Quá trình các hộ dân nhận đền bù dự án mở rộng Quốc lộ 1A, phát hiện nhiều trường hợp được bồi thường phi lý, trái với thực tế. Lạ lùng hơn lại xuất hiện một lô đất có từ 3-4 nguồn gốc khác nhau.
Dự án mở rộng Quốc lộ 1A đi qua huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi dài 17km do Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông (Sở Giao thông và Vận tải tỉnh Quảng Ngãi) làm chủ đầu tư. Toàn tuyến qua huyện Bình Sơn ảnh hưởng đến 1.054 hộ dân liên quan đến phạm vi dự án, trong đó xã Bình Trung chiếm 76 hộ.
Dựa trên bảng xác nhận nguồn gốc do UBND xã Bình Trung lập, Phòng TN&MT huyện Bình Sơn thẩm định và chủ đầu tư chi trả tiền bồi thường. Cũng từ đây, người dân bắt đầu tố cáo nhiều trường hợp được bồi thường trên đất lấn chiếm nhà nước, điển hình như lấn chiếm đất hành lang an toàn giao thông ven Quốc lộ 1A.
Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A đi qua huyện Bình Sơn vẫn còn mặt bằng ngổn ngang như bẫy tử thần.
Trường hợp hộ bà Võ Thị Bông (thôn Phú Lộc) bị tố cáo lấn chiếm đất nhà nước dọc theo Quốc lộ 1A (cũ) nhưng được bồi thường 100%. Căn cứ nội dung tố cáo, vào tháng 3/2015, Chủ tịch UBND huyện Bình Sơn xác định vào năm 2015, bà Bông lấn chiếm 23m2 nhưng UBND xã Bình Trung không xử lý. Theo trích lục bản đồ năm 2000 thể hiện HTX Nông nghiệp I có tờ bản đồ số 7, thửa đất số 760, diện tích 81m2 tại xã Bình Trung (do Sở TN&MT in trích lục bản đồ tỷ lệ 1/2000 ngày 11/8/2017).
Từ danh sách xác định nguồn gốc được niêm yết công khai, người dân địa phương phát hiện sự trùng hợp là bà Võ Thị Bông đứng tên chủ sở hữu giấy CNQSD đất thổ cư số L384440, cấp ngày 24/12/1998 đúng thửa đất số 760, tờ bản đồ số 7 nêu trên với 104m2 (tương ứng diện tích của HTX Nông nghiệp I và đất lấn chiếm 23m2 nêu trên). Bên cạnh đó, trong danh sách xác định nguồn gốc, bà Võ Thị Bông và UBND xã Bình Trung cùng khẳng định đất được nhận chuyển nhượng của ông Trương Văn Dũng năm 1998.
Danh sách công bố bà Võ Thị Bông là chủ sở hữu thửa đất, tờ bản đồ trùng với HTX Nông nghiệp I (đất nhà nước quản lý).
Ngoài ra, nguồn gốc đất của bà Võ Thị Bông lại mâu thuẫn, thể hiện tại danh sách bồi thường chi tiết được Phòng TN&MT huyện thẩm định ghi nhà và đất hình thành từ năm 2003. Còn UBND huyện Bình Sơn lại xác định nguồn gốc đất của bà Võ Thị Bông lại có trước năm 1995.
Thực tế đo đạc hiện nay, diện tích đất của bà Võ Thị Bông tăng lên đến 200,5m2 đất ở, nguồn gốc đất cũng có mâu thuẫn về mặt thời gian ở các năm 1995, 1998 và 2003. Điều đáng nói, mặc dù vậy nhưng bà Võ Thị Bông vẫn được bồi thường 100% từ dự án mở rộng Quốc lộ 1A.
Trình bày của bà Bông và UBND xã Bình Trung, trái ngược hoàn toàn với xác nhận của UBND huyện Bình Sơn.
Trường hợp điển hình khác là hộ ông Võ Công Thọ (thôn Phú Lộc, xã Bình Trung) hình thành từ 4 nguồn gốc. Thứ nhất, ông Thọ tự khai nguồn gốc đất do nhà nước cấp đất năm 2014 và được cấp GCNQSD đất với 71,6m2 đất ở ngày 9/7/2014 . Thứ hai, UBND xã lại xác nhận ông Thọ nhận chuyển nhượng của ông Trịnh Ái Nghĩa từ năm 2002. Thứ ba, UBND huyện Bình Sơn xác định ông Võ Công Thọ nhận chuyển nhượng của bà Võ Thị Bông vào năm 1997 có diện tích 100m2. Thứ 4, diện tích đo đạc thực tế chỉ 91,1m2 đất ở và từ năm 1997 đến nay ông Thọ không chuyển nhượng cho bất kỳ hộ nào khác.
“Tôi ở đây từ năm 1989 đến nay, diện tích đất các hộ lân cận tôi đều nắm rõ. Đối với ông Võ Công Thọ, toàn bộ diện tích 71,6m2 của ông Thọ đều là đất lấn chiếm của nhà nước thuộc hành lang an toàn giao thông Quốc lộ 1A, chứ không phải mua của ai cả. Ở đây ai cũng biết, sai rõ ràng như vậy mà cũng được áp giá bồi thường 100%, thật vô lý quá”, ông Cù Văn Biên (ngụ thôn Phú Lộc) bức xúc cho biết.
Lời tự khai và xác nhận nguồn gốc đất của UBND xã Bình Trung chênh lệch mốc thời gian.
Đối với hộ ông Nguyễn Duy Thạch (thôn Phú Lộc), nguồn gốc đất thể hiện nhiều trái ngược và không đồng nhất với 3 mốc khác nhau. Bản thân ông Thạch khai nhận đất nhận chuyển nhượng của bà Bông vào năm 1994. UBND xã Bình Trung xác định ông Thạch nhận chuyển nhượng của bà Bông từ năm 1991. Trả lời tố cáo, UBND huyện Bình Sơn lại xác định bà Bông chuyển nhượng cho ông Thạch vào năm 1997 với 40m2.
Từ quá trình đo đạc thực tế, diện tích của hộ ông Nguyễn Duy Thạch biến động tăng đến 93,4m2 (53,4m2 đất chưa rõ nguồn gốc) và hiện chưa được cấp quyền sử dụng đất. Với hàng loạt sự bất minh, người dân địa phương tố cáo hành vi bao che nguồn gốc đất lấn chiếm và xây dựng trên phạm vi hành lang ANGT tuyến Quốc lộ 1A, nhưng lại được nhận áp giá bồi thường 100%. Bên cạnh đó, tình trạng áp giá bồi thường sai thực tế về kiến trúc, vật liệu, khối lượng xây dựng, chất liệu gỗ lại tính theo giá bê tông và gây thất thoát nguồn ngân sách nhà nước.
Hộ ông Thạch có 3 nguồn gốc và diện tích đất mâu thuẫn lẫn nhau.
Ông Cù Văn Biên – người tố cáo, cho biết: “Cùng bức xúc với người dân ở đây, tôi mạnh dạn đứng lên đấu tranh, tố cáo việc làm sai trái, đặc biệt là hộ bà Bông, ông Thọ và ông Thạch đều chiếm dụng đất nhà nước trái phép. Nguồn tiền bồi thường chính là mồ hôi nước mắt của nhân dân, bị chiếm dụng không chính đáng và chảy vào túi những cá nhân cố ý làm trái quy định nhà nước".
Theo Nghị định số 100/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định giới hạn hành lang an toàn đường bộ cấp I (Quốc lộ 1), tính từ đất đường bộ trở ra mỗi bên là 17m. Thực tế việc giải phóng mặt bằng đi qua các hộ phản ánh, phần đất lấy qua mỗi bên chiếm khoảng 5m và nằm trong quy hoạch hành lang an toàn giao thông Quốc lộ 1A.
Trao đổi với phóng viên ngày 5/12, Bí thư Huyện ủy Bình Sơn Hà Thị Anh Thư cho biết, qua tiếp nhận phản ánh của phóng viên, Huyện ủy chỉ đạo UBND huyện rà soát, kiểm tra và sẽ sớm hồi âm.