Vì sao Hội đồng Thẩm phán bác kiến nghị xét lại vụ ly hôn vợ chồng ông Đặng Lê Nguyên Vũ?

Đây là thủ tục đặc biệt, Hội đồng Thẩm phán xem xét lại kiến nghị của Viện trưởng VKSNDTC theo quy định tại Điều 358 Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

Vụ án giải quyết tranh chấp ly hôn giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Trung Nguyên) và bà Lê Hoàng Diệp Thảo đã kéo dài nhiều 7 năm nay, trải qua nhiều cấp xét xử, với các trình tự như sau:

Tháng 3/2019, TAND TP. Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm và tuyên công nhận ông Vũ và bà Thảo thuận tình ly hôn, giao 4 con chung cho bà Thảo nuôi dưỡng, ông Vũ có nghĩa vụ cấp dưỡng mỗi năm 10 tỉ đồng.

Về tài sản là bất động sản, bản án tuyên chia đôi, ông Vũ được nhận 6 bất động sản, bà Thảo nhận 7 bất động sản và bà Thảo phải trả lại cho ông Vũ tiền chênh lệch. Tài sản là cổ phần tại các công ty, bản án chia theo tỉ lệ 60-40, trong đó ông Vũ được hưởng 60%, bà Thảo 40%. Còn tài sản là vàng, ngoại tệ, tiền Việt trị giá hơn 2.000 tỉ đồng trong các ngân hàng, bản án tuyên chia 60-40, trong đó ông Vũ được hưởng 60%. Bản án cũng tuyên ông Vũ được sở hữu toàn bộ cổ phần của các công ty và trả tiền lại cho bà Thảo.

Sau đó cả ông Vũ và bà Thảo đều kháng cáo Bản án sơ thẩm này. Trong đó, bà Thảo kháng cáo toàn bộ nội dung bản án sơ thẩm, không đồng ý ly hôn, không đồng ý việc chia tài sản theo tỉ lệ 60-40 và giao quyền điều hành công ty cho ông Vũ. Ông Vũ kháng cáo yêu cầu chia các tài sản tranh chấp theo tỉ lệ ông sở hữu 70%, bà Thảo 30%.

Ngay sau đó, viện trưởng Viện KSND TP.Hồ Chí Minh kháng nghị toàn bộ bản án, đề nghị TANDCC tại TP.HCM xét xử phúc thẩm theo hướng hủy bản án sơ thẩm.

Tháng 12/2019, TANDCC tại TP.HCM xử phúc thẩm sửa một phần bản án sơ thẩm, các quyết định về chia tài sản hầu hết được giữ nguyên như án sơ thẩm.

Tháng 3/2020, Viện trưởng Viện KSNDTC kháng nghị giám đốc thẩm vụ án này theo hướng hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm về phần hôn nhân và chia tài sản chung, giao hồ sơ cho TAND TP.HCM xét xử lại.

Tháng 3/2021, Hội đồng thẩm phán TANDTC xét xử giám đốc thẩm vụ án, sửa một phần bản án phúc thẩm, tuy nhiên các nội dung về hôn nhân và chia tài sản hầu hết được giữ nguyên. Ông Vũ phải thanh toán thêm cho bà Thảo 127 tỉ đồng.

Tháng 1/2022, Viện trưởng Viện KSNDTC tiếp tục kiến nghị xem xét lại Quyết định giám đốc thẩm số 01/2021/HNGĐ-GĐT ngày 11/3/2021 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao  theo thủ tục đặc biệt.

Tại bản kiến nghị này, Viện KSNDTC cho rằng, quá trình xử lý vụ ly hôn của Tòa án các cấp có nhiều sai sót. Trong đó thẩm định giá trị tài sản hết hiệu lực nhưng Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm vẫn sử dụng kết quả thẩm định giá trên để làm cơ sở chia tài sản chung của bà Thảo và ông Vũ là không đúng quy định pháp luật.

Ngày 7/4/2022, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã mở phiên họp toàn thể xem xét lại kiến nghị này của VKSNDTC theo quy định tại Điều 358 Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

Hội đồng Thẩm phán đã rất cẩn trọng xem xét lại kỹ lưỡng nội dung kiến nghị, toàn bộ vụ án, quyết định giám đốc thẩm và thấy rằng: Quyết định giám đốc thẩm số 01/2021/HNGĐ-GĐT ngày 11/3/2021 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao không có vi phạm pháp luật nghiêm trọng; không phát hiện tình tiết quan trọng mới có thể làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định mà Hội đồng đã phán quyết. Hội đồng Thẩm phán đã biểu quyết không đồng ý với kiến nghị của Viện trưởng VKSNDTC.

Xem xét lại Quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TANDTC theo thủ tục đặc biệt:

Điều 358 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định, khi có căn cứ xác định quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc phát hiện tình tiết quan trọng mới có thể làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định mà Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, đương sự đã không thể biết được khi ra quyết định đó, nếu có yêu cầu của Ủy ban thường vụ Quốc hội, kiến nghị của Ủy ban tư pháp của Quốc hội, kiến nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao thì Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xem xét lại quyết định đó.

Điều luật này cũng quy định, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thảo luận và biểu quyết theo đa số về việc nhất trí hoặc không nhất trí với kiến nghị, đề nghị xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao;

 Trường hợp nhất trí với kiến nghị xem xét lại này thì Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quyết định về việc mở phiên họp để xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, đồng thời giao cho Chánh án Tòa án nhân dân tối cao tổ chức nghiên cứu hồ sơ, báo cáo Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xem xét, quyết định tại phiên họp xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Trường hợp không nhất trí kiến nghị, đề nghị thì Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do cho cá nhân, cơ quan đã kiến nghị, đề nghị.

Điều 360 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 cũng quy định: Tại phiên họp, Hội đồng Thẩm phán TANDTC xem thấy có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc có tình tiết quan trọng mới làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định, bản án… đã ban hành thì sẽ đưa ra một trong ba quyết định là:

Một là, hủy quyết định của Hội đồng thẩm phán TANDTC, hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và quyết định về nội dung vụ án.

Hai là, hủy quyết định của Hội đồng thẩm phán TANDTC, hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Đồng thời xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại của TAND Tối cao có quyết định vi phạm pháp luật nghiêm trọng bị hủy do lỗi vô ý hoặc cố ý và gây thiệt hại cho đương sự hoặc xác định trách nhiệm bồi hoàn giá trị tài sản theo quy định của pháp luật.

Ba là, hủy quyết định của Hội đồng thẩm phán TANDTC, hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật để giao hồ sơ vụ án cho tòa án cấp dưới giải quyết theo quy định của pháp luật.

Quyết định của Hội đồng Thẩm phán TANDTC phải được ít nhất 3/4 tổng số thành viên của Hội đồng Thẩm phán TANDTC biểu quyết tán thành.