APEC cần đổi mới để khẳng định vai trò diễn đàn kinh tế hàng đầu

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh phát biểu tại hội thảo

Thế giới đang thay đổi, APEC cần chuyển mình

Theo Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh 10 năm sau khi Việt Nam lần đầu tiên đăng cai APEC, thế giới đang biến chuyển không ngừng. Tình hình tại nhiều khu vực diễn biến phức tạp. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ cùng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang thay đổi sâu sắc cuộc sống cũng như cách thức kết nối và giao lưu.

Các nền kinh tế, các khu vực đều đang phải đối mặt với những thách thức đan xen, đa chiều, nhất là kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu năm 2016 giảm xuống mức thấp nhất kể từ sau khủng hoảng năm 2008-2009, chỉ lần lượt đạt 2,2% và 1,7%. Giá nguyên liệu giảm, thương mại toàn cầu và chính sách tiền tệ và tài khóa thắt chặt đã tác động không nhỏ tới tăng trưởng kinh tế khu vực APEC và toàn cầu... Cạnh tranh địa chính trị, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, bất bình đẳng, nghèo đói, dịch bệnh và biến đổi khí hậu đều ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế cũng như phát triển bền vững và bao trùm.

Từ thực tế đó, Phó Thủ tướng nhận định: Trong một thế giới ngày càng gắn kết, APEC đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới trong việc thực hiện các Mục tiêu Bogor, bảo đảm tăng trưởng chất lượng và liên kết khu vực.

Theo Phó Thủ tướng, trong 27 năm hình thành và phát triển, APEC đã chứng tỏ được sức sống mãnh liệt của mình, nhất là vào những thời điểm khó khăn. Vào đỉnh điểm các cuộc khủng hoảng tài chính khu vực năm 1997-1998 và toàn cầu năm 2008-2009, các nền kinh tế thành viên APEC đã hợp tác, sát cánh cùng vượt qua khó khăn. APEC đã thích ứng tốt hơn với tình hình mới. Chúng ta đã nỗ lực cải cách cơ cấu, thúc đẩy tăng trưởng chất lượng, kết nối, chuỗi giá trị toàn cầu, đẩy mạnh tự do hóa thương mại, đầu tư và dịch vụ, phát triển nhân lực và tăng cường năng lực. Chúng ta cũng khẳng định cam kết mạnh mẽ đối với hệ thống thương mại đa phương.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và đại biểu các nền kinh tế APEC dự hội thảo

Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận “Những nỗ lực cải cách APEC chưa được như mong đợi”, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh kêu gọi: “Trước sự hình thành của ngày càng nhiều các cơ chế liên kết khu vực, APEC cần tự đổi mới để khẳng định vai trò là diễn đàn kinh tế hàng đầu ở khu vực. Những hoạt động hợp tác và liên kết của APEC cần được mở rộng và thực chất hơn”.

Động lực mới cho một APEC có trách nhiệm

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho rằng APEC cần tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách hiện nay thông qua đẩy mạnh hợp tác với tầm nhìn dài hạn, trong đó tập trung vào những lĩnh vực mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp.

Trước hết, APEC cần thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm, trong đó cách cơ cấu cần là ưu tiên của APEC nhằm thúc đẩy tăng năng suất, tăng trưởng sáng tạo và thu hẹp khoảng cách phát triển; tăng cường khả năng thích ứng trước những biến động và cú sốc về kinh tế, tài chính, cũng như trước thiên tai và dịch bệnh.

Thứ hai, APEC cần đẩy mạnh kết nối và hội nhập khu vực sâu rộng. Hợp tác thương mại và đầu tư là nhân tố thiết yếu để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực và hoàn thành các Mục tiêu Bogor vào năm 2020. Đặc biệt, APEC cần tận dụng cơ hội do những cơ chế hiện có và đang hình thành ở khu vực mang lại, trong đó có Cộng đồng ASEAN, TPP, RCEP và FTAAP.
Để tăng cường kết nối khu vực và tiểu khu vực, cần xây dựng cơ sở hạ tầng có chất lượng, tận dụng các cơ chế tài chính sáng tạo và quan hệ đối tác công - tư, Phó Thủ tướng phát biểu.

Thứ ba, bước vào kỷ nguyên số, APEC cần hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) tăng cường năng lực cạnh tranh, sáng tạo và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Chiếm hơn hơn 97% tổng số doanh nghiệp trong khu vực, MSMEs là động lực quan trọng cho tăng trưởng và tạo việc làm.

APEC cũng cần hành động mạnh mẽ hơn để thực hiện sáng kiến Thuận lợi hóa kinh doanh, kể cả cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo.

Là khu vực có số lượng người sử dụng internet lớn nhất và có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới, châu Á -Thái Bình Dương có nhiều tiềm năng hợp tác xây dựng hạ tầng kỹ thuật số và quốc tế hóa doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Thứ tư, trước những tác động chưa từng có của biến đổi khí hậu, các nền kinh tế APEC cần tăng cường an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững; thúc đẩy chuyển giao và áp dụng công nghệ mới nhằm tăng năng suất, chất lượng và tính bền vững của nông nghiệp.

Đặc biệt, APEC cần thúc đẩy thương mại và đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, thúc đẩy phát triển nông thôn sáng tạo và bao trùm.

Trong một thế giới đầy biến động, APEC cần tăng cường vai trò là cơ chế khởi xướng ý tưởng và động lực cho tăng trưởng kinh tế và hội nhập; khẳng định vai trò tầm toàn cầu trong điều phối các liên kết kinh tế khu vực đa tầng nấc; ủng hộ hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch và bao trùm.

Phó Thủ tướng cho rằng đây là thời điểm để APEC cùng nhau xây dựng tầm nhìn cho APEC sau năm 2020, vì một “Quan hệ đối tác châu Á - Thái Bình Dương vì phát triển bền vững và bao trùm trong thế kỷ 21” - một quan hệ đối tác thiết thực vì hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.