Nạn tận diệt giun đất ở xứ Thanh (Bài 1)

Những ngày tháng 8/2023, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có lượng mưa lớn và thường xuyên. Điều này khiến cho đất ẩm ướt, là điều kiện thích hợp cho các đối tượng đánh bắt giun đất bằng kích điện hoạt động.

Tại khu phố Tiến Sơn 1, Tiến Sơn 2 và Trung Chính (thị trấn Thường Xuân, huyện Thường Xuân) những ngày gần đây thường xuyên xuất hiện một nhóm người đeo theo kích điện trên lưng.

Họ thâm nhập vào vườn trồng cây ăn quả, vườn keo trong khu vực đồi của dân, dùng kích điện dí xuống đất phát ra tiếng kêu tít tít. Không lâu sau, những con giun đất to như ngón tay cái từ từ ngoi lên mặt đất.

2 đến 3 người cầm theo túi đi phía sau nhanh tay thu lượm số giun đất này. Chỉ đến khi bị chủ vườn phát hiện, truy vấn thì bọn họ nhanh chóng rời đi.

Tại các địa phương vùng cao khác như Ái Thượng, Điền Quang (huyện Bá Thước), tình trạng săn bắt giun đất bằng kích điện rộ lên từ đầu năm 2023. Nhóm người kéo nhau vào trong những cánh rừng nguyên sinh, nơi ít người qua lại dùng kích điện săn bắt giun đất. Thời gian săn bắt từ 6h sáng đến khoảng 14h, sau đó giun được đưa về xuất cho “đầu nậu”.

Cách thức để bắt giun rất đơn giản. Chỉ với 2 thanh sắt nối với bộ nguồn kích điện và cắm trực tiếp xuống đất, chỉ sau vài tiếng kêu phát ra, trong vòng bán kính khoảng 2m2 các loại giun to nhỏ dần ngoi lên, quằn quại, giãy giụa trên mặt đất. Trung bình mỗi ngày, 1 máy kích có thể bắt được từ 5 đến 10 kg giun tươi, thậm chí nhiều hơn.

Giun đất có vai trò quan trọng với hệ sinh thái đất, giúp cho đất tơi xốp, thoát nước và giữ ẩm. Phân giun là nguồn dinh dưỡng rất tốt cho cây trồng. Đặc biệt, giun đất tạo lỗ thông làm cho nước mưa thẩm thấu vào lòng đất, là nguồn dự trữ nước cho cây sinh trưởng, tạo nên nguồn nước ngầm phục vụ nhu cầu khai thác nước sinh hoạt, phát triển kinh tế cho con người.

Trước thực trạng tận diệt giun đất, Công an huyện Thường Xuân đã tổ chức nắm tình hình, xử lý các trường hợp săn bắt, thu gom, chế biến giun đất gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân trong các khu dân cư.

Đồng thời, phối hợp với UBND các xã, thị trấn có tình trạng săn bắt giun, kiểm tra, lập biên bản đối với các trường hợp thương lái thu gom giun đất, xưởng chế biến giun trên địa bàn và xử lý theo quy định của pháp luật.

Phó trưởng Công an thị trấn Thường Xuân, ông Đỗ Viết Quỳnh cho biết: Qua nắm bắt thông tin từ quần chúng nhân dân, chúng tôi đã phát hiện nhiều vụ đánh bắt giun đất bằng kích điện. Cụ thể, ngày 16/7, Công an thị trấn Thường Xuân phát hiện 7 đối tượng đang săn bắt giun đất trên núi Bù Xèo thuộc địa phận khu phố Chung Chính và khu phố Tiến Sơn 1, thu giữ 7 bộ kích điện. Những người này đã được lực lượng Công an tuyên truyền và ký cam kết không tái phạm.

Các bộ kích điện không rõ nguồn gốc xuất xứ, được bán trôi nổi trên thị trường với giá từ 7-8 triệu đồng. Trong khi cơ quan chức năng vào cuộc thì các "đầu nậu" còn đầu tư cả công cụ đánh bắt giun đất cho người dân. Hiện tại, Công an thị trấn Thọ Xuân đã thu giữ hơn 20 bộ kích điện đánh bắt giun đất trái quy định.

“Do hám lợi nên nhiều đối tượng bất chấp quy định, công tác tuyên truyền của chính quyền địa phương vẫn tiến hành việc săn bắt giun đất bằng kích điện. Họ dùng nhiều thủ đoạn để đối phó với cơ quan chức năng như liên tục thay đổi khung giờ đánh bắt. Một số nhóm còn cử cả người cảnh giới, khi có động thì báo cho các đối tượng phía trong”, ông Quỳnh nói.

Tình trạng khai thác giun đang xuất hiện nhiều ở các huyện Thạch Thành, Bá Thước, Lang Chánh, Cẩm Thủy, Thường Xuân… Đây là các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa, có diện tích đất tự nhiên khá rộng, điều kiện sống của người dân còn khó khăn. Do đó, các “đầu nậu” dễ thuê nhân công đi kích giun đất. Mỗi khi chính quyền địa phương vào cuộc gắt gao thì các đối tượng lại di chuyển sang khu vực mới.

Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thọ Xuân (huyện Thọ Xuân) Trương Minh Hải cho hay: “Thời gian qua trên địa bàn chúng tôi cũng xuất hiện đánh kích giun đất trái phép. Thời điểm tháng 7/2023, một trường hợp khi đang chuẩn bị kích giun tại khu vực bãi bồi Đồng Thôn thì bị người dân phát hiện, ngăn chặn. Người này đã bỏ đi nên chính quyền không xử lý được.

Vào ngày 11/8, qua tin báo của người dân phát hiện có nhóm người đi xe máy, dùng kích điện săn giun đất ở khu vực vườn trồng cây của hộ dân. Khi cơ quan chức năng xuất hiện thì nhóm này đã rời đi. Lực lượng công an thu giữ xe máy, 1 bộ kích điện. Đến nay, chính quyền đã thông báo cho nhân dân biết để tới giải quyết theo quy định”