“Né” tiếp dân

Trưởng ban Dân nguyện cho biết, Luật Tiếp công dân quy định tại khoản 5 điều 12: Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp tiếp công dân tại trụ sở tiếp công dân cấp tỉnh ít nhất 1 ngày trong 1 tháng... Tuy nhiên, thống kê cho thấy, Chủ tịch UBND cấp tỉnh tiếp công dân định kỳ chỉ đạt tỷ lệ bình quân 48% so với quy định.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc uỷ quyền cho cấp phó thực hiện tiếp công dân khá phổ biến. Một số tỉnh ủy quyền trên 70% như: Nam Định, Bình Dương, Lào Cai, Lâm Đồng, Vĩnh Phúc, Quảng Nam... Cá biệt có những tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh ủy quyền toàn bộ cho cấp phó tiếp công dân trong suốt 12 tháng. Nhiều tỉnh không có số liệu báo cáo về hoạt động tiếp dân như Bà Rịa - Vũng Tàu, Bạc Liêu, Bắc Ninh, Bình Định, Cần Thơ, Cao Bằng, Hà Nội, Hải Dương... Cá biệt có tỉnh tỷ lệ tiếp dân của Chủ tịch tỉnh so với quy định là 0%, như Bắc Giang, Đồng Nai, Hà Tĩnh, Phú Yên. Trong khi có những tỉnh tỷ lệ tiếp dân lại vượt cao so với quy định, như Tiền Giang 225%, Tuyên Quang 200%, Bình Dương 250%...

Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, công tác quản lý Nhà nước về tiếp công dân còn nhiều hạn chế, công tác thanh tra, kiểm tra công vụ trong việc tiếp công dân chưa được thực hiện thường xuyên. Nhiều tỉnh chưa quan tâm, theo dõi, đánh giá công tác tiếp công dân theo quy định của người đứng đầu, nhất là cấp xã. Luật tiếp công dân có hiệu lực đã 4 năm nhưng có địa phương, nội quy tiếp công dân chưa được thay đổi theo quy định của luật, việc thống kê báo cáo và ghi chép sổ tiếp công dân còn thực hiện chưa đầy đủ, việc công khai lịch tiếp công dân trên cổng thông tin điện tử nhiều nơi chưa được thực hiện. Việc bố trí cán bộ làm công tác tiếp công dân, tham mưu về giải quyết khiếu nại, tố cáo còn hạn chế về nghiệp vụ, kinh nghiệm công tác, chưa đáp ứng yêu cầu, tương xứng với trách nhiệm được giao. Tỷ lệ cán bộ được đào tạo chuyên ngành luật còn thấp, như ở Thái Nguyên chiếm tỷ lệ 14,2%, Hà Giang chiếm tỷ lệ 19%... Cá biệt có nơi còn bố trí cán bộ kém năng lực, hợp lý hóa gia đình, sắp nghỉ chế độ,... ảnh hưởng đến hiệu quả tiếp công dân.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp, chủ tịch UBND các địa phương (các cấp) nghiêm túc thực hiện tiếp công dân định kỳ theo quy định của pháp luật để nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc tiếp công dân trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, giảm thiểu khiếu nại vượt cấp. Kịp thời có biện pháp chấn chỉnh ngay những yếu kém trong công tác tiếp công dân (đặc biệt của Chủ tịch UBND cấp xã), tích cực thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm những biểu hiện thiếu trách nhiệm, sai phạm trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đảm bảo 100% lịch tiếp công dân của người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp phải được công bố công khai để người dân giám sát. Thanh tra Chính phủ xây dựng tiêu chí báo cáo, phân loại trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cấp, ngành. Trong đó cần thống kê rõ, đầy đủ số liệu về số kỳ tiếp công dân định kỳ của chủ tịch các cấp, thủ trường các ngành, số kỳ ủy quyền cho cấp phó; tiếp công dân đột xuất và đối thoại khi giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định.

Các chuyên gia cũng chỉ rõ việc tiếp dân khác biệt so với tiếp nhận đơn thư khiếu nại. Khi tiếp dân, người đứng đầu phải trực tiếp lắng nghe nguyện vọng của công dân và trả lời họ với tư cách một người đứng đầu. Như vây, việc cử người thay mặt khiến việc tiếp dân bị biến thành hoạt động tiếp nhận đơn thư thông thường. Báo chí đưa tin ở tỉnh nọ, người "thay mặt" đã tiếp nhận 34 hồ sơ khiếu nại của công dân trong một buổi tiếp dân và vì số lượng dân đông nên phải phân công lãnh đạo các ngành “thay mặt người thay mặt” để tiếp từng người khiến công dân không hài lòng.

Hẳn vì thế có đại biểu đã lên tiếng, nếu vị lãnh đạo nào cố ý né tiếp dân theo luật định thì phải rời ghế!