Đề xuất giải pháp huy động sức mạnh tổng hợp phát triển hạ tầng giao thông

Chiều 8/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải (Ban Chỉ đạo) chủ trì Phiên họp thứ 11 của Ban Chỉ đạo.

Phiên họp được thực hiện theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến giữa đầu cầu Trụ sở Chính phủ với đầu cầu 45 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang có các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải.

Dự phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; các thành viên Ban Chỉ đạo là Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố; đại diện các Ban quản lý dự án, các tập đoàn kinh tế Nhà nước, các nhà đầu tư, đơn vị tư vấn, nhà thầu xây lắp.

Mở đầu Phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết thời gian qua, cả nước đang thực hiện tốt 3 đột phá chiến lược mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định, trong đó có các đột phá về phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông; đạt nhiều kết quả tích cực, mang lại niềm vui cho nhân dân, tạo không gian phát triển mới, góp phần tạo thuận lợi, giảm giá thành vận tải, giảm chi phí đầu vào, tăng cạnh tranh cho hàng hóa.

Tại Phiên họp thứ 10, Ban Chỉ đạo đã rà soát, đưa ra 53 nhiệm vụ, trong đó 15 nhiệm vụ có thời hạn; cùng với đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có 21 văn bản chỉ đạo liên quan nhằm thúc đẩy triển khai các dự án; các bộ, ngành, địa phương đã bắt tay vào thực hiện các nhiệm vụ, trình Quốc hội xem xét việc chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa; khai thác mỏ vật liệu, thí nghiệm sử dụng cát biển làm vật liệu san lấp; giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, thúc đẩy thi công với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa,” “làm việc 3 ca, 4 kíp, xuyên Lễ, xuyên Tết,” “bàn làm không bàn lùi” và đạt kết quả tích cực.

Cũng từ sau Phiên họp thứ 10 tới nay, đã đưa vào khai thác và thông xe 2 tuyến đường bộ cao tốc là Cam Lâm-Vĩnh Hảo và Diễn Châu-Bãi Vọt, nâng tổng số tuyến đường cao tốc trên trục Bắc-Nam là 1.187km và tổng chiều dài các tuyến cao tốc trên cả nước trên 2.000km.

Tuy nhiên, một số dự án vẫn còn chậm so với yêu cầu và còn dư địa rút ngắn thời gian thi công.

Do đó, Thủ tướng yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương rà soát công việc, đánh giá tình hình, chỉ rõ những hạn chế và nguyên nhân, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng, nguyên vật liệu, cấp vốn; chỉ rõ vướng mắc ở đâu, khâu nào, trách nhiệm của ai; đồng thời đề xuất giải pháp giải quyết.

Cho biết việc thúc đẩy các dự án giao thông, góp phần quan trọng giải ngân đầu tư công - một trong 3 động lực phát triển; đồng thời tạo ra không gian phát triển mới, khu đô thị mới, khu du lịch mới…, Thủ tướng yêu cầu các đại biểu đề xuất các giải pháp huy động nguồn lực, sức mạnh tổng hợp để phát triển hạ tầng giao thông; đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc… để các dự án được triển khai đảm bảo tiến độ, chất lượng, kỹ-mỹ thuật, an toàn, bảo đảm môi trường, chống tham nhũng, tiêu cực.

Theo báo cáo của Bộ Giao thông vận tải, về tình hình triển khai các dự án trọng điểm: đối với công tác giải phóng mặt bằng, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nhiều địa phương đã tích cực triển khai và bàn giao mặt bằng để thi công, tuy nhiên, việc triển khai tại một số địa phương vẫn còn chưa đạt so với yêu cầu, công tác giải phóng mặt bằng tại dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi-Bến Nhất, Gò Quao-Vĩnh Thuận còn chậm.

Việc di dời các đường điện cao thế còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ thi công, đặc biệt đối với các đoạn tuyến phải xử lý nền đất yếu và dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025 (đường dây 220-500 kV còn 50/143 vị trí, trong đó có 12/50 vị trí qua khu vực đất yếu; đường dây 110 kV còn 42/94 vị trí, trong đó có 10/42 vị trí qua khu vực đất yếu).

Bộ Giao thông vận tải đang phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường làm việc với các cơ quan thuộc Quốc hội để thẩm tra điều chỉnh Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15 về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa tại dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.

Về vật liệu xây dựng thông thường: Dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025: với các dự án thành phần từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa: các mỏ vật liệu cơ bản đã đưa vào khai thác đáp ứng nhu cầu vật liệu của các dự án thành phần, chỉ còn 2 mỏ cát tại tỉnh Quảng Ngãi đang được các nhà thầu làm thủ tục đăng ký khối lượng khai thác và một số mỏ (1/17 mỏ cát và 7/55 mỏ đất) đã được chấp thuận bản đăng ký khối lượng khai thác nhưng chưa khai thác được do chưa thực hiện xong thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng rừng, nhất là các mỏ thuộc tỉnh Quảng Ngãi, Phú Yên ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, Chí Thạnh-Vân Phong.

Với dự án thành phần đoạn Cần Thơ-Cà Mau: các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long đã xác định nguồn cung và cấp Bản xác nhận khối lượng khai thác 16/19 triệu m3; còn thiếu 2,98 triệu m3 (tỉnh An Giang 1 triệu m3; tỉnh Vĩnh Long 1,98 triệu m3); đủ điều kiện để khai thác 12,4 triệu m3 (tỉnh Đồng Tháp 6,85 triệu m3; tỉnh An Giang 5,55 triệu m3) nhưng công suất khai thác của các mỏ chưa đáp ứng tiến độ thi công; chưa đủ điều kiện khai thác 3,6 triệu m3 (tỉnh An Giang 0,417 triệu m3; tỉnh Vĩnh Long 3 triệu; tỉnh Đồng Tháp: 0,147 triệu m3).

Về khai thác cát biển, đến nay, nhà thầu đã hoàn tất các thủ tục khảo sát, lập hồ sơ đăng ký khu vực và khối lượng khai thác; hồ sơ cam kết kết bảo vệ môi trường, phương án khai thác trình Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản số 2746/BTNMT-KSVN ngày 2/5/2024 giao diện tích, khu vực khai thác cát biển phục vụ dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông. Ngày 7/5/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường đã trình Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng về chủ trương cấp Bản xác nhận khối lượng khai thác cho Nhà thầu (2 khu vực mỏ) và dự thảo văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường để giao khu vực biển cho nhà thầu khai thác (do khu vực biển khai thác không thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương). Dự kiến, Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng sẽ cấp Bản xác nhận khối lượng khai thác trước ngày 15/5/2024 và sau khi được Bộ Tài nguyên và Môi trường giao khu vực biển, nhà thầu hoàn thành các nghĩa vụ tài chính (thuế, phí), sẽ khai thác trong tháng 5/2024.

Về nguồn vật liệu đắp cho dự án Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh, Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Biên Hòa-Vũng Tàu: Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp cùng Ủy ban nhân dân các tỉnh liên quan để rà soát tổng thể khả năng khai thác, cung ứng để cân đối, điều hòa. Tỉnh Bắc Ninh còn khó khăn trong xác định nguồn vật liệu cho dự án thành phần 2.3 Vành đai 4 Hà Nội. Về nguồn vật liệu cho các dự án khác cơ bản đáp ứng yêu cầu.

Công tác triển khai thi công: tỉnh Lạng Sơn đã khởi công dự án Hữu Nghị-Chi Lăng vào ngày 21/4/2024. Bộ Giao thông vận tải đã thông xe dự án Diễn Châu-Bãi Vọt (đoạn từ Diễn Châu đến Quốc lộ 46B) và đưa vào khai thác dự án Cam Lâm-Vĩnh Hảo vào ngày 28/4/2024, cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu.

Bộ Giao thông vận tải đang quyết liệt chỉ đạo các nhà thầu tận dụng thời tiết thuận lợi, tích cực triển khai dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột, Chơn Thành-Đức Hòa, tiến độ cơ bản bám sát kế hoạch; riêng dự án Cần Thơ-Cà Mau, Biên Hòa-Vũng Tàu, đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi-Bến Nhất, Gò Quao-Vĩnh Thuận chậm so với kế hoạch do thiếu nguồn vật liệu đắp và chưa đủ mặt bằng thi công.

Tiến độ triển khai thi công tại các địa phương như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hưng Yên, Long An, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, An Giang, Hà Giang, Đồng Tháp bám sát yêu cầu; các tỉnh còn lại tiến độ chưa đạt yêu cầu do các vướng mắc về mặt bằng thi công cũng như nguồn vật liệu đắp.

Tỉnh Bắc Ninh còn 1 gói thầu thuộc dự án Vành đai 4 Hà Nội chưa lựa chọn xong nhà thầu. Tỉnh Hòa Bình, Tiền Giang chậm trong tổ chức triển khai lập thiết kế kỹ thuật, dự toán, lựa chọn nhà thầu dự án Hòa Bình-Mộc Châu, Cao Lãnh-An Hữu.

Đối với Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành:

Dự án thành phần 1: trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) đang triển khai đáp ứng tiến độ; các trụ sở còn lại đang trong quá trình lập dự án, phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán làm cơ sở triển khai thi công.

Dự án thành phần 2: phần xây dựng đáp ứng tiến độ; đang triển khai lựa chọn gói thầu thiết bị chuyên ngành quản lý bay;

Dự án thành phần 3: gói thầu nhà ga hành khách đang thi công phần bê tông cốt thép bảo đảm tiến độ yêu cầu và phấn đấu đến tháng 9/2024 chuyển sang lắp dựng kết cấu thép mái; các gói thầu đường cất hạ cánh, tuyến giao thông kết nối đang triển khai đáp ứng tiến độ đề ra;

Dự án thành phần 4 đang triển khai các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư. Dự án nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đang triển khai thi công bám sát tiến độ đề ra; Dự án Bến Lức-Long Thành thi công đạt 79% giá trị hợp đồng, còn gói thầu J3-1 chưa chọn được nhà thầu do vướng mắc liên quan đến điều kiện ràng buộc nhà thầu của Hiệp định vay.