Người Thẩm phán giữ gìn công lý bằng cả lý trí và trái tim

Những ngày đầu bỡ ngỡ và vinh dự khi trở thành Thẩm phán Tòa án nhân dân.

PV: Thưa ông, nhìn lại quãng đường công tác dài trong hệ thống Tòa án, ông còn nhớ những ngày đầu đến với công việc này đã để lại trong ông ấn tượng như thế nào?

Thẩm phán Nguyễn Hải Thanh: Tôi bắt đầu nhận công tác tại TAND tỉnh Hải Hưng vào tháng 6/1992 với chức danh Thư ký, và được Chủ tịch nước bổ nhiệm chức vụ Thẩm phán TAND tỉnh Hưng Yên tháng 9 năm 2002. Tòa án là cơ quan thực hiện quyền tư pháp thông qua hoạt động giải quyết, xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hành chính… để bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, lợi ích của Nhà nước và nhân dân. Do đó, công việc của người Thẩm phán là hoạt động rất phức tạp, rất áp lực khi tác động trực tiếp tới quyền con người mà một trong những quyền cao nhất là quyền được sống, quyền tự do, ngoài ra còn tác động đến các quan hệ khác về nhân thân, gia đình, tài sản.

Cho đến nay, mặc dù đã trải qua nhiều vị trí, nhiều đơn vị công tác nhưng cảm xúc trong tôi về những ngày đầu công tác vẫn vẹn nguyên, đó là cảm giác tự hào xong không khỏi bỡ ngỡ, lo lắng, thậm chí có phần áp lực trước trách nhiệm lớn lao mà mình và đồng nghiệp phải gánh vác.

Tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu tiên đó tôi đã được sự dìu dắt, chỉ bảo tận tình của các thế hệ đi trước. Họ không chỉ truyền đạt cho tôi về kiến thức chuyên môn mà còn truyền cho tôi cảm hứng nghề nghiệp, sự tận tụy trong công việc, đặc biệt là cách ứng xử với con người.

PV: Ông từng trải qua nhiều vị trí công tác khác nhau trong hệ thống Tòa án. Theo ông, điều gì là cốt lõi giúp một Thẩm phán luôn vững vàng và giữ trọn niềm tin của nhân dân?

Thẩm phán Nguyễn Hải Thanh: Người Thẩm phán không chỉ cần am hiểu sâu, rộng về pháp luật là đủ mà còn đòi hỏi có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức nghề nghiệp trong sáng, nếu thiếu nền tảng này, người Thẩm phán rất dễ bị dao động, thậm chí có thể bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài. Ngoài ra, còn cần phải có sự độc lập, công tâm, khách quan, bản lĩnh, tinh thần tận tụy trách nhiệm cao khi thực hiện công việc.

Dấu ấn từ những vụ án để lại cảm xúc đặc biệt

PV: Trong quá trình xét xử, hẳn ông có những vụ án để lại dấu ấn đặc biệt. Ông có thể chia sẻ một câu chuyện mà bản thân cảm thấy tự hào hoặc xúc động nhất?

Thẩm phán Nguyễn Hải Thanh: Nhiều vụ án đi qua nhưng cảm xúc thì ở lại. Tôi còn nhớ một vụ án về việc ly hôn và chia tài sản khi ly hôn. Vụ án này đã kéo dài nhiều năm, qua nhiều cấp xét xử và bị TANDTC xét xử giám đốc thẩm hủy để giải qyết lại từ sơ thẩm. Người vợ và người chồng trong vụ án đều đã trên 60 tuổi, đã lên chức ông bà, đặc biệt người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án là bà mẹ chồng đã trên 90 tuổi. Hồ sơ vụ án thể hiện mâu thuẫn giữa các đương sự rất căng thẳng, họ đã sống ly thân từ năm 2010 mặc dù vẫn ở chung nhà, các con đã lớn thì đứng về phía người vợ, có những lời lẽ không phải với người bố; người vợ cũng có những thái độ không phải với mẹ chồng.

Tại phiên tòa phúc thẩm, Hội đồng xét xử và Kiểm sát viên đã dành rất nhiều thời gian để phân tích, gợi mở các vấn đề, động viên, thuyết phục các đương sự. Kết quả các con đã xin lỗi bố và bà nội, con dâu xin lỗi chồng và mẹ chồng, người vợ đã rút đơn khởi kiện, cụ bà vươn tay ôm cháu nhỏ, hai cậu con trai ôm chặt người bố, họ đã đoàn tụ với nhau trong nước mắt của sự ân hận, áy náy và cả sự vị tha, bao dung.

Kết thúc phiên tòa đã gần 21h, các đương sự vẫn nán lại để nói lời cảm ơn và trân trọng mời các cán bộ một ngày nào đó về với gia đình để chứng kiến cảnh đoàn viên, ăn với gia đình một bữa cơm khiến cảm xúc trong chúng tôi vỡ òa, bao mệt mỏi tan biến. Tôi thực sự tin rằng kết quả của mỗi phiên tòa không chỉ là những bản án nghiêm minh, công bằng, đúng pháp luật mà còn có thể là nơi để hàn gắn tình cảm con người, là cầu nối để tình thân được hồi sinh.

Tự hào nhìn lại 80 năm truyền thống hệ thống Tòa án nhân dân

PV: Chỉ còn ít ngày nữa, ngành Tòa án sẽ tròn 80 năm xây dựng và trưởng thành. Thời khắc đặc biệt này mang đến cho ông những suy nghĩ và cảm xúc như thế nào?

Thẩm phán Nguyễn Hải Thanh: Tôi nghĩ bất kỳ ai đã và đang công tác trong hệ thống Tòa án đều cảm thấy tự hào khi nhìn lại chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành và vinh dự khi được góp một phần nhỏ bé vào truyền thống đó. Từ những ngày đầu còn nhiều gian khó, đến nay hệ thống Tòa án nhân dân đã không ngừng lớn mạnh, hoàn thiện cả về tổ chức bộ máy, chất lượng đội ngũ và uy tín trước nhân dân.

Đặc biệt, khi nhìn vào những đóng góp của thế hệ đi trước, họ đã để lại những tấm gương sáng về bản lĩnh, trí tuệ, sự hy sinh thầm lặng. Tôi thực sự tự hào và nhận thấy bản thân mình phải tận tụy và trách nhiệm cao hơn nữa trong công việc. Chúng tôi - thế hệ hôm nay và mai sau - phải tiếp nối, gìn giữ và phát huy truyền thống vẻ vang ấy.

Công cuộc cải cách tư pháp hiện nay đặt ra cho Tòa án nhiều yêu cầu mới: nâng cao chất lượng xét xử, tăng cường tính công khai, minh bạch, ứng dụng chuyển đổi số… Tất cả đều hướng tới mục tiêu cao nhất là bảo vệ chế độ, bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân. Tôi tin rằng, với sự nỗ lực đồng lòng, hệ thống Tòa án sẽ tiếp tục viết tiếp những trang sử vẻ vang, xứng đáng với niềm tin mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

PV: Nếu phải đúc kết lại sứ mệnh cuả người Thẩm phán bằng một câu ngắn gọn, ông sẽ nói gì?

Thẩm phán Nguyễn Hải Thanh: Tôi sẽ nói rằng: “Làm Thẩm phán là công việc bảo vệ công lý bằng cả lý trí và trái tim”. Bởi lý trí giúp chúng ta tỉnh táo, sáng suốt khi áp dụng pháp luật, còn trái tim giúp chúng ta lắng nghe, thấu hiểu, để phán quyết không chỉ đúng pháp luật mà còn thể hiện tính nhân văn, cảm hóa, giáo dục được người khác ý thức tự giác tuân thủ pháp luật.

Tôi cũng tin rằng: “Người Thẩm phán còn là chiếc cầu nối giữa pháp luật và niềm tin của nhân dân”. Nếu cầu nối đó chắc chắn, minh bạch, thì niềm tin của nhân dân vào pháp luật và Nhà nước pháp quyền XHCN sẽ ngày càng được củng cố.

PV: Xin cảm ơn Thẩm phán!

“

Cuộc trò chuyện với Thẩm phán Nguyễn Hải Thanh khép lại trong không khí ấm áp nhưng cũng đầy suy tư. Ở ông, người ta cảm nhận rõ sự điềm tĩnh, khiêm nhường nhưng ẩn chứa một ý chí bền bỉ và một tình yêu nghề sâu nặng. Từ những ngày đầu bỡ ngỡ cho đến hôm nay đã trải qua nhiều cương vị công tác, ông vẫn giữ nguyên sự trân trọng với công tác xét xử, trách nhiệm trong từng phiên tòa, từng bản án.

80 năm qua, Tòa án nhân dân đã khẳng định vị thế quan trọng trong hệ thống chính trị của đất nước và trong lòng nhân dân. Những người Thẩm phán như ông chính là hình ảnh sinh động của sự tận tụy, bản lĩnh và nhân văn. Và trên hành trình mới, niềm tin vào công lý, vào pháp luật, sẽ tiếp tục được trao gửi, để Tòa án luôn xứng đáng là biểu tượng của lẽ phải và công bằng.