Yêu cầu làm rõ việc cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh

Ngày 4/6/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Kon Tum có văn bản số 305/BC-SNNMT, báo cáo kết quả rà soát việc cấp mã số vùng trồng cho Công ty Cổ phần Rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum gửi UBND tỉnh. Trong nội dung báo cáo có phần giải trình về quy trình kiểm tra và lý do cấp lại mã số.

Cụ thể, báo cáo thừa nhận chưa có cơ sở khoa học để đánh giá năng suất sâm Ngọc Linh ngoài tán rừng.

Đáng chú ý, trong báo cáo số 305 của Sở NN&MT Kon Tum thể hiện: Chi cục Nông nghiệp, Sở NN&MT đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan (Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Tu Mơ Rông, doanh nghiệp) triển khai kiểm tra, đánh giá tại vườn trồng của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thực tế trong biên bản kiểm tra ngày 26/5/2025, căn cứ chính để cấp mã số chỉ do 02 cán bộ kỹ thuật thực hiện, gồm một Phó Trưởng phòng và một chuyên viên của Chi cục Nông nghiệp. Không có Hội đồng thẩm định, không có chuyên gia độc lập cũng không có đại diện huyện hay người dân. Không hề có bản đồ tọa độ chi tiết, ảnh hiện trạng hoặc hồ sơ sinh thái đặc thù của vùng trồng, những yếu tố vốn là yêu cầu bắt buộc đối với một loài dược liệu đặc hữu như sâm Ngọc Linh.

Trước sự sơ sài của báo cáo nêu trên, ngày 6/6/2025, UBND tỉnh Kon Tum tiếp tục ban hành Văn bản số 2056/UBND-KTN (lần 2 -PV), yêu cầu tổ chức kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ, quy trình cấp mã số vùng trồng đối với doanh nghiệp nêu trên.

Văn bản chỉ đạo do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Nguyễn Hữu Tháp ký, nêu rõ: Nội dung báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường chưa làm rõ được cơ sở pháp lý và thực tiễn của việc cấp mã số vùng trồng đối với Sâm Ngọc Linh cho Công ty cổ phần rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum mà các cơ quan báo chí đã phản ánh.

Do đó, yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương tổ chức kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị, quy trình, trình tự thủ tục cấp mã số vùng trồng đối với Công ty cổ phần rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum (trong đó chú ý về vấn đề tính toán năng suất, sản lượng dự kiến so với sản lượng thực tế có thể đạt được và các vấn đề phải kiểm tra, xác minh thực tế tại vùng trồng). Trường hợp xác định có nội dung chưa đảm bảo hoặc còn thiếu các trình tự, quy trình, thủ tục theo quy định thì thực hiện ngay việc tạm dừng hiệu lực của Giấy xác nhận cấp mã số vùng trồng đã cấp cho Công ty cổ phần rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum và có biện pháp chấn chỉnh trong công tác tham mưu.

Chỉ đạo đơn vị được giao nhiệm vụ cấp mã số vùng trồng (Chi cục Nông nghiệp) phải thực hiện nghiêm, đúng các quy định của pháp luật liên quan đến các hồ sơ, trình tự thủ tục cấp mã số vùng trồng. Không được để xảy ra tình trạng cấp mã số vùng trồng khi chưa đủ điều kiện, hoặc có nội dung chưa phù hợp theo thực tế (như: năng suất, sản lượng không khả thi, chưa có đánh giá, minh chứng hoặc công nhận của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, hoặc khó có khả năng đạt được...). Có biện pháp chấn chỉnh nếu phát hiện các trường hợp không thực hiện đúng quy định.

Rà soát các quy định, hướng dẫn về cấp mã số vùng trồng đối với cây Sâm Ngọc Linh (kể cả trồng dưới tán rừng và không dưới tán rừng). Trên cơ sở đó, có văn bản thông tin, hướng dẫn các doanh nghiệp, cá nhân, người trồng Sâm Ngọc Linh về trình tự, thủ tục đề nghị cấp mã số vùng trồng đối với cây Sâm Ngọc Linh theo đúng quy định của pháp luật.

Thời hạn hoàn thành và báo cáo UBND tỉnh trước ngày 12/6/2025.

Như báo Công lý đã thông tin, ngày 14/5/2025, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum có văn bản gửi Phòng NN&MT huyện Tu Mơ Rông cho biết, hồ sơ đề nghị cấp mã số vùng trồng cho Công ty Cổ phần Rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum “chưa đủ cơ sở cấp mã”.

Lý do là vùng trồng của công ty này không đáp ứng các điều kiện sinh thái đặc hữu như: độ cao từ 1.800m trở lên, nằm trong rừng nguyên sinh có độ tán che 70–90%, nhiệt độ từ 14–18°C và không có minh chứng khoa học về việc trồng sâm trong nhà màng.

Tuy nhiên, đến ngày 30/5/2025, chính Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum lại ký xác nhận cấp MSVT lần đầu cho doanh nghiệp này với số hiệu VN-62-617-23404-13-25, diện tích vùng trồng 2,1 ha, sản lượng dự kiến lên tới 3 tấn.

Đáng chú ý, sản lượng được xác nhận trong giấy cấp mã số vùng trồng cũng gây băn khoăn khi với diện tích 2,1 ha, sản lượng dự kiến là 3 tấn (tương đương 1,5 tấn/ha) con số mà theo những người trồng sâm lâu năm cho là "không tưởng".