Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân sẽ sớm được thực thi?

3 nước đã hoàn tất thủ tục phê chuẩn Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân (TPNW) của Liên hợp quốc, nâng tổng số quốc gia và vùng lãnh thổ đã phê chuẩn văn kiện này lên 43, gần đạt tới con số 50 cần thiết để hiệp ước có hiệu lực, Kyodo News đưa tin ngày 7/8.

Dẫn một nguồn tin từ Liên hợp quốc, Kyodo News cho biết, Ireland, Nigeria và quốc đảo Niue ở châu Đại Dương là những nước mới nhất phê chuẩn Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân nhân kỷ niệm 75 năm ngày Mỹ ném bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản (6/8/1945).

Ảnh minh họa

Trong khi việc bổ sung các thành viên phê chuẩn Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân làm dấy lên hi vọng rằng hiệp ước sẽ sớm được thực thi, nhưng tính hiệu lực của hiệp ước vẫn còn chưa chắc chắn vì toàn bộ 5 thành viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, là những quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, đều từ chối phê chuẩn hiệp ước.

Theo Kyodo News, Nhật Bản, nước duy nhất trên thế giới đã phải hứng chịu bom nguyên tử, cũng chưa phê chuẩn Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân. Điều này dường như là để phù hợp với quan hệ đồng minh an ninh với Mỹ - quốc gia đang đảm bảo khả năng răn đe hạt nhân cho Nhật Bản.

Trong một đoạn video truyền thông điệp của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhân sự kiện kỷ niệm 75 năm ngày Mỹ ném bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản, ông đã nói: "Nguy cơ vũ khí hạt nhân được sử dụng một cách cố ý, do ngẫu nhiên, hoặc do tính toán sai lầm, đang rất cao do xu hướng như vậy đang diễn ra".

Ông Guterres cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân. Theo ông, đây là "cách duy nhất để loại bỏ hoàn toàn nguy cơ hạt nhân là loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân".

Theo Liên hợp quốc, 82 quốc gia và vùng lãnh thổ đã ký Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân. Hiệp ước sẽ có hiệu lực sau 90 ngày kể từ khi được ít nhất 50 quốc gia và vùng lãnh thổ phê chuẩn.

Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân là một hiệp ước quốc tế ràng buộc pháp lý cấm vũ khí hạt nhân, hướng đến loại trừ chúng hoàn toàn. Theo những người đề xướng, hiệp ước này được đưa ra nhằm củng cố Điều VI của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), đòi hỏi những nỗ lực thiện chí để đàm phán các biện pháp hữu hiệu để giải trừ vũ khí hạt nhân.  

Trong một diễn biến liên quan, hội nghị rà soát Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) theo dự kiến diễn ra vào tháng 1/2021, sau khi bị hoãn do đại dịch COVID-19. Hiệp ước NPT có hiệu lực từ năm 1970, với các hội nghị đánh giá được tổ chức 5 năm 1 lần.