Hai kịch bản tăng trưởng kinh tế trước tác động của dịch Covid-19

Bị thiệt hại 160 tỷ USD

Theo Bộ KH&ĐT, sau khi khảo sát, đánh giá thấy rằng, diễn biến tình hình dịch viêm phổi cấp Covid-19 diễn ra rất nhanh, nghiêm trọng, phức tạp, khó lường và chưa dự báo được đỉnh dịch, thời điểm kết thúc, quy mô và phạm vi tác động. Dịch đã, đang và sẽ ảnh hưởng toàn diện đến tất cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội của nước ta; ảnh hưởng tới tâm lý người dân trong xã hội, đặc biệt là lực lượng lao động, gây thiếu hụt lao động tức thời, gián đoạn chuỗi cung ứng và lưu chuyển thương mại, sản xuất kinh doanh bị đình trệ.

Các tổ chức quốc tế đều đánh giá kinh tế thế giới năm 2020 tiếp tục xu hướng giảm, cộng với tác động từ dịch sẽ làm suy giảm nhanh hơn, đặc biệt tình trạng khi bệnh dịch kéo dài. Kinh tế Trung Quốc và toàn cầu sẽ nghiêm trọng, thiệt hại có thể lớn gấp 3 đến 4 lần so với dịch SARS, lên tới 160 tỷ USD.

Những ngành, lĩnh vực chịu tác động của dịch trước tiên là du lịch, thương mại, tiêu dùng, vận tải, nhất là ngành hàng không, bị tác động trực tiếp do việc hạn chế và cấm đi lại trong nội địa và giữa Trung Quốc với các quốc gia bên ngoài; Một số chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu và khu vực có cơ sở sản xuất tại Trung Quốc tạm thời bị gián đoạn, bị ảnh hưởng lớn nhất là chuỗi cung ứng thiết bị, linh kiện điện tử, điện thoại, công nghệ cao, phụ tùng ô tô…

Phiên họp Thường trực Chính phủ

Như vậy, dịch đã ảnh hưởng trên phạm vi toàn cầu, gây gián đoạn chuỗi cung ứng nhiều sản phẩm hàng hóa của thế giới, đình trệ trong sản xuất kinh doanh; suy giảm nhu cầu tạm thời từ Trung Quốc đối với các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ, ảnh hưởng tới tăng trưởng của khu vực và toàn cầu. Việt Nam chắc chắn sẽ chịu những ảnh hưởng không nhỏ.

Theo đánh giá, tình hình dịch bệnh ảnh hưởng không nhỏ tới nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội của Việt Nam, cụ thể: Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản năm 2020 tiếp tục gặp nhiều khó khăn do: tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, dịch tả lợn châu Phi chưa được khống chế hoàn toàn, dịch cúm gia cầm H5N6, H5N1 trong thời gian tới, thẻ vàng xuất khẩu thủy sản khai thác biển do Ủy ban châu Âu đưa ra chưa được gỡ bỏ, dịch Covid-19...

Tiếp đến là ngành công nghiệp điện - điện tử là các mặt hàng có kim ngạch xuất nhập khẩu lớn nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc (máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện). Do đó, các biện pháp kiểm dịch sẽ gây ảnh hưởng đến nguồn cung ứng đầu vào phục vụ sản xuất cũng như thị trường tiêu thụ cho ngành điện tử Việt Nam, đặc biệt là ảnh hưởng đến nguồn linh phụ kiện đầu vào cho sản xuất trong nước.

Đối với ngành da giày, nếu dịch diễn biến phức tạp kéo dài sang quý II sẽ ảnh hưởng đến nguồn nguyên phụ liệu của Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc đặc biệt là các doanh nghiệp có quy mô nhỏ phải nhập khẩu nguyên phụ liệu theo đường biên giới (đường bộ), ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành da giầy Việt Nam.

Ngành dệt may Việt Nam phải nhập khẩu số lượng lớn nguyên liệu dệt may từ thị trường Trung Quốc để phục vụ sản xuất và xuất khẩu nên sẽ ảnh hưởng lớn; nếu dịch kéo dài sẽ khiến các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu dệt may của Việt Nam khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn nguyên vật liệu đầu vào, tăng chi phí sản xuất.

Đặc biệt, dịch Covid-19 ảnh hưởng trực tiếp tới nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, thương mại, dịch vụ, do đó khi khu vực sản xuất bị ảnh hưởng, hoạt động đầu tư sẽ ngay lập tức bị tác động làm giảm đầu tư của toàn nền kinh tế trong ngắn hạn và dài hạn, đặc biệt là đầu tư của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực ngoài nhà nước. Các nhà đầu tư mới dừng tìm kiếm cơ hội đầu tư, nhất là đầu tư FDI, ảnh hưởng tới thu hút đầu tư trong thời gian tới…

2 kịch bản cho tăng trưởng kinh tế

Bộ KH&ĐT cũng cho biết, phản ứng của Chính phủ Việt Nam trước dịch thời gian qua được quốc tế đánh giá là rất kịp thời, nhanh, quyết liệt và hiệu quả; góp phần quan trọng phòng, chống và kiểm soát dịch, ổn định tâm lý xã hội, hỗ trợ duy trì sản xuất, kinh doanh, cơ bản đáp ứng yêu cầu về y tế, kinh tế, xã hội và đối ngoại trong bối cảnh khó khăn của dịch.

Tại Nghị quyết số 01/NQ-CP, Chính phủ đã đề ra chỉ tiêu tăng trưởng GDP năm 2020 là 6,8%. Tuy nhiên, trên cơ sở dự kiến những tác động trực tiếp và gián tiếp của dịch Covid-19 tới các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế, Bộ KH&ĐT đưa ra hai kịch bản: dịch Covid-19 khống chế kịp thời trong quý 1, ước tính GDP năm 2020 tăng 6,25% so với năm trước (giảm 0,55 điểm % so với chỉ tiêu); dịch Covid-19 được khống chế trong quý 2, ước tính GDP năm 2020 tăng 5,96% (thấp hơn 0,84 điểm %).

Để năm 2020 đạt mức tăng trưởng GDP 6,8% theo Nghị quyết 01 trong bối cảnh dịch Covid-19 được kiểm soát và khống chế ngay trong quý 1 và 2, báo cáo này cho rằng quý 3 và 4, kinh tế Việt Nam phải đạt được mức tăng trưởng vượt trội. Cụ thể, quý 1 tăng 4,52% (thấp hơn 2,0 điểm %), quý 2 tăng 6,66% (cao hơn 0,01 điểm %), quý 3 tăng 7,67% (cao hơn 0,56 điểm %) và quý 4 tăng 7,5% (cao hơn 0,69 điểm % so với mục tiêu).

Về tác động của dịch Covid-19 đến chỉ số giá tiêu dùng, các kịch bản được báo cáo chỉ ra: Trường hợp dịch Covid-19 kết thúc ở quý 1, giá các mặt hàng thực phẩm có nguy cơ tăng cao hơn ở quý 2. Song, nếu dịch Covid-19 kết thúc ở quý 2, giá các mặt hàng lương thực, thực phẩm tươi sống, giá các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu trong gia đình tăng cùng với giá xăng, dầu có xu hướng tăng trở lại khi hết dịch.  

Do đó, kịch bản thứ nhất với việc giá lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc chỉ tăng cao vào các dịp lễ Tết do nhu cầu tăng cộng thêm những ảnh hưởng của dịch Covid-19 (kết thúc ở quý 1), dự báo CPI bình quân năm 2020 so năm 2019 tăng 3,96%.

Với những kịch bản nêu ra, Bộ KH&ĐT kiến nghị: Việt Nam có quan hệ kinh tế quy mô lớn và giao lưu nhiều mặt với Trung Quốc, trong bối cảnh khó khăn của dịch bệnh, cần ưu tiên các giải pháp về phòng chống dịch bệnh đồng thời cần thực hiện các giải pháp duy trì, ổn định sản xuất để tránh bị tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế.

Để đạt được mục tiêu mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đề ra là không thay đổi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, trong bối cảnh chịu thêm các ảnh hưởng từ hạn hán, xâm nhập mặn, dịch bệnh khác trên gia súc và gia cầm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất “không thay đổi mục tiêu, bình tĩnh, không chủ quan, chủ động sớm dự liệu giải pháp”.

Cụ thể, các cơ quan chức năng và địa phương bảo đảm thực hiện nghiêm, đồng bộ, toàn diện các giải pháp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, bảo đảm hiệu quả của từng giải pháp cũng như hiệu quả cộng hưởng của các nhóm giải pháp trong phòng, chống và kiểm soát dịch bệnh.

Trong điều hành, các cấp cần triển khai tốc độ xử lý, thực hiện các giải pháp phải quyết liệt, hiệu quả, nhanh hơn tốc độ lây lan cũng như ảnh hưởng của dịch bệnh tới các lĩnh vực kinh tế - xã hội của đất nước; Rút ngắn tối đa thời gian thực hiện các quy định, tạo mọi điều kiện để ổn định tâm lý, phòng, chống và kiểm soát dịch hiệu quả, kịp thời hỗ trợ khắc phục thiệt hại do dịch bệnh gây ra trong thời gian xảy ra dịch bệnh, duy trì sản xuất và tiêu dùng, khôi phục sản xuất và thúc đẩy tăng trưởng sau khi dịch bệnh kết thúc…