Phát huy truyền thống vẻ vang 75 năm của ngành, các Toà án quân sự (TAQS) luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, các TAQS đã có những thành tích nổi bật, trong đó đã thực hiện tốt công tác xét xử, thi hành án, giải quyết khiếu nại, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nghiên cứu khoa học…
Hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ
Tòa án quân sự là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thuộc hệ thống Tòa án nhân dân được tổ chức trong Quân đội. Toà án quân sự tổ chức thành 3 cấp, bao gồm: Toà án quân sự Trung ương, Toà án quân sự Quân khu và tương đương, Toà án quân sự khu vực.
Trải qua 75 năm cùng với sự phát triển của cách mạng Việt Nam, qua các giai đoạn của lịch sử, các Toà án quân sự ngày càng được củng cố, kiện toàn về mọi mặt, vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình; bảo đảm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của các đơn vị trong toàn quân.
Bằng kết quả hoạt động của mình, các Toà án quân sự đã góp phần giáo dục quân nhân trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, tôn trọng những quy tắc của cuộc sống xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác.
Năm 2020 đến nay, các TAQS thụ lý giải quyết 373 vụ với 1114 bị can, bị cáo, gồm, án sơ thẩm là 289 vụ với 871, bị cáo. Án phúc thẩm 81 vụ với 240 bị cáo. Án giám đốc thẩm 3 vụ/8 bị cáo.
Trong đó: Án sơ thẩm, đã giải quyết 151 vụ với 516 bị can, bị cáo; Án phúc thẩm, đã giải quyết 68 vụ với 207 bị cáo; Án giám đốc thẩm 3 vụ/8 bị cáo.
Trong xét xử, các Toà án quân sự đã tích cực giải quyết tốt các vụ án thuộc thẩm quyền; đã quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong giải quyết án. các Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án đã đề cao tinh thần trách nhiệm, nghiên cứu kỹ hồ sơ, xét xử đúng trình tự, thủ tục của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và theo tinh thần cải cách tư pháp.
Phán quyết của Hội đồng xét xử có căn cứ, dựa trên kết quả tranh tụng tại phiên tòa. Hình phạt áp dụng với bị cáo cơ bản tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm. Các bản án tuyên có sức thuyết phục cao, bảo đảm đúng người, đúng pháp luật, không có trường hợp nào xét xử oan người không có tội, nhất là các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo 110, Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi chỉ đạo; chấp hành nghiêm kỷ luật, quy chế về công tác chuyên môn. Chất lượng xét xử của các Tòa án quân sự được giữ vững. Chưa phát hiện trường hợp nào có biểu hiện tiêu cực liên quan đến công tác giải quyết án.
Các Tòa án quân sự đã tổ chức 41 phiên tòa rút kinh nghiệm, các phiên tòa rút kinh nghiệm cơ bản đảm bảo được tiêu chí theo hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao và Tòa án quân sự Trung ương. Sau mỗi phiên tòa, các Tòa án đều tiến hành họp rút kinh nghiệm để đánh giá những kết quả đạt được cũng như những hạn chế, thiếu sót trong công tác tổ chức phiên tòa, việc chuẩn bị nội dung phiên tòa, cách thức điều hành phiên tòa, kỹ năng xét hỏi, điều hành tranh luận và việc áp dụng pháp luật.
Bằng hoạt động xét xử, Tòa án quân sự các cấp đã tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng và chỉ huy các cấp thấy rõ nguyên nhân điều kiện phát sinh tội phạm, từ đó tích cực chủ động khắc phục những sơ hở, yếu kém về công tác quản lý con người, quản lý tài sản, vũ khí trang bị, kịp thời có biện pháp hữu hiệu trong quản lý, giáo dục bộ đội, quản lý tài sản, vũ khí góp phần xây dựng tổ chức, xây dựng con người, nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội; xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện.
Đối với công tác thi hành án hình sự, các Tòa án quân sự ra quyết định thi hành án đối với 404 người bị kết án. Trong đó, tù có thời hạn là 304 người; phạt tù nhưng cho hưởng án treo 76 người; cải tạo không giam giữ 24 người; đã ra quyết định thi hành án đối với 100% các bản án đã có hiệu lực pháp luật.
Các Tòa án quân sự đã xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho 279 phạm nhân; giảm thời gian thử thách án treo cho 08 trường hợp; tha tù trước thời hạn có điều kiện cho 47 trường hợp, đề nghị đặc xá nhân dịp 02/9/2021 cho 11 trường hợp.
Ngoài ra, các công tác khác của Tòa án quân sự cũng được chú trọng. Đặc biệt, trong năm, Tòa án quân sự Trung ương đã cử 6 lượt cán bộ tham gia vào các Tổ biên tập xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan chức năng. Các Tòa án quân sự trong toàn quân đã tham gia ý kiến đối với 435 văn bản quy phạm pháp luật; đã tổ chức được 83 buổi hội thảo chuyên môn.
Về công tác nghiên cứu khoa học, các Tòa án quân sự đều đăng ký chuyên đề nghiệp vụ, một số Tòa nghiên cứu, xây dựng 2 đến 3 chuyên đề. Các đề tài nghiên cứu cơ bản đều gắn với thực tiễn xét xử của Tòa án quân sự. Kết quả 100% chuyên đề đạt khá, giỏi, không có điểm trung bình…
Nhìn chung, năm 2020 đến nay (8/2021) các Tòa án quân sự, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng và người chỉ huy các cấp, sự hướng dẫn nghiệp vụ của Tòa án nhân dân tối cao, đã quán triệt và thực hiện tốt các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật cũng như các nhiệm vụ do Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tòa án nhân dân tối cao giao cho.
Các Tòa án quân sự có sự chuyển biến căn bản, tích cực trong đó đã làm tốt nhiệm vụ chuyên môn; đề cao kỷ luật, kỷ cương, bản lĩnh và ý thức trách nhiệm. Góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật và sức mạnh chiến đấu của Quân đội, xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại.
Tập trung thực hiện 6 nhiệm vụ trọng tâm
Thời gian còn lại của năm 2021 cũng như trong thời gian tới công tác Tòa án quân sự tập trung thực hiện tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, tiếp tục nâng cao năng lực, chất lượng công tác tham mưu với Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng trong công tác giải quyết các vụ án, vụ việc và các chính sách có liên quan đến Pháp luật.
Thứ hai, tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng xét xử theo đúng tinh thần cải cách tư pháp, bảo đảm 100% các vụ án xét xử không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người vi phạm pháp luật. Phấn đấu mỗi bản án phải là chuẩn mực pháp lý, chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực xã hội, có tác dụng giáo dục pháp luật, định hướng hành vi của quân nhân và toàn xã hội. Đồng thời hoạt động của Tòa án quân sự phải thượng tôn pháp luật, bảo đảm mọi công dân đề bình đẳng trước pháp luật, tăng cường tính công khai, minh bạch, vô tư, độc lập trong xét xử.
Thứ ba, tăng cường bảo đảm tranh tụng trong xét xử và bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự, coi đây là giải pháp cơ bản để chống oan sai, các vi phạm trong hoạt động tố tụng của Tòa án quân sự.
Thứ tư, chăm lo xây dựng tổ chức Đảng, hệ thống Tòa án quân sự, xây dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, vững mạnh, có tâm trong sang; tiếp tục kiện toàn tổ chức, biên chế, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tinh, gon, mạnh, xứng đáng vơi vị trí trung tâm của hoạt động tư pháp.
Thứ năm, trong bối cảnh hệ thống pháp luật đặt ra yêu cầu ngày càng cao, đòi hỏi mỗi Thẩm phán, cán bộ Tòa án quân sự phải giữ cho được bản lĩnh và phẩm chất của người cầm cân nảy mực, bảo vệ công lý. Chất lượng của hoạt động xét xử và uy tín của Tòa án quân sự là do cán bộ Tòa án, nhất là đội ngũ Thẩm phán quyết định. Vì vậy, ngành Tòa án quân sự phải chăm lo, xây dựng đội ngũ Thẩm phán “Thanh liêm, chính trực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, mẫu mực về đạo đức”; thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện cho cán bộ được đào tạo bồi dưỡng về chính trị, nghiệp vụ, ngoại ngữ và tin học..để nâng cao trình độ năng lực của Thẩm phán đáp ứng các yêu cầu giải quyết các vụ án, vụ việc liên quan đến kinh tế, kinh doanh thương mại, tín dụng ngân hàng, công nghệ cao.
Thứ sáu, tiếp tục hưởng ứng phong trào thi đua quyết thắng trong Quân đội và phong trào thi đua của Tòa án nhân dân tối cao gắn với việc thực hiện các Nghị quyết Trung ương Khóa XIII cụ thể và thiết thực, phù hợp với điều kiện nhiệm vụ của các Tòa án quân sự. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Từng bước tiến tới xây dựng Tòa án quân sự theo mô hình Tòa án binh, đảm bảo mục tiêu “Phụng công, Thủ pháp, chí công vô tư” phù hợp với tình hình thực tiễn của đất nước.
Nối tiếp truyền thống vẻ vang 75 năm qua, cũng như được sự quan tâm của Ban cán sự đảng, lãnh đạo TANDTC, Quân ủy Trung ương và Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, tin tưởng rằng trong những năm tiếp theo, các Toà án quân sự quyết tâm làm tốt hơn nữa chức năng tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác pháp luật, tham mưu giải quyết các vụ án phức tạp trong Quân đôi; tham gia đóng góp, xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, phấn đấu xây dựng Toà án chính quy, mẫu mực xứng đáng với danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, xét xử nghiêm minh, điểm tựa của Công lý, nâng cao vị thế, vai trò của Toà án quân sự nói riêng và hệ thống TAND nói chung.