Tăng cường hợp tác giữa Tòa án Việt Nam – Campuchia - Lào

Chuyển biến rõ nét

Mối quan hệ truyền thống, hữu nghị của ba nước trên bán đảo Đông Dương nói chung và Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia nói riêng đã hình thành, phát triển lâu đời và không ngừng được củng cố.

Tòa án 3 nước đã có nhiều hoạt động có ý nghĩa lớn về hợp tác đa phương, đó là: tổ chức thành công Hội nghị Tòa án các tỉnh biên giới ba nước Việt Nam, Campuchia, Lào lần thứ nhất tại Việt Nam vào năm 2010. Tiếp sau đó, hội nghị này được tổ chức 2 năm một lần, luân phiên tại mỗi quốc gia.

Tính đến nay, hội nghị đã được tổ chức 7 lần, trong đó, hội nghị lần thứ 7 được tổ chức tại tỉnh Quảng Nam (Việt Nam) vào ngày 19/7/2024.

Mỗi lần tổ chức hội nghị, Tòa án tối cao 3 nước đã chọn chủ đề và ra thông cáo chung của hội nghị. Thông cáo chung không chỉ phản ánh những nội dung trao đổi tại hội nghị mà quan trọng hơn là đề ra những nội dung ưu tiên quan trọng cho sự hợp tác của Tòa án ba nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ theo định hướng chiến lược phù hợp với tình hình của lịch sử.

Một trong những cột mốc quan trọng cho việc tăng cường mối quan hệ hợp tác của Tòa án ba nước là nhiều Tòa án cấp tỉnh đã tích cực chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai hoạt động hợp tác hiệu quả thông qua các chuyến thăm và trao đổi thông tin với Tòa án các tỉnh nước bạn kể từ sau Hội nghị lần thứ nhất cho đến nay.

Việc trao đổi các đoàn ở cấp cơ sở như vậy đã tạo điều kiện để các Tòa án cấp tỉnh có điều kiện chia sẻ thông tin, kinh nghiệm thực tiễn xét xử, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng chống và xét xử tội phạm xuyên quốc gia.

Ngoài ra, các chuyến thăm này cũng tạo cơ hội để các Tòa án tìm hiểu sâu hơn về văn hóa, phong tục của các nước bạn nhằm phục vụ cho công tác xét xử và tuyên truyền, giáo dục nhân dân vùng biên giới tuân thủ pháp luật.

Chánh án TAND tỉnh An Giang Võ Kế Nghiệp cho biết, sau sáp nhập, tỉnh An Giang có đường biên giới trên đất liền giáp Campuchia trên 300km.

Thực hiện các Biên bản ghi nhớ giữa TAND tỉnh Kiên Giang (nay là An Giang) với Tòa sơ thẩm các tỉnh giáp biên giới phía Campuchia là: Kampot, Preah Sihanouk, Kep, KoKong, vào đầu tháng 11/2024, Tòa án hai bên đã phối hợp tổ chức hội nghị hợp tác lần thứ 12 tại tỉnh Preah Sihanouk (Campuchia), với chuyên đề "Mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy xuyên quốc gia".

Qua trao đổi tọa đàm, Thẩm phán của 5 tỉnh đã tìm hiểu sâu hơn về pháp luật mỗi nước cũng như kinh nghiệm, thực tiễn xét xử đối với loại tội phạm này, góp phần thực hiện tốt công tác đối ngoại theo sự chỉ đạo của TANDTC Việt Nam, đồng thời ký biên bản ghi nhớ lần thứ 13 thống nhất tổ chức Hội nghị hợp tác quốc tế lần thứ 13 sẽ được tổ chức tại tỉnh An Giang vào cuối đầu tháng 11 năm nay.

Các vụ án hình sự có tính chất xuyên biên giới đều được các Tòa án đưa ra xét xử theo đúng quy định của pháp luật, với các mức hình phạt tương xứng với hành vi phạm tội của từng bị cáo. Kết quả nêu trên đã góp phần tích cực trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm tại tuyến biên giới chung Việt Nam - Campuchia - Lào.

Giai đoạn tháng 8/2022 đến nay, số lượng vụ việc dân sự, thương mại có yếu tố nước ngoài liên quan đến các nước bạn Lào, Campuchia tiếp tục giảm mạnh.

Công tác xét xử, giải quyết các vụ án này đều được tiến hành kịp thời, đúng quy định của pháp luật. Một trong những yếu tố chính để đạt được kết quả này là sự tăng cường giáo dục pháp luật, đặc biệt là sự chủ động trao đổi, phổ biến pháp luật cho người dân địa phương đã bắt đầu đi vào chiều sâu, có tín hiệu tích cực.

Yêu cầu đặt ra trong giai đoạn mới

Với xu hướng hội nhập kinh tế sâu rộng của các nước khu vực ASEAN nói chung và tam giác phát triển Việt Nam - Campuchia - Lào nói riêng, tội phạm xuyên biên giới diễn biến phức tạp; rủi ro về tranh chấp dân sự vẫn tiềm ẩn. Vì vậy, sự hợp tác chặt chẽ của Tòa án ba nước để phòng chống tội phạm, giải quyết hiệu quả các tranh chấp xuyên quốc gia trong lĩnh vực dân sự, kinh doanh thương mại cần tiếp tục được ưu tiên thực hiện.

Chánh án TAND tỉnh Tây Ninh Lê Quốc Dũng cho biết, sau sáp nhập, tỉnh Tây Ninh có đường biên giới giáp Campuchia trên bộ tổng chiều dài hơn 380km. Để tiếp tục thực hiện Hiệp định về hợp tác song phương trong phòng, chống buôn bán người và bảo vệ nạn nhân bị buôn bán giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủ Hoàng gia Campuchia và nội dung Thông cáo chung của Hội nghị Tòa án các tỉnh biên giới Việt Nam, Campuchia và Lào lần thứ I ngày 23/12/2010, TAND tỉnh Tây Ninh đã đề chủ động ra các giải pháp thực hiện trong thời gian tới.

Chánh án TAND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Xuân Long cho hay, tỉnh Đồng Tháp có đường biên giới dài hơn 50 km tiếp giáp với tỉnh Prây- Veng, Vương quốc Campuchia, có 7 cửa khẩu, trong đó có 2 cửa khẩu quốc tế là Dinh Bà, Thường Phước và 5 cửa khẩu phụ. TAND tỉnh Đồng Tháp đã tăng cường hoạt động hợp tác với Tòa án tỉnh Prây - Veng, Campuchia.

Tuy nhiên, thực tế trong thời gian qua, Toà án tỉnh Prây - Veng xét xử các vụ án hình sự, dân sự có người tham gia phiên tòa là người Việt rất nhiều, nhưng họ không hiểu được tiếng Khmer về các thuật ngữ pháp lý. Tại tỉnh Prây- Veng có rất ít người Việt có thể phiên dịch tiếng Khmer am hiểu rõ các thuật ngữ pháp lý, do đó khó khăn cho việc bảo trợ công dân Việt Nam tại các phiên tòa do Toà án tỉnh Prây - Veng xét xử.

“Để việc hợp tác đi vào chiều sâu, TAND tỉnh Đồng Tháp đề xuất Biên bản hợp tác giữa hai Tòa án nên quy định rõ về đầu mối liên hệ, phương thức trao đổi thông tin, cơ chế xử lý vụ việc khẩn cấp. Thiết lập tổ công tác chung trong trường hợp cần thiết để giải quyết nhanh các vụ việc liên quan đến công dân, doanh nghiệp của hai tỉnh Đồng Tháp và Prây - Veng. Tổ chức khóa đào tạo tiếng Khmer cho cán bộ TAND tỉnh Đồng Tháp và đào tạo tiếng Việt cho cán bộ Tòa án tỉnh Prây - Veng”, Chánh án TAND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Xuân Long nêu giải pháp.

Để Tòa án mỗi nước phát huy tối đa vai trò, sứ mệnh của mình đồng thời thắt chặt thêm tình hữu nghị láng giềng, tin cậy, thời gian tới cần đặt ra những hoạt động ưu tiên triển khai, cụ thể: cần tập trung thúc đẩy hơn nữa tống đạt giấy tờ tố tụng, tương trợ tư pháp, ủy thác thu thập chứng cứ, công nhận và cho thi hành bản án của Tòa án nước ngoài…

Tiếp tục thực hiện và nhân rộng cơ chế hợp tác chia sẻ thông tin, tống đạt tư pháp mà một số Tòa án cấp tỉnh đang thực hiện. Rà soát, phát hiện, phổ biến và nhân rộng những mô hình, cơ chế, hoạt động hợp tác hiệu quả, cùng nhau chia sẻ bài học kinh nghiệm, tìm ra cách làm tốt để khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ.

Tăng cường trao đổi đào tạo chéo, đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ Thẩm phán, Thư ký, cán bộ Tòa án khu vực biên giới ba nước về chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức về pháp luật quốc tế và ngoại ngữ để giải quyết các vụ án có yếu tố nước ngoài…