Phối hợp chặt chẽ với Tòa án - Góc nhìn từ Viện kiểm sát nhân dân khu vực 7 Hà Nội

PV: Thưa đồng chí, với vai trò là Viện trưởng VKSND khu vực 7 - Hà Nội, đồng chí có thể chia sẻ khái quát về mối quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát và Tòa án trên địa bàn trong nhiều năm qua?

Viện trưởng Nguyễn Huy Mạnh: Mối quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát và Tòa án trong những năm qua luôn được duy trì và thực hiện bền chặt, ngày càng thực chất, toàn diện và hiệu quả. Đây là mối quan hệ có tính nguyên tắc, gắn bó chặt chẽ trong suốt tiến trình tố tụng, đồng thời là mối quan hệ được vun đắp bằng tinh thần trách nhiệm, sự cầu thị và quyết tâm chung của 2 ngành.

Trong nhiều năm qua, Tòa án và Viện kiểm sát chúng tôi đã phối hợp từ những việc cụ thể như: xây dựng kế hoạch xét xử án trọng điểm, tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm, cho đến những vấn đề lớn hơn như trao đổi, đánh giá, thống nhất về quan điểm, đường lối xử lý những vụ án có tính chất phức tạp, nhạy cảm, dư luận xã hội quan tâm. Từ sự phối hợp đó đã giúp nâng cao chất lượng tranh tụng, bảo đảm xử lý “đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội và bỏ lọt tội phạm”.

Ngoài ra, sự phối hợp chặt chẽ giữa 2 ngành đã giúp quá trình tố tụng diễn ra minh bạch, công tâm, hạn chế tối đa việc trả hồ sơ điều tra bổ sung hoặc án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan, rút ngắn thời gian xét xử, tạo được sự đồng thuận xã hội và củng cố niềm tin của nhân dân.

Chúng tôi luôn xác định, mỗi vụ án kết thúc bằng một bản án nghiêm minh, có sức thuyết phục là kết quả tổng hòa từ sự độc lập xét xử của HĐXX, công tác thực hành quyền công tố khách quan, đúng pháp luật, đồng thời là minh chứng cho sự phối hợp liên ngành bền chặt. Bản án được tuyên không chỉ mang tính pháp lý mà còn khẳng định quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong công tác phòng, chống tội phạm và là nền tảng để bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất, góp phần giữ vững kỷ cương, phép nước và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Thủ đô.

PV: Qua 80 năm xây dựng và trưởng thành của ngành TAND, Viện trưởng đánh giá như thế nào về những bước phát triển nổi bật và từ góc độ Viện kiểm sát, đâu là sự đổi mới quan trọng nhất trong công tác xét xử hiện nay?

Viện trưởng Nguyễn Huy Mạnh: Qua 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Tòa án đã thể hiện rõ vai trò, vị trí trung tâm của hoạt động tư pháp và khẳng định vai trò quan trọng trong việc bảo vệ pháp luật, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân. Đến nay, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số, ngành Tòa án đã trưởng thành vượt bậc cả về tổ chức, đội ngũ và phương thức hoạt động.

Từ góc độ Viện kiểm sát, tôi cho rằng có 3 điểm then chốt thể hiện rõ nhất sự đổi mới của Tòa án:

Thứ nhất, tính công khai, minh bạch được nâng lên rõ rệt. Nếu trước đây, nhiều phiên tòa còn mang tính hình thức thì nay việc xét xử ngày càng đề cao nguyên tắc tranh tụng, tạo điều kiện để các bên trình bày quan điểm, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình; mở rộng, tăng cường hòa giải, đối thoại để giải quyết tranh chấp hiệu quả, giảm đối kháng; việc công khai bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử Tòa án nhân dân là bước tiến lớn, giúp nhân dân dễ dàng giám sát hoạt động tư pháp.

Thứ hai, đội ngũ thẩm phán, cán bộ Tòa án ngày càng chuyên nghiệp. Nhiều vụ án lớn, phức tạp về kinh tế, tham nhũng, án hành chính liên quan đến quản lý đất đai, xây dựng… đã được giải quyết kịp thời, có căn cứ và đúng pháp luật, khẳng định bản lĩnh, trình độ, uy tín của đội ngũ Thẩm phán.

Thứ ba, sự ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và chuyển đổi số. TAND đã hiện đại hóa quản trị tư pháp, công khai bản án, quyết định, tích cực triển khai hồ sơ số, xét xử trực tuyến, trình chiếu tài liệu chứng cứ tại phiên tòa, quản lý án bằng phần mềm, tiến tới xây dựng Tòa án điện tử. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn giúp người dân tiếp cận công lý nhanh chóng, thuận tiện hơn.

Những đổi mới này đã tạo điều kiện thuận lợi cho Viện kiểm sát phối hợp chặt chẽ hơn trong công tác kiểm sát xét xử, nâng cao chất lượng tranh tụng và cùng hướng đến mục tiêu chung: bảo đảm công lý, phụng sự nhân dân.

PV: Thưa Viện trưởng, trong bối cảnh cải cách tư pháp đang được đẩy mạnh, đồng chí có thể chia sẻ cảm nhận về sự phối hợp giữa Tòa án và Viện kiểm sát trong việc góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với công lý?

Viện trưởng Nguyễn Huy Mạnh: Niềm tin của nhân dân chính là thước đo giá trị của nền tư pháp. Nếu nhân dân còn băn khoăn, nghi ngờ về tính công minh của bản án thì nền tư pháp chưa thể coi là vững mạnh. Do đó, việc củng cố niềm tin xã hội phải được coi là mục tiêu cao nhất của cả Tòa án và Viện kiểm sát.

Thực tiễn những năm qua cho thấy, khi 2 ngành phối hợp chặt chẽ, cùng nhau tôn trọng sự thật khách quan, bảo đảm quyền bào chữa và quyền con người, thì mỗi bản án không chỉ là quyết định pháp lý mà còn là thông điệp về sự nghiêm minh, công bằng của pháp luật.

Ngành Kiểm sát chúng tôi luôn xác định rõ: thực hành quyền công tố không phải để “buộc tội bằng mọi giá” mà là để bảo đảm công lý, chống oan sai, không bỏ lọt tội phạm. Trong quá trình này, Tòa án giữ vai trò quyết định với hoạt động xét xử độc lập, còn sự phối hợp liên ngành chính là điều kiện để bảo đảm rằng công lý được thực thi một cách toàn diện, thuyết phục.

Tôi tin rằng, với sự đồng lòng của 2 ngành, niềm tin của nhân dân vào hệ thống tư pháp sẽ ngày càng được củng cố. Đây chính là yếu tố quan trọng để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nơi mà pháp luật thực sự là công cụ bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

PV: Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống TAND, Viện trưởng kỳ vọng như thế nào về sự phối hợp giữa VKSND khu vực 7 và Tòa án trên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới?

Viện trưởng Nguyễn Huy Mạnh: Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống TAND là dịp để chúng ta cùng nhau nhìn lại chặng đường đã qua và định hướng cho chặng đường mới. Với tinh thần đó, tôi mong muốn sự phối hợp giữa Viện kiểm sát và Tòa án sẽ được nâng cao hơn nữa ở nhiều phương diện:

Một là, tăng cường phối hợp ngay từ đầu trong các khâu khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử. Sự trao đổi kịp thời, thống nhất quan điểm sẽ giúp hạn chế việc trả hồ sơ, giảm thiểu kéo dài thời gian giải quyết án, mang lại hiệu quả thiết thực cho nhân dân.

Hai là, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa. Viện kiểm sát và Tòa án cần phối hợp để bảo đảm phiên tòa là diễn đàn pháp lý dân chủ, công khai, minh bạch, nơi mọi chứng cứ, lý lẽ được đưa ra tranh luận công bằng, qua đó làm sáng tỏ sự thật khách quan.

Ba là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Đây là xu hướng tất yếu, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ để xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung, tăng cường xét xử trực tuyến, tiến tới nền tư pháp số hiện đại.

Bốn là, cùng nhau xây dựng hình ảnh cán bộ tư pháp mẫu mực. Thẩm phán và Kiểm sát viên đều phải liêm chính, bản lĩnh, công tâm, trách nhiệm, thượng tôn pháp luật. Đây chính là “sợi dây vô hình” gắn kết 2 ngành, tạo dựng niềm tin xã hội.

Tôi tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quyết tâm của đội ngũ cán bộ tư pháp, cùng với niềm tin và sự ủng hộ của nhân dân, chúng ta sẽ xây dựng được một nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, phụng sự Tổ quốc và phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.

PV: Xin cảm ơn Viện trưởng!