Nhà Rông cao 30m của Việt Nam lên báo danh tiếng Mỹ

Natasha Pairaudeau, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Lịch sử và Kinh tế thuộc Đại học Cambridge, nói với Insider, mỗi ngôi làng của người Ba Na đều có một Rông riêng và đây thường là ngôi nhà cao nhất trong làng.

Một ngôi nhà Rông điển hình thường cao từ 15 đến 20 mét, nhưng nó cũng có thể được dựng cao tới 30 mét. Nơi đây thường diễn ra các sự kiện quan trọng, những buổi hội họp của người dân. Các thanh thiếu niên người Ba Na tới nhà rông khi rảnh rỗi để tập cồng chiêng, múa hát. Và dù không phải là nhà để ở, nhưng nơi này vẫn đón tiếp các vị khách quý ngủ lại qua đêm.

Nhà Rông của người Ba Na được làm chủ yếu từ hai loại nguyên liệu chính là tre và gỗ. Hai bên mái tranh của ngôi nhà được vát nhọn xuống để tạo ra điểm nhấn đặc biệt. Bên trong, các thanh tre được buộc lại với nhau để làm trụ đỡ cho mái nhà.

"Cách đây hàng chục năm, khi những ngôi nhà Rông bắt đầu được xây dựng, mỗi hộ gia đình trong làng thường được giao chỉ tiêu chuẩn bị một lượng bằng tre, nứa nhất định để làm mái", Đinh Blot, người đã mất 5 năm để hoàn thành ngôi nhà Rông ở làng Plei Hle Ktu, Gia Lai, cho biết.

Trong khi đó, chuyên gia Natasha chia sẻ, nhà rông thường được dựng kiểu nhà sàn. Ngoài để chống lũ lụt, kiểu kiến trúc này còn giúp người dân tận dụng không gian bên dưới làm chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm. Để lên nhà, người dân phải leo lên cột gỗ chạm khắc từng bậc thang. Bên trong nhà là một mặt sàn lớn và duy nhất, với sức chứa tất cả người dân trong làng.

Đây cũng là nơi cất giữ các đồ cúng tế hay những vật dụng được dùng trong nghi lễ truyền thống như rượu gạo hay cồng chiêng. Trong những năm gần đây, nhiều ngôi nhà Rông truyền thống đã được cải tạo, sửa chữa lại bằng bê tông hay mái tôn.

Ông Khép, một già làng ở làng Tnùng, Gia Lai, cho biết, do nhà rông được dựng mô phỏng giống nhà thời cha ông trước kia nên không thể tìm thấy bản thiết kế chi tiết. Hiện giới chức địa phương đang tích cực phối hợp với dân làng để bảo tồn và gìn giữ những ngôi nhà Rông truyền thống. Một số ngôi nhà đã được mở cửa cho du khách tới tham quan và tìm hiểu về văn hóa của người Ba Na.

Vào tháng 6/2003, tại Bảo tàng dân tộc học Việt Nam ở Hà Nội, nhóm thợ thủ công người dân tộc Ba Na đã tạo dựng ngôi nhà rông mô phỏng theo truyền thống từ đầu những năm 1920.