Miễn trừ trách nhiệm hành chính khi thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới ở Đà Nẵng?

Nội dung đáng chú ý này được đưa ra khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng sáng 12/6.

Báo cáo gửi các đại biểu Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giải trình, tiếp thu về nội dung cho phép thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới (khoản 2 Điều 14), Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho biết, có một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không quy định việc miễn trừ trách nhiệm pháp lý trong dự thảo nghị quyết.

Bên cạnh đó, có ý kiến "đề nghị cân nhắc việc miễn trừ trách nhiệm dân sự theo hướng quy định theo Điều 23 của Luật Khoa học công nghệ về miễn thiệt hại đối với Nhà nước; tuy nhiên, đối với thiệt hại cho công dân, đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng UBND TP. Đà Nẵng hỗ trợ bồi thường từ ngân sách".

Về việc này, Chính phủ đề nghị cho phép quy định miễn trừ trách nhiệm trong thử nghiệm có kiểm soát. Vì dự thảo có quy định về quy trình quản lý rủi ro khá chặt chẽ. Mặt khác, đối với các giải pháp công nghệ mới, ngay cả khi bảo đảm đúng quy định, "việc thử nghiệm có kiểm soát vẫn chứa đựng các yếu tố rủi ro, không lường trước được".

Báo cáo viện dẫn nghiên cứu Luật Khoa học và công nghệ, dự thảo bổ sung quy định làm rõ nội dung miễn trừ trách nhiệm dân sự trong trường hợp gây thiệt hại. Vì vậy, để khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tích cực tham gia thử nghiệm có kiểm soát, thúc đẩy đổi mới công nghệ, cho phép quy định miễn trừ trách nhiệm trong thử nghiệm có kiểm soát là cần thiết.

Trong khi đó, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị "cân nhắc, vì đối với việc miễn trừ trách nhiệm pháp lý có thể dẫn đến tùy tiện, lạm dụng trong áp dụng và tổ chức thực hiện pháp luật". Do vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị bỏ quy định về miễn trừ trách nhiệm trong dự thảo nghị quyết.

Tuy nhiên, tại phiên họp, đa số các ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý áp dụng miễn trừ nhưng giới hạn ở mức độ phù hợp.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, khi triển khai chủ trương này, cần áp dụng biện pháp miễn trừ nhưng chỉ áp dụng ở mức độ giới hạn nhất định. Phó Chủ tịch nhấn mạnh "với hình thì không miễn trừ, còn trách nhiệm dân sự với Nhà nước có thể miễn trừ, nhưng dân sự với dân là không được miễn trừ".

“Nhà khoa học nghiên cứu, gây thiệt hại cho dân thì phải đền bù cho dân, chứ không miễn trừ được. Còn nếu nhà nước bảo miễn trừ thì bỏ tiền ra bồi thường cho dân. Miễn trừ nhưng không được gây thiệt hại cho các tổ chức, cá nhân khác ngoài Nhà nước, còn nếu bỏ hết mà không miễn trừ thì không khuyến khích được”, Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Định nêu quan điểm.

Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, "nếu cho phép chính sách đặc thù thì phải có điều khoản về miễn trừ trách nhiệm. Hai điều này đi với nhau như hình với bóng, cũng phù hợp với thông lệ quốc tế".

“Thử nghiệm bao giờ cũng có rủi ro, vì chưa lường trước được, nếu không miễn trừ thi không ai dám làm. Nên phải quy định miễn trừ, nhưng phải rà soát, quy định cho chặt chẽ, theo định hướng chỉ miễn trừ hành chính, trách nhiệm dân sự, kỷ luật, chứ không miễn trừ trách nhiệm hình sự", Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật nêu quan điểm.

Lưu ý, đây là miễn trừ rủi ro đối với thiệt hại với Nhà nước, còn với tổ chức, cá nhân khác có thiệt hại thì vẫn phải bồi thường... Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng đề nghị ban soạn thảo "tham khảo thêm Luật Thủ đô để quy định cho chặt chẽ".

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý áp dụng miễn trừ, nhưng không áp dụng miễn trừ về trách nhiệm hình sự. Phó Chủ tịch đề nghị các cơ quan cùng phối hợp để quy định chặt chẽ, làm sao để khuyến khích, bảo vệ được cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm vì lợi ích chung.