Trong 2 ngày (14 và 15/3), tại tỉnh Khánh Hòa, hệ thống TAND đã tổ chức Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2021 và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm. Dự và chỉ đạo Hội nghị có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Chánh án TANDTC.
Tham dự Hội nghị còn có các Phó Chánh án TANDTC: Lê Hồng Quang, Ủy viên BCH Trung ương Đảng; Nguyễn Trí Tuệ; Nguyễn Văn Du; Nguyễn Văn Tiến; Thiếu tướng Dương Văn Thăng, Chánh án TAQSTW. Ngoài ra còn có các Thẩm phán TANDTC, lãnh đạo các Vụ và TAND Quân sự các cấp, các Tòa cấp cao, TAND 63 tỉnh, thành trong cả nước.
Tại Hội nghị, đồng chí Phó Chánh án Lê Hồng Quang đã báo cáo tóm tắt công tác của Tòa án 6 tháng đầu năm và phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm.
Theo đó, để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, ngay từ đầu năm, Ban cán sự đảng, Chánh án TANDTC đã chủ động, kịp thời ban hành Nghị quyết số 01-NQ/BCS ngày 04/01/2021 về việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ công tác trọng tâm năm 2021 của TAND; Chỉ thị số 01/2021/CT-CA ngày 05/01/2021 về việc triển khai, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2021 của các Tòa án nhằm quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, yêu cầu của Nghị quyết của Quốc hội và của TAND.
Tính từ ngày 01/10/2020 đến ngày 28/02/2021, các Tòa án đã thụ lý 307.370 vụ việc, giải quyết được 161.512 vụ việc. So với cùng kỳ năm trước, số vụ án đã thụ lý giảm 28.627 vụ. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Tòa án là 0,92%, đáp ứng được yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra.
Công tác giải quyết, xét xử các vụ án hình sự trong thời gian qua nổi lên là một số tội phạm buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy; buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng pháo trái phép… Việc tranh tụng tại phiên tòa được chú trọng theo hướng thực chất, hiệu quả, tạo điều kiện và bảo đảm cho những người tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Hình phạt áp dụng đối với các bị cáo tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội. Công tác giải quyết, xét xử bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai, kết án oan người không có tội.
Đặc biệt, 6 tháng đầu năm 2021, các Tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 217 vụ với 603 bị cáo phạm các tội về tham nhũng, đã xét xử 88 vụ với 228 bị cáo. Bên cạnh đó, các Tòa án cũng đã thụ lý 64 vụ với 84 bị cáo, đã giải quyết, xét xử kịp thời và tuyên án nghiêm khắc 57 vụ với 77 bị cáo vi phạm pháp luật liên quan đến phòng chống dịch bệnh Covid-19, góp phần tích cực vào công tác phòng chống dịch bệnh.
Tòa án cũng đã công bố 2 Án lệ theo thủ tục rút gọn; đến nay đã có 43 Án lệ được Hội đồng Thẩm phán thông qua. Hội đồng tư vấn đã thảo luận cho ý kiến đối với 14 dự thảo Án lệ; vận hành hiệu quả Trang tin điện tử về Án lệ; xây dựng cuốn “Án lệ và Bình luận - Quyển III”.
Về triển khai thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, từ ngày 01/01/2021 đến ngày 28/2/2021, số lượng đơn khởi kiện, đơn yêu cầu mà Tòa án nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện trên toàn quốc nhận được là 38.661. Số lượng vụ việc chuyển sang hòa giải, đối thoại tại Tòa án là 2.544 vụ việc. Các Tòa án đã xây dựng kế hoạch triển khai, lựa chọn, đề xuất người đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuẩn làm Hòa giải viên theo quy định của Luật. Đồng thời lên phương án bố trí, sắp xếp phòng làm việc phù hợp và các điều kiện cơ sở vật chất khác theo Đề án trang bị cơ sở vật chất phục vụ thi hành Luật.
Cũng trong thời gian qua, TANDTC đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc đề nghị thành lập TAND thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang; TAND thành phố Thủ Đức thuộc thành phố Hồ Chí Minh. Hoàn thiện hồ sơ đề nghị bổ nhiệm 04 Thẩm phán TANDTC trình Chủ tịch nước bổ nhiệm.
Công tác công khai bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử được các Tòa án thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả nhằm nâng cao năng lực, trách nhiệm của Thẩm phán, tăng tính thống nhất trong việc áp dụng pháp luật cũng như tạo điều kiện để nhân dân tham gia giám sát hoạt động xét xử của Tòa án. Đến nay, đã công bố được hơn 600.000 bản án, quyết định với tổng lượng truy cập để tìm hiểu về các bản án là hơn 26 triệu lượt và hàng chục nghìn ý kiến bình luận, góp ý đối với các bản án, quyết định.
Về công tác hợp tác quốc tế tiếp tục được mở rộng và tăng cường theo đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước. Tích cực phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức thành công Hội nghị Hội đồng Chánh án các nước ASEAN lần thứ 8 tại Việt Nam theo hình thức trực tuyến. Đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Chánh án TANDTC được Hội đồng Chánh án các nước ASEAN bầu làm Chủ tịch Hội đồng Chánh án các nước ASEAN nhiệm kỳ 2020-2021. Qua đó góp phần xây dựng hình ảnh, vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực. Cùng với đó, phối hợp với đơn vị chức năng của Bộ Tư pháp hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ, Chủ tịch nước về việc Việt Nam gia nhập Công ước năm 1970 về thu thập chứng cứ ở nước ngoài trong lĩnh vực dân sự hoặc thương mại.
Công tác cải cách thủ tục hành chính tư pháp tiếp tục tập trung vào việc thực hiện tốt mô hình “Hành chính tư pháp một cửa”, đổi mới quy trình, thủ tục tiếp nhận, xử lý công việc. Triển khai các hệ thống công nghệ thông tin phục vụ cho công tác chỉ đạo điều hành điện tử giữa Chính phủ và TANDTC; các hệ thống dịch vụ công phục vụ người dân, tổ chức và doanh nghiệp khi có công việc liên quan đến Tòa án; triển khai, kết nối hệ thống quản lý văn bản và điều hành tích hợp chữ ký điện tử của TAND liên thông với trục văn bản quốc gia; tích hợp 05 trang thông tin - dịch vụ công của TAND lên Cổng dịch vụ công quốc gia…
Về công tác của Tòa án quân sự các cấp: Trong 6 tháng qua, Tòa án quân sự các cấp đã thụ lý 136 vụ với 374 bị cáo; đã giải quyết, xét xử 78 vụ với 253 bị cáo; trong đó, thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 107 vụ với 296 bị cáo, đã giải quyết, xét xử 65 vụ với 221 bị cáo; thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 29 vụ với 78 bị cáo, đã giải quyết, xét xử 13 vụ với 32 bị cáo.
Công tác xét xử đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không có trường hợp nào xét xử oan, người không có tội. Phán quyết của Hội đồng xét xử có căn cứ, dựa trên kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa. Hình phạt áp dụng với bị cáo tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm. Công tác giám đốc, kiểm tra hoạt động xét xử được tiến hành thường xuyên, nề nếp. Chế độ hoạt động của Ủy ban Thẩm phán Tòa án quân sự các cấp được duy trì nghiêm túc.
Phát biểu tại Hội nghị, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: Hội nghị lần này, các đại biểu cần đọc và nghiên cứu kỹ báo cáo, để tham gia góp ý, nhìn lại nhiệm kỳ 05 năm qua đã làm được những gì. Cùng với đó, kiểm tra việc triển khai Luật Hòa giải, đối thoại. Đây là dự án Luật do Tòa án đề xuất, phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp trong tình hình mới. Đặc biệt, được sự đồng ý của Tổng Bí thư-Chủ tịch nước, tại Hội nghị này sẽ làm quy trình lấy phiếu tín nhiệm đối với nhân sự được giới thiệu bổ nhiệm Thẩm phán TANDTC. Ngoài ra, sẽ đánh giá lại tổ chức bộ máy trong hệ thống, để báo cáo Bộ Chính trị tổ chức lại cho phù hợp, vì có nơi thừa, nơi thiếu do số lượng án mỗi địa phương khác nhau…
Lãnh đạo TANDTC cũng đã đưa ra 8 giải pháp để khắc phục các hạn chế, thiếu sót; nâng cao chất lượng hoạt động của các Tòa án trong thời gian tới. Cụ thể:
1. Tiếp tục thực hiện tốt các giải pháp đột phá nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc và các mặt công tác khác.
2. Cải tiến phương thức chỉ đạo, điều hành theo hướng phân công, phân cấp hợp lý; phát huy tính sáng tạo và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu. Tăng cường công tác quản lý cán bộ, Thẩm phán; chỉ đạo các Tòa án làm tốt công tác tự kiểm tra và phải coi đây là nhiệm vụ thường xuyên nâng cao kỷ cương, kỷ luật công vụ, kịp thời khen thưởng, vinh danh những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác; đồng thời xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.
3. Thường xuyên giáo dục chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức cho cán bộ, Thẩm phán, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có bản lĩnh chính trị và năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu vị trí công tác. Tăng cường động viên cán bộ, công chức tích cực tự học tập, nghiên cứu để nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và làm tốt công tác phê bình, khắc phục tồn tại, khuyết điểm theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII). Kiện toàn đội ngũ công chức của các Tòa án, nhất là cán bộ có chức danh tư pháp.
4. Làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức, nhất là kỹ năng điều hành phiên tòa, các văn bản pháp luật mới hướng dẫn đường lối xét xử cho Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân.
5. Tăng cường công tác hướng dẫn, bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong hoạt động xét xử; tập trung giải đáp các vướng mắc về nghiệp vụ để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn xét xử.
6. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan Đảng, chính quyền ở trung ương, điạ phương và các cơ quan có liên quan trong quá trình triển khai thực hiện các mặt công tác của Tòa án.
7. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nhất là giám sát của Nhân dân và các cơ quan dân cử đối với các hoạt động của Toà án, kịp thời phát hiện những tồn tại, yếu kém trong công tác xét xử để sửa chữa, khắc phục.
8. Đề xuất cơ quan có thẩm quyền đổi mới cơ chế phân bổ ngân sách, trong đó tập trung đổi mới về định mức chi, chế độ chi, định mức trang cấp phương tiện làm việc và quy mô xây dựng trụ sở nhằm cải thiện điều kiện làm việc cho các Tòa án. Xây dựng chế độ chính sách tiền lương phù hợp với lao động đặc thù của Tòa án, có chính sách ưu tiên, khuyến khích cán bộ, công chức đến làm việc ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo và những nơi có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn.