Chủ tịch Quốc hội: Quy hoạch phải đúng thực tế sử dụng đất của người dân

Tiếp tục chương trình làm việc phiên họp thứ 32, sáng 22/4, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về “dự án Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn”.

Lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm

Trình bày Tờ trình dự án Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn được thiết kế với 05 Chương, 08 Mục, 61 Điều.

Dự án Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý, công cụ quản lý đồng bộ, toàn diện, thống nhất để điều chỉnh hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn, khắc phục được các tồn tại, hạn chế, bất cập và khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đáp ứng được yêu cầu đối với giai đoạn phát triển mới của đất nước; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhân dân và xã hội.

Đáng chú ý, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, cá nhân, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh với những điểm mới cơ bản như: Quy định rõ hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn về loại, cấp độ quy hoạch (Điều 5 dự thảo Luật); tách bạch và làm rõ mối quan hệ với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, bảo đảm thống nhất, đồng bộ về quy hoạch.

Bổ sung, quy định rõ về nội dung quy hoạch không gian ngầm đối với các đô thị trực thuộc tỉnh và quy định quy hoạch không gian ngầm được lập riêng đối với các thành phố trực thuộc Trung ương và đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc Trung ương, nhằm khai thác tối đa hiệu quả sử dụng không gian, gắn kết đồng bộ không gian xây dựng trên và dưới mặt đất, mặt nước. Bổ sung, quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, yêu cầu đối với việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn (Luật QHĐT&QHNT). Về định hướng xây dựng Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, cần bảo đảm QHĐT phải có tầm nhìn phù hợp, có tính chiến lược, tôn trọng quy luật thị trường và nguyên tắc phát triển bền vững.

“Lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm, văn hóa và văn minh đô thị làm nền tảng phát triển; kết hợp hài hòa giữa quá trình đô thị hoá, phát triển đô thị với công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại nền kinh tế, quản lý phát triển xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh”, ông Thanh nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị thực hiện phân cấp và phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh, quản lý trong Luật QHĐT&QHNT nhằm tăng cường vai trò, tính chủ động, trách nhiệm của chính quyền địa phương phù hợp với năng lực, nguồn lực thực hiện gắn với đề cao trách nhiệm kiểm soát, giám sát, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý thống nhất của trung ương.

“Cắt giảm thủ tục hành chính trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh QHĐT&QHNT, đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Kiên quyết xóa bỏ tư duy nhiệm kỳ, cơ chế “xin - cho”, “lợi ích nhóm” trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, dẫn đến tình trạng dự án “treo”, chậm triển khai thực hiện trên thực tế”, ông Thanh nói.

Lấy hiện trạng sử dụng đất của người dân làm quy hoạch

Cho ý kiến, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đề nghị, dự thảo Luật rà soát với Luật Xây dựng, Luật Đất đai để tránh mâu thuẫn, chồng chéo, đảm bảo sự thống nhất trong các quy định của pháp luật. Tổng Thư ký Quốc hội đề nghị tách biệt, phân loại rõ quy hoạch đô thị và nông thôn.

“Thực tế địa phương hay có doanh nghiệp tài trợ cho quy hoạch để cài cắm lợi ích, đề nghị siết chặt việc này”, ông Cường nói.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, dự thảo Luật cần quy định rõ việc công khai thông tin quy hoạch.

“Vì trong nhiều trường hợp người dân cần thông tin quy hoạch, nhưng khó tiếp cận. Trong khi, việc công khai thông tin đã được quy định tại Luật tiếp cận thông tin, Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở. Do vậy, quy định này phải phù hợp với các luật hiện hành. Nếu quy định, phải thống nhất và tránh chồng chéo”, ông Tùng đề nghị.

Đáng chú ý, về quy định lấy ý kiến quy hoạch với người dân, ông Tùng đề nghị Ban soạn thảo xem lại quy định “lấy ý kiến đại diện cộng đồng dân cư” vì 2 luật trên chỉ quy định “lấy ý kiến cộng đồng dân cư”.

Cùng quan điểm này, phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, dự thảo Luật đang dùng cả thuật ngữ “đại diện cộng đồng dân cư” và “cộng đồng dân cư”. Do vậy, cần quy định rõ hơn để triển khai.

Lấy vướng mắc từ thực tiễn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo Luật quy định chặt chẽ việc làm quy hoạch phải “khảo sát thực tế”, nhưng “ đôi khi không làm đến nơi đến chốn, không xuống hiện trường”.

“Thực tế, nhiều vùng dân ở rất lâu, đến làm kinh tế mới đã 5-10 năm. Nhưng khi quy hoạch đã ghi vào đó là vùng xanh. Nhưng bây giờ không ai đứng ra để sửa. Thực tế không phải vùng xanh, dân ở do di dân, làm kinh tế mới… có những thứ giờ không xử lý được, do vướng mắc về quy hoạch, là đã quy hoạch rồi. Rõ ràng đó là quy hoạch không đúng với thực tế. Nên chăng, phải xem xét điều chỉnh quy hoạch trong những trường hợp như thế. Luật phải cho phép điều chỉnh quy hoạch theo đúng thực tế, hiện trạng sử dụng đất của người dân. Còn nếu chỉ điều chỉnh quy hoạch theo định kỳ, thì sẽ không giải quyết được các nội dung như thế. Lần sửa luật này phải xử lý triệt để các vướng mắc như vậy. Không nên cứ ghi “vùng xanh”, nhưng thực tế không phải như vậy”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ về rà soát, đồng bộ pháp luật, điều kiện chuyển tiếp giữa Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn và các luật hiện hành. Đảm bảo luật có hiệu lực được thực hiện thống nhất.