“Điểm tựa" cho người dân

Tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, người dân không chỉ được Nhà nước hỗ trợ mức đóng, mà còn có cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng và được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe khi hết tuổi lao động.

Ra đời từ năm 2008, đến nay BHXH tự nguyện đã đi vào cuộc sống và đạt nhiều chuyển biến tích cực. Đặc biệt, khi Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Trung ương về cải cách chính sách BHXH được thực thi, BHXH tự nguyện đã được tiếp thêm động lực để phát triển mạnh mẽ, trở thành điểm tựa cho người dân.

Nghị quyết số 28-NQ/TW đặt mục tiêu, đến năm 2021 đạt khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH; Trong đó, nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Tuy nhiên, đến hết năm 2020, số người tham gia BHXH tự nguyện đã chiếm 2,1%, đạt 1,128 triệu người lao động trong độ tuổi là nông dân và lao động khu vực phi chính thức. Bất chấp những khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra, số người tham gia BHXH tự nguyện đã vượt chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) sẽ tiếp tục được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7 tới đây. Quan tâm đến nhiều vấn đề của Dự án Luật, các chuyên gia, nhà khoa học cho rằng cần đẩy mạnh phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo đảm an sinh xã hội cho mọi người lao động.

Bên cạnh những kết quả đạt được, phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong thời gian qua cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: Tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện của người dân còn thấp, chưa bền vững, nhất là người tham gia hộ nghèo, hộ gia đình cận nghèo; nhóm lao động phi chính thức làm việc theo chế độ linh hoạt là rất khó quản lý, họ hưởng lương, thu nhập khác từ nhiều nguồn khác nhau, không cố định về không gian, thời gian cụ thể.

Nhận thức, hiểu biết về chính sách BHXH, bảo hiểm y tế của nhiều người lao động chưa đầy đủ, hiện nay họ chủ yếu chỉ quan tâm tới vấn đề tiền lương, thu nhập hằng tháng và lợi ích trước mắt, mà chưa quan tâm đến việc phòng xa cho bản thân về sau này khi hết tuổi lao động.

Ngoài ra, mức hỗ trợ kinh phí BHXH tự nguyện của Nhà nước từ ngày 01/01/2018 theo mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn còn thấp (hộ nghèo được hỗ trợ 30% mức đóng tương ứng 46.200 đồng/tháng; hộ cận nghèo được hỗ trợ 25%, tương ứng 38.500 đồng/tháng; các đối tượng còn lại được hỗ trợ 10%, tương ứng 15.400 đồng/tháng).

Điều kiện về thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu còn dài, một bộ phận người dân ở tuổi trung niên không đủ khả năng để đáp ứng. Chính quyền một số phương còn chưa quan tâm đúng mức đến việc triển khai thực hiện chính sách BHXH tự nguyện...

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trên, cũng như phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, bảo đảm an sinh xã hội cho mọi người lao động, theo các chuyên gia, cần triển khai đồng bộ các giải pháp:

Tăng cường tuyên truyền tính ưu việt của chính sách BHXH tự nguyện theo hướng đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền để người lao động hiểu rõ về những lợi ích khi tham gia loại hình bảo hiểm này.

Tiếp tục lan tỏa, nhân rộng những mô hình, cách làm hay, sáng tạo về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện ở các địa phương trong phát triển đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm y tế.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện của cơ quan BHXH thông qua việc tăng cường phối hợp chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hỗ trợ nghiệp vụ, cải cách thủ tục hành chính để phục vụ tốt nhất quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH để tăng tính hấp dẫn, tạo thuận lợi hơn nữa cho người tham gia BHXH.

Tăng cường tổ chức các lớp đào tạo nghiệp vụ, kỹ năng cho các đại lý để nắm bắt được nội dung của chính sách BHXH tự nguyện. Đồng thời, trao đổi, phổ biến kinh nghiệm khai thác, phát triển đối tượng tham gia BHXH tư nguyện, nhất là triển khai các hoạt động tuyên truyền linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế của mỗi địa phương…

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp trên được kỳ vọng sẽ giúp đạt mục tiêu ngày càng có nhiều người được bảo đảm an sinh xã hội sau khi hết tuổi lao động, để BHXH tự nguyện khẳng định vai trò quan trọng trong an sinh xã hội và là "điểm tựa" cho người dân khi về già.