Sự thận trọng cần thiết

Lần này Quốc hội đã sửa đổi cơ bản, toàn diện Luật PCTN và nội dung sửa đổi cũng có rất nhiều điểm đổi mới quan trọng. Tuy nhiên, điều khoản quy định xử lý tài sản chưa giải trình được nguồn gốc đã được đưa ra khỏi dự thảo với sự thận trọng cần thiết,

Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, tại tất cả các phiên thảo luận về nội dung này, ý kiến các vị ĐBQH, các cơ quan hữu quan còn rất khác nhau và phân tán. Theo lý giải của  Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đây là vấn đề mới, rất phức tạp, lần đầu tiên xây dựng phương án xử lý. Trong khi đó, tài sản, thu nhập của công dân, cán bộ, công chức, viên chức được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng do chưa kiểm soát được thu nhập của toàn xã hội và pháp luật chưa quy định đánh thuế đối với tài sản thì việc xác định tính hợp lý của nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm để đánh thuế hoặc thu hồi là vấn đề rất phức tạp.

Mặt khác, đây là vấn đề lớn, có liên quan quyền sở hữu tài sản - quyền cơ bản của công dân theo Hiến pháp, nên cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Để bảo đảm thận trọng, UBTVQH đã chỉ đạo Tổng Thư ký Quốc hội gửi phiếu thăm dò ý kiến các vị ĐBQH về nội dung này, cho kết quả hết sức khác nhau, không phương án nào quá 50% số phiếu: Có 43,09% tổng số đại biểu tán thành phương án giải quyết tại Tòa án; 32,16% tán thành với phương án thu thuế…Vì vậy, UBTVQH quyết định để lại điều khoản này, đồng thời quy định chặt chẽ, minh bạch hơn biện pháp kiểm soát tài sản, thu nhập.

Tại buổi họp báo ngay sau phiên bế mạc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh, đây là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, trên thực tế tài sản tăng thêm của công dân hiện có nhiều nguồn, nhiều thời kỳ khác nhau, nhiều tài sản đến nay không xác định được nguồn gốc. Hiện nay Nhà nước chưa có hệ thống kiểm soát tài sản của người dân cũng như công chức, viên chức. Hệ thống thu thuế, kiểm soát tài sản chưa hoàn thiện…Vì vậy, việc xác định được tài sản tăng thêm, có được giải trình hay không giải trình được nguồn gốc rất khó…

Về hướng xử lý, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, đối với các trường hợp ứng cử, bầu cử, giới thiệu đảm nhiệm các chức danh nếu phát hiện kê khai không trung thực tài sản tăng thêm, không giải trình được thì không giới thiệu ứng cử hoặc loại bỏ khỏi chức danh quy hoạch, xử lý theo quy định của Luật Cán bộ, công chức. Những quy định này khi thực hiện tốt sẽ đảm bảo hiệu quả phòng, chống tham nhũng.

Theo luật sửa đổi, nếu cơ quan có thẩm quyền chứng minh được tài sản do tham nhũng mà có thì tiến hành thu hồi hoặc tịch thu theo quy định của pháp luật. Nếu chứng minh được có dấu hiệu trốn thuế thì xử lý theo quy định của pháp luật về thuế. Điều 31 của Luật (sửa đổi ) đã bổ sung quy định về chuyển vụ việc có dấu hiệu vi phạm được phát hiện trong quá trình kiểm soát tài sản, thu nhập đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết để tăng cường việc xử lý đối với loại tài sản, thu nhập này.

Đối với người có nghĩa vụ kê khai mà kê khai không trung thực, giải trình nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì Luật (sửa đổi) đã quy định việc xử lý nghiêm khắc hơn so với pháp luật hiện hành. Theo đó người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân thì sẽ bị xóa tên khỏi danh sách những người ứng cử. Người được dự kiến bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử giữ chức vụ thì không được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử vào chức vụ đã dự kiến. Người có nghĩa vụ kê khai khác thì bị xử lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên, nếu đã được quy hoạch vào chức danh lãnh đạo, quản lý thì còn bị đưa ra khỏi danh sách quy hoạch.