Kết luận nguyên nhân cá chết bất thường ở Thanh Hóa

Trước đó, Báo Công lý có đăng bài viết “Suối đổi màu, cá chết bất thường khiến người dân lo lắng”, phản ánh về việc nhiều loài cá tự nhiên sống dưới khe, suối thuộc địa bàn thôn Thanh Thủy, xã Thanh Xuân, huyện Như Xuân (Thanh Hóa) bỗng nhiên chết bất thường hàng loạt, khiến người dân hoang mang, lo lắng. Trong khi đó, nguồn nước từ khu vực Xã Xăm xuống đến đập Thanh Thủy có hiện tượng dòng nước suối đổi màu đen kịt, bốc mùi hôi tanh.

Sau khi báo chí phản ánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang đã yêu cầu làm rõ nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nước suối đổi màu, cá chết hàng loạt xảy ra tại xã Thanh Xuân, huyện Như Xuân trước ngày 15/2, xử lý nghiêm theo quy định.

Cá chết bất thường hàng loạt

Ngày 15/2, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa đã có báo cáo kết quả kiểm tra xác minh tình trạng ô nhiễm nguồn nước tại thôn Thanh Thủy, xã Thanh Xuân, huyện Như Xuân.

Theo báo cáo, tình trạng ô nhiễm nguồn nước suối Hón Thành tại thôn Thanh Thủy, xã Thanh Xuân như phản ánh của người dân và cơ quan báo chí là có cơ sở.

Nguồn nước chảy từ khe núi Lèn chảy ra suối Hón Thành có dấu hiệu ô nhiễm, tuy nhiên không có tình trạng nước thải của các trang trại trên địa bàn xã Thanh Xuân và xã Thanh Sơn đổ thải trực tiếp vào suối Hón Thành do vị trí của các trang trại đều nằm cách xa suối Hón Thành.

Cụ thể, suối Hón Thành có chiều dài khoảng 4km, điểm cuối là đập Hón Thành, thuộc địa bàn thôn Thanh Thủy, xã Thanh Xuân, huyện Như Xuân. Đây là nguồn nước phục vụ thủy lợi và nông nghiệp và một phần sinh kế của người dân khu vực.

Theo báo cáo của Trưởng thôn Thanh Thủy và đại diện xã Thanh Xuân, từ ngày 25/1/2023, nguồn nước suối có dấu hiệu bị ô nhiễm, nước mầu đen, có mùi hôi và xảy tình trạng cá bị chết rải rác hằng ngày. Trong khoảng 3 ngày trở lại đây, tình trạng trên đã giảm dần.

Kết quả kiểm tra, đánh giá ban đầu với mẫu cá chết của Chi cục chăn nuôi và Thú y - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ngày 9/2/2023 cho thấy, mẫu cá không có yếu tố dịch bệnh, nguyên nhân cá chết do thay đổi đột ngột về chất lượng nguồn nước, lượng bèo tây bề mặt suối tương đối lớn ảnh hưởng đến khả năng hô hấp của cá.

Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa khẳng định tình trạng ô nhiễm nguồn nước suối Hón Thành tại thôn Thanh Thủy, xã Thanh Xuân như phản ánh của người dân và cơ quan báo chí là có cơ sở.

Tại thời điểm kiểm tra ngày 13/02/2023, chất lượng nguồn nước theo đánh giá cảm quan có dấu hiệu tốt hơn so với thời điểm báo chí phản ánh. Tại khu vực đầu nguồn suối có khe nước Lèn (cách đầu nguồn 200m) hiện vẫn còn một dòng nước có màu nâu, lưu lượng chưa xác định đang chảy vào suối Hón Thành.

Đây là vị trí người dân địa phương phản ánh là dòng nước ô nhiễm đổ vào suối Hón Thành, ngoài ra không phát hiện nguồn nước thải khác. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành lấy các mẫu nước suối Hón Thành và mẫu nước khe nước để phân tích.

Theo báo cáo của UBND huyện Như Xuân và UBND xã Thanh Xuân, trên địa bàn xã Thanh Xuân có 2 trang trại chăn nuôi lợn của Công ty TNHH Thương mại Song Dương và Công ty cổ phần Phát triển nông nghiệp sạch Thanh Xuân.

Trên địa bàn giáp ranh xã Thanh Xuân là xã Thanh Sơn có 2 trang trại gồm Cụm Trang trại Thôn Đồng Sán và trang trại của Công ty TNHH phát triển nông nghiệp Như Xuân.

Theo hướng địa hình và phân bố các trang trại trên địa bàn 2 xã trên, các trang trại của Công ty TNHH Thương mại Song Dương, Công ty cổ phần Phát triển nông nghiệp sạch Thanh Xuân và Cụm Trang trại Thôn Đồng Sán xã Thanh Xuân không có hướng xả thải về phía suối Hón Thành. Riêng chỉ có trang trại của Công ty TNHH phát triển nông nghiệp Như Xuân nằm phía thượng nguồn, cách suối Hón Thành khoảng 1 km.

Phía Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp̣ Như Xuân đã có báo cáo đánh giá 3 tác động môi trường được phê duyệt, đã đầu tư các công trình xử lý chất thải. Tuy nhiên, Công ty chưa báo cáo cấp có thẩm quyền để được cho phép vận hành thử nghiệm các công trình bảo vệ môi trường; ao sinh học số 1 chứa nước thải chưa lót bạt thành đáy chống thấm; chưa rà soát công trình, thiết bị xử lý chất thải để xác định nguyên nhân gây ô nhiễm khi có phản ánh của người dân.

Sở TN&MT đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp Như Xuân do có hành vi vi phạm “Chưa rà soát công trình, thiết bị xử lý chất thải để xác định nguyên nhân gây ô nhiễm” quy định tại điểm a, Khoản 3 Điều 14 Nghị định số 45/2022/NĐ-CP ngày 07/7/2022 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, mức xử phạt đối với hành vi trên từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng.

Trước tình trạng trên, Sở TN&MT đã yêu cầu Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp Như Xuân như sau: Dừng ngay việc xả nước thải sau hệ thống xử lý hóa lý ra ao sinh học số 1; Thực hiện gia cố, lót thành đáy chống thấm ao số 1 đảm bảo không để rò rỉ, thẩm thấu nước thải ra ngoài môi trường; Tạm dừng việc tiếp nhận lợn giống vào chăn nuôi lứa mới; Rà soát, cải tạo, sửa chữa lại toàn bộ các công trình, biện pháp xử lý chất thải, nước thải, có biện pháp tuần hoàn nước thải sau xử lý để hạn chế lượng nước thải ra môi trường; Lập hồ sơ để được xem xét, cấp giấy phép môi trường theo quy định mới được vận hành thử nghiệm trở lại; Phối hợp với thôn Thanh Thủy, UBND xã Thanh Xuân có biện pháp hỗ trợ đối với một số hộ dân khu vực suối Hón Thành, thôn Thanh Thủy bị ảnh hưởng.

Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa đề nghị UBND huyện Như Xuân giám sát việc thực hiện các yêu cầu trên đối với Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp Như Xuân, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ môi trường đối với các trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện, kịp thời xử lý các vi phạm (nếu có).