còn phủ trắng tàng cây như một dải tơ nõn dệt bằng nước mắt của trời óng lên dưới tia nắng sớm. Không khí tinh khôi, sũng nước mơn man da thịt. Trước cửa Trạm kiểm soát biên phòng cửa khẩu Hoành Mô (huyện Bình Liêu, Quảng Ninh), lừng lững 12 cây bạch đàn hương xoã tóc reo trong nắng sớm. Đó là những cây bạch đàn sống sót sau bom đạn chiến tranh, bám rễ sâu lặng lẽ uống nước suối mà xanh, ngấm đất rừng mà trắng. Hàng cây đứng đó, như một tiểu đội tiêu binh nghiêm cẩn đứng canh giữ nơi cửa khẩu từ năm này qua năm khác không mỏi gối, chồn chân.

Hơn 100 năm qua, trải nhiều biến cố nhưng những cột mốc trên tuyến biên giới Bình Liêu vẫn thi gan cùng tuế nguyệt, vững vàng khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia. Người dân nơi đây còn nghèo, còn thiếu ăn thiếu mặc nhưng lúc nào cũng tự hào vì truyền thống giữ đất, giữ nước ngàn đời của cha ông và cả sự no ấm đang đến với vùng đất này. Để có được điều đó, có một phần công sức không nhỏ của lớp lớp thanh niên các dân tộc ở Bình Liêu.

Bố của trưởng bản Chìu Dầu Thống, ông Chìu Dầu Sói mang lại cho tôi một ấn tượng khó quên. Tài sản mà ông truyền lại cho con trai chính là chức trưởng bản ông đã từng đảm nhận 16 năm và lời dặn dò của bố ông, rằng: "Đất của ta bắt đầu từ dòng suối này. Bao đời nay tiên tổ nhà mình đã ở đây, bảo vệ từng tấc đất, từng cái cây, ngọn cỏ. Con đừng có học con hươu, con nai nhảy nhót mà xa lìa bản quán. Phải chăm chút, bảo vệ đất đai của tổ tiên, đó là tài sản vô giá truyền lại cho con cháu".

Trưởng bản Chìu Dầu Thống kể, mấy năm nay, phát huy tinh thần tuổi trẻ tình nguyện xung kích vì cộng đồng đặc biệt là trong chương trình “Chung tay xây dựng nông thôn mới”, các cấp đoàn từ huyện đến cơ sở ở Bình Liêu đã cố gắng khắc phục những khó khăn của địa bàn huyện biên giới, vùng cao triển khai các nhiệm vụ, phần việc phù hợp với thực tiễn của từng địa phương.

Quả thật, qua con số thống kê của Huyện đoàn Bình Liêu đã cho thấy, Đoàn thanh niên huyện Bình Liêu đã phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, khơi dậy sức trẻ theo phương châm “Mỗi thanh niên một việc làm, mỗi cơ sở đoàn một hoạt động thiết thực”, đã tích cực đảm nhận các công trình, phần việc thanh niên, đẩy mạnh các hoạt động vì cộng đồng. Nổi bật là huy động sức trẻ tham gia vào chương trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Chỉ tính riêng trong năm 2016, Huyện đoàn đã huy động đoàn viên thanh niên phối hợp với Ban Chỉ huy quân sự huyện Bình Liêu, Đoàn kinh tế Quốc phòng 156 giúp bản Nà Luông, xã Lục Hồn san lấp hơn 300m lề đường; phối hợp với chính quyền cơ sở san gạt và đổ bê tông 1 tuyến đường dân sinh dài 50 mét với 250 công, trị giá khoảng 50.000.000 đồng; tu sửa 3 tuyến đường dân sinh; huy động 410 công tham gia tu sửa mương máng tại các xã: Vô Ngại, Đồng Tâm, Tình Húc, Húc Động, lồng ghép tuyên truyền để nhân dân xóa bỏ các phong tục tập quán lạc hậu;  đào đất mở 1 tuyến đường lên đồi chăn thả gia súc; hoàn thiện 1 chuồng trâu thoát nước tự động. Huy động 70 công giúp nhân dân thôn Bản Ngày I, xã Vô Ngại bê tông hóa sân nhà văn hóa thôn với diện tích 76 m2...

Một góc Bình Liêu

Phó Bí thư Huyện đoàn Bình Liêu Trần Thị Hường cho biết: “Trong nhiều năm nay, thanh niên Bình Liêu đã và đang phát huy tối đa sự sáng tạo và tinh thần xung kích, tình nguyện của tuổi trẻ đóng góp vào sự phát triển chung của quê hương. Trong những năm tiếp theo, để xây dựng Bình Liêu ngày càng giàu đẹp, tuổi trẻ toàn huyện sẽ tiếp tục tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi như: Phong trào thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới; hoạt động của tuổi trẻ tham gia phát triển du lịch, xây dựng thương hiệu Bình Liêu; tuổi trẻ xung kích trong phát triển KT-XH và bảo vệ an ninh Tổ quốc; xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng… Tuổi trẻ toàn huyện sẽ tiếp tục giữ vững và phát huy truyền thống, đóng góp sức trẻ, sức sáng tạo và tinh thần xung kích của mình, đóng góp vào sự phát triển chung của quê hương”.

Rời Bình Liêu vào buổi sáng mù sương không nhìn rõ mặt người, thỉnh thoảng gặp những đoàn ngựa chở gạo, chở xi măng, sắt thép của đồng bào đi ngược chiều. Màu áo lam hoà sắc thổ cẩm đỏ vàng lấp lánh trên nền lá xanh, những gương mặt hồn hậu gùi từng quẩy tấu ngô vàng xuộm rảo bước nhanh về bản như báo hiệu sự no ấm đang đến với Bình Liêu.