Phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục các trường PTDTNT, DTBT giai đoạn 2025-2030

Cụ thể, tại Quyết định 363/QĐ-UBND ngày 23/6, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành Đề án phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục các trường phổ thông dân tộc nội trú (PTDTNT), trường phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) giai đoạn 2025-2030 trên địa bàn tỉnh. Giao Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, UBND cấp xã và các đơn vị có liên quan tổ chức triển khai thực hiện.

Thực hiện đồng bộ các chính sách của Đảng, Nhà nước đối với con em người TDTS

Theo đó, trong những năm qua, các chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục dân tộc đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành, các đoàn thể và các địa phương triển khai thực hiện nhằm nâng cao dân trí, giữ vững an ninh, ổn định chính trị vùng dân tộc; tập trung đầu tư phát triển các trường PTDTNT, trường PTDTBT để nâng cao chất lượng dạy học, tạo nguồn nhân lực tại chỗ đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ở các vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) của tỉnh.

Mô hình trường PTDTNT đã đem lại lợi ích thiết thực, giúp học sinh DTTS có hoàn cảnh khó khăn, học lực, rèn luyện khá, giỏi sau khi hoàn thành chương trình tiểu học đi học cấp THCS; huy động và duy trì sĩ số học sinh, giảm tình trạng học sinh bỏ học; tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, lý tưởng cách mạng; công tác nuôi dưỡng, chăm sóc học sinh; chất lượng giáo dục đại trà, giáo dục mũi nhọn, giáo dục đại học ngày càng được nâng cao.

Chất lượng giáo dục, chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng học sinh ở các trường PTDTNT, trường PTDTBT có nhiều chuyển biến tích cực và ổn định, tỷ lệ học sinh giỏi là người DTTS có nhiều chuyển biến rõ nét tăng lên hàng năm. Đặc biệt 02 trường THPT DTNT cấp tỉnh, trong những năm học gần đây tỷ lệ học sinh đậu tốt nghiệp THPT đạt 100% và số học sinh trúng tuyển vào đại học, cao đẳng hơn 80%.

Còn đó những khó khăn, hạn chế nhất định

Bên cạnh những mặt đạt được, thì còn có những hạn chế, khó khăn như: Gia Lai là tỉnh miền núi, có diện tích 15.495 km2, với 44 dân tộc sinh sống và số lượng người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ 46,23% (chủ yếu là dân tộc Jrai và Bahnar chiếm trên 90% còn lại là các dân tộc ít người khác).

Học sinh DTTS giáo dục phổ thông chiếm tỉ lệ khoảng 43%; do vậy nhu cầu học tập tại các trường PTDTNT, trường PTDTBT là rất lớn, trong khi đó quy mô trường lớp, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học chưa đáp ứng được. Nguồn vốn của địa phương còn gặp nhiều khó khăn trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, duy tu, bảo dưỡng cơ sở vật chất trường, lớp học; việc huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cho các trường PTDTNT, trường PTDTBT còn hạn chế.

Hiện nay, trường PTDTNT THPT cấp tỉnh với chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 hàng năm là 300 học sinh; do vậy, nhiều học sinh tốt nghiệp THCS ở các trường PTDTNT cấp huyện không được tiếp tục hưởng các chính sách đãi ngộ ở trường PTDTNT nếu như không trúng tuyển vào lớp 10 ở 2 trường PTDTNT THPT cấp tỉnh.

Đây chính là khó khăn, rào cản, thiệt thòi đối với học sinh DTTS sau khi tốt nghiệp THCS ở các trường PTDTNT cấp huyện khi trường PTDTNT cấp tỉnh quy mô giáo dục còn quá ít so với nhu cầu. Việc thành lập và chuyển đổi một số trường phổ thông thành trường PTDTBT ở các địa phương còn ít do điều kiện cơ sở vật chất, công tác tổ chức ăn, ở bán trú, chế độ chính sách cho viên chức quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh còn khó khăn.

Đội ngũ viên chức và người lao động các trường PTDTNT, trường PTDTBT chưa đồng bộ, còn thiếu dẫn đến việc phân công chưa khoa học; giáo viên dạy Tiếng Jrai, Tiếng Bahnar còn thiếu nhiều, nên chưa tổ chức dạy tiếng DTTS cho học sinh dân tộc nội trú, bán trú.

Chất lượng giáo dục mũi nhọn ở các trường PTDTNT, trường PTDTBT vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của tỉnh. Điều kiện kinh tế của học sinh DTTS còn khó khăn, một số học sinh chưa nỗ lực, cố gắng trong học tập và rèn luyện; tiếp thu bài học bằng tiếng Việt còn hạn chế.

Nâng cao chất lượng giáo dục, nuôi dưỡng, chăm sóc học sinh nội trú, bán trú

Trên cơ sở những khó khăn, hạn chế nêu trên cùng với việc thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển giáo dục dân tộc, tạo điều kiện cho học sinh DTTS ở xa trường có điều kiện ăn, ở nội trú, bán trú tại trường để tham gia học tập hiệu quả, theo Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai việc xây dựng và ban hành Đề án phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục các trường PTDTNT, trường PTDTBT giai đoạn 2025-2030 trên địa bàn tỉnh là hết sức cần thiết, mang tính cấp bách và thực tiễn.

Theo đó, mục tiêu chung phát triển hệ thống các trường PTDTNT, trường PTDTBT trên địa bàn tỉnh Gia Lai nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng, phát triển toàn diện nguồn nhân lực các DTTS, góp phần đào tạo nguồn cán bộ, nâng cao dân trí, ổn định an ninh, chính trị và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh đặc biệt là vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Cùng với đó, làm cơ sở để các ngành, các cấp huy động và sử dụng các nguồn vốn, đầu tư xây dựng phát triển các trường PTDTNT, trường PTDTBT trong giai đoạn 2025-2030.

Phấn đấu đến năm 2030, tỷ lệ học sinh DTTS đi học đúng tuổi tiểu học 99,8%, trung học cơ sở 97% và trung học phổ thông 65%. Phát triển quy mô trường PTDTNT cấp THPT từ 845 học sinh năm học 2024-2025, lên 1.505 học sinh năm học 2028-2029; nâng quy mô giáo dục Trường THCS DTNT khu vực Ayun Pa thành Trường PTDTNT THCS & THPT tại khu vực Ayun Pa và giữ ổn định đến năm 2030 đảm bảo tối thiểu 40% học sinh tốt nghiệp lớp 9 các trường PTDTNT cấp THCS tiếp tục học lớp 10 các trường PTDTNT cấp THPT.

Nâng quy mô giáo dục từ 150 học sinh lên 280 học sinh đối trường PTDTNT khu vực Krông Pa bắt đầu từ năm học 2025-2026, đối với 03 trường PTDTNT khu vực Chư Păh, Chư Sê và Đak Đoa theo lộ trình đầu tư bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị trong giai đoạn 2026-2030.

Thành lập mới Trường PTDTNT THCS khu vực Pleiku với quy mô giáo dục năm học 2027-2028: 03 lớp, 105 học sinh, đến năm học 2030-2031: 12 lớp, 420 học sinh. Duy trì hoạt động trường PTDTBT, chuyển đổi trường phổ thông thành trường PTDTBT và chuyển đổi trường PTDTBT sang trường phổ thông có HSBT theo quy chế của Bộ GD&ĐT quy định.

Nâng cao chất lượng giáo dục, nuôi dưỡng, chăm sóc học sinh nội trú, bán trú: Cấp tiểu học về kết quả giáo dục xếp loại hoàn thành trở lên đạt 98%. Cấp trung học cơ sở về rèn luyện đánh giá: Đạt 100%; về học tập đánh giá: Đạt từ 95% trở lên.

100% học sinh được nuôi dưỡng, chăm sóc đầy đủ, không có học sinh bị suy dinh dưỡng, béo phì. Đảm bảo điều kiện cho học sinh các trường PTDTNT, trường PTDTBT sau khi hoàn thành chương trình THCS được tiếp tục học THPT, học nghề…