Viện trưởng VKSND TP Hà Nội: Phối hợp chặt chẽ, xây dựng nền tư pháp Thủ đô trong sạch, vững mạnh

PV: Thưa Viện trưởng, từ góc nhìn của cơ quan Viện kiểm sát, ông đánh giá như thế nào về chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành của ngành Tòa án nhân dân (TAND), đặc biệt là những bước tiến trong cải cách tư pháp và nâng cao chất lượng xét xử?

Viện trưởng Đào Thịnh Cường: Chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành của ngành TAND là một hành trình đầy nỗ lực, sáng tạo, gắn liền với sự nghiệp xây dựng và phát triển của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong suốt hành trình đó, ngành Tòa án đã từng bước khẳng định vai trò là trung tâm của hoạt động tư pháp, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.

Đặc biệt, trong giai đoạn đẩy mạnh cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, ngành Tòa án đã có nhiều đổi mới sâu rộng, từ việc chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ Thẩm phán, Hội thẩm, đến sắp xếp tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả thủ tục tố tụng và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin.

Chất lượng xét xử ngày càng được nâng lên, tỷ lệ các bản án, quyết định bị sửa, hủy giảm rõ rệt. Các phiên tòa trong đó có nhiều phiên tòa trực tuyến được tổ chức công khai, minh bạch, vừa bảo đảm quyền tiếp cận công lý, vừa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa tư pháp trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Ngành Tòa án đã luôn bảo đảm và tạo điều kiện để việc tranh tụng tại phiên tòa được thực hiện thực chất, coi đây là khâu đột phá nhằm nâng cao tính công bằng, khách quan, đồng thời bảo đảm quyền bào chữa và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên đương sự.

Nhiều vụ án lớn, phức tạp, được dư luận quan tâm đã được Tòa án giải quyết kịp thời, nghiêm minh, tạo hiệu ứng tích cực trong xã hội. Đây là những thành tựu có ý nghĩa to lớn, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với hoạt động tư pháp.

Có thể khẳng định, những bước tiến ấy đã đưa ngành Tòa án ngày càng tiệm cận các chuẩn mực tư pháp tiến bộ, thể hiện tinh thần cải cách mạnh mẽ, góp phần quan trọng xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

PV: Trong quá trình phối hợp giữa TAND và VKSND TP. Hà Nội, theo ông đâu là những điểm sáng nổi bật thể hiện sự gắn bó, đồng hành vì mục tiêu chung là bảo vệ công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân?

Viện trưởng Đào Thịnh Cường: Có thể khẳng định rằng, trong những năm qua, VKSND TP. Hà Nội và TAND TP. Hà Nội đã luôn duy trì mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, toàn diện và hiệu quả. Trên tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và tôn trọng chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan, VKSND và TAND TP.Hà Nội luôn giữ vững nguyên tắc phối hợp nhưng không chồng chéo, vừa tôn trọng tính độc lập trong hoạt động xét xử, vừa phát huy vai trò kiểm sát để cùng bảo đảm cho các phán quyết của Tòa án đúng pháp luật, khách quan và công bằng.

Chúng tôi đã cùng nhau triển khai nhiều giải pháp phối hợp đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng giải quyết vụ việc trên tất cả các lĩnh vực: hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại. Các giải pháp này được thực hiện bài bản và đa dạng, từ việc tổ chức hội nghị liên ngành, các phiên tòa rút kinh nghiệm, thành lập đoàn kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ, cho tới ký kết nhiều quy chế phối hợp nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của Thủ đô.

Có thể thấy, chất lượng giải quyết các vụ án đang ngày được nâng lên rõ rệt: án hình sự được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm; án dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại được giải quyết khách quan, toàn diện, tỷ lệ giải quyết các vụ án tăng lên hằng năm, giảm tình trạng án tồn đọng, kéo dài, hạn chế tối đa việc trả hồ sơ điều tra bổ sung, án bị sửa, hủy. Điều này đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, đồng thời củng cố niềm tin của nhân dân đối với hoạt động tư pháp.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, sự phối hợp giữa hai cơ quan càng thể hiện rõ nét qua việc giải quyết các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương và Ban Chỉ đạo Thành ủy về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Các vụ án này được xử lý kịp thời, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, tạo hiệu ứng răn đe, phòng ngừa mạnh mẽ, góp phần giữ vững kỷ cương, pháp luật và tăng cường niềm tin của nhân dân vào hệ thống tư pháp.

Những kết quả tích cực trong quan hệ phối hợp đó chính là nền tảng quan trọng để Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân hai cấp thành phố Hà Nội tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, nâng cao chất lượng công tác, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và phục vụ tốt nhất nhiệm vụ chính trị của Thủ đô và đất nước. Tôi tin tưởng rằng sự phối hợp giữa hai ngành sẽ ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, góp phần xây dựng nền tư pháp Thủ đô trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và của Nhân dân.

PV: Ông có thể chia sẻ quan điểm về tính nhân văn trong mỗi bản án mà TAND TP. Hà Nội đã thể hiện trong những năm qua, và tác động của điều này đến niềm tin của Nhân dân đối với cơ quan tư pháp?

Viện trưởng Đào Thịnh Cường: Những năm qua, TAND TP. Hà Nội đã luôn quán triệt nguyên tắc “thượng tôn pháp luật”, đồng thời chú trọng yếu tố nhân văn trong xét xử. Nhân văn ở chỗ mỗi bản án không chỉ là sự nghiêm minh, bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật mà còn cân nhắc đầy đủ các yếu tố nhân thân, hoàn cảnh phạm tội, mức độ lỗi và khả năng cải tạo, tái hòa nhập xã hội của người phạm tội. Qua đó, nhiều trường hợp được áp dụng chính sách khoan hồng, tạo cơ hội để người phạm tội sửa chữa lỗi lầm, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Thực tiễn cho thấy, nhiều bản án trong những năm qua đã thể hiện rõ sự kết hợp hài hòa giữa nguyên tắc công bằng, nghiêm khắc và sự khoan hồng, nhân đạo. Với những trường hợp tội phạm nguy hiểm, có tính chất côn đồ, gây bức xúc xã hội, Tòa án đã kiên quyết áp dụng mức hình phạt nghiêm minh, đủ sức răn đe, phòng ngừa. Ngược lại, đối với những người phạm tội lần đầu, phạm tội do hoàn cảnh khó khăn, có thái độ ăn năn hối cải và khả năng cải tạo tốt, Tòa án đã vận dụng chính sách khoan hồng của pháp luật, cho họ cơ hội được sửa chữa sai lầm, tái hòa nhập cộng đồng.

Tính nhân văn còn được thể hiện trong việc giải quyết các vụ, việc trong lĩnh vực dân sự. Thay vì chỉ tập trung vào phán quyết, Tòa án chú trọng hòa giải, đối thoại, tạo điều kiện cho các bên tự thỏa thuận, hàn gắn quan hệ, giữ gìn tình cảm gia đình, làng xóm, ổn định quan hệ xã hội. Những giải pháp mềm dẻo, hợp tình, hợp lý này giúp giảm thiểu mâu thuẫn, tranh chấp kéo dài, góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội.

Có thể khẳng định, chính sự kết hợp hài hòa giữa tính nghiêm minh của pháp luật và tính nhân văn trong từng bản án đã tạo ra tác động tích cực đến nhận thức của Nhân dân. Người dân cảm nhận rõ hơn rằng pháp luật không chỉ là sự trừng phạt cứng nhắc mà còn là sự thấu hiểu, chia sẻ, đồng hành cùng họ trong việc xây dựng một xã hội công bằng, nhân ái và phát triển.

Tác động lớn nhất của điều này chính là sự củng cố niềm tin của Nhân dân vào cơ quan tư pháp. Khi công lý được thực thi bằng cả cơ sở pháp lý và tính nhân văn, người dân càng tin tưởng rằng Tòa án là nơi bảo vệ quyền lợi chính đáng, là chỗ dựa công bằng, khách quan cho mọi người. Niềm tin ấy chính là nền tảng để pháp luật đi vào cuộc sống một cách tự nguyện, bền vững, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân và vì dân.

PV: Nhìn về tương lai, VKSND TP. Hà Nội kỳ vọng gì ở ngành Tòa án trong việc tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực và hiệu quả xét xử, để luôn xứng đáng với vị trí “Tòa án trong lòng Nhân dân”?

Viện trưởng Đào Thịnh Cường: Đại diện cho Ngành kiểm sát thủ đô, tôi kỳ vọng ngành Tòa án sẽ tiếp tục phát huy truyền thống 80 năm vẻ vang, không ngừng đổi mới để nâng cao chất lượng xét xử. Ngành Tòa án sẽ luôn kiên định nguyên tắc thượng tôn pháp luật, phát huy tính độc lập, khách quan, bản lĩnh trong xét xử, coi đó là nền tảng bảo vệ công lý và quyền con người.

Chúng tôi tin tưởng rằng, với đội ngũ Thẩm phán có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi chuyên môn, tinh thông pháp luật, công tâm và gần gũi với Nhân dân, mỗi bản án sẽ không chỉ nghiêm minh, đúng pháp luật mà còn giàu tính nhân văn, hợp tình, hợp lý, có giá trị giáo dục sâu sắc.

Cùng với đó là sự tiếp tục đẩy mạnh cải cách tư pháp, mở rộng tranh tụng tại phiên tòa, tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại để hoạt động xét xử ngày càng công khai, minh bạch, giúp nhân dân dễ tiếp cận và giám sát.

Trong thời gian tới, tôi tin tưởng mối quan hệ phối hợp giữa hai ngành Kiểm sát và Tòa án sẽ ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, góp phần giải quyết vụ án, vụ việc nhanh chóng, chính xác, không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm, qua đó bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân.

Với tinh thần đổi mới, quyết tâm cải cách và luôn hướng về Nhân dân, ngành Tòa án chắc chắn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế là biểu tượng của công lý, là nơi người dân đặt trọn niềm tin, xứng đáng với danh hiệu “Tòa án trong lòng Nhân dân”, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và sự phát triển bền vững của Thủ đô, đất nước.

PV: Xin cảm ơn Viện trưởng!

“

Cuộc trò chuyện với Viện trưởng Đào Thịnh Cường không chỉ nhấn mạnh những dấu ấn 80 năm xây dựng và trưởng thành của Tòa án nhân dân mà còn khẳng định rõ nét mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, bền vững giữa Tòa án và Viện kiểm sát - hai trụ cột quan trọng của hoạt động tư pháp.

Qua từng lời ông chia sẻ, có thể thấy một niềm tin vững chắc vào con đường cải cách tư pháp đang đi tới, một khát vọng chung xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với sự tin tưởng mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân gửi gắm.

Cuộc trao đổi này không chỉ giúp độc giả thêm hiểu về sự đồng hành giữa hai ngành, mà còn mở ra những hy vọng về một tương lai tốt đẹp: nơi công lý luôn được bảo đảm, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân luôn được tôn trọng và bảo vệ.

Đó cũng chính là động lực để Tòa án và VKS tiếp tục phấn đấu, gắn bó, cùng nhau viết tiếp những trang sử mới, góp phần xây dựng một nền tư pháp Thủ đô ngày càng hiện đại, nhân văn và vững mạnh.