Tọa đàm về Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định của BLHS năm 2015 về các tội xâm hại tình dục

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình phát biểu tại buổi tọa đàm

PGS.TS Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC và TS Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án TANDTC đồng chủ trì buổi tọa đàm.

Cùng tham dự tọa đàm có các Phó Chánh án TANDTC: Lê Hồng Quang, Nguyễn Thúy Hiền, Nguyễn Văn Du, các thành viên Hội đồng Thẩm phán TANDTC, đại diện các đơn vị Bộ Công an, Bộ Tư pháp, VKSNDTC cùng nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế…

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: Trong thời gian qua, tình hình tội phạm xâm hại tình dục, đặc biệt là các tội về xâm hại tình dục đối với trẻ em diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng, nhiều vụ việc nghiêm trọng xảy ra gây bức xúc trong dư luận xã hội. Bên cạnh đó, việc triển khai các quy định của Bộ luật Hình sự (BLHS), Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS), các đạo luật có liên quan và các hướng dẫn thi hành trong thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử cũng phát sinh một số khó khăn, vướng mắc.

Để kịp thời phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm này, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em, người chưa thành niên; thực hiện quy định tại Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 41 của Quốc hội và Kế hoạch triển khai thi hành BLHS năm 2015, Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của BLHS về các tội xâm hại tình dục được xây dựng đảm bảo có chất lượng, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, phù hợp với quy định của pháp luật trong nước cũng như quốc tế.

Theo báo cáo tại tọa đàm, tình hình các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em có chiều hướng tăng về tính chất và mức độ nghiêm trọng. Các hành vi hiếp dâm, giao cấu và dâm ô với trẻ em xảy ra còn nhiều và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bình thường của trẻ em, trong đó nhiều vụ án gây bức xúc trong dư luận quần chúng nhân dân.

Qua thực tiễn xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ em cho thấy, việc phát hiện, thu thập chứng cứ, giám định, chứng minh tội phạm gặp rất nhiều khó khăn do thiếu dấu vết, chứng cứ và đối tượng có hành vi xâm hại thường rất khôn khéo để che đậy hành vi phạm tội của mình, kể cả việc đe dọa, khống chế nạn nhân.

Mặt khác, trẻ em chưa đủ nhận thức để có thể nhận biết đâu là các hành vi xâm hại tình dục. Nhiều trẻ bị khủng hoảng tâm lý, trầm cảm nặng sau khi bị xâm hại, nên không thể trình báo với cơ quan chức năng hoặc khai báo không thống nhất. Nhiều gia đình không tố giác tội phạm do sợ ảnh hưởng đến tương lai con em hoặc khai báo chậm nên rất khó khăn trong khâu thu thập, đánh giá chứng cứ… Cơ quan chức năng lấy lý do người bị hại khai báo không nhất quán, chứng cứ, dấu vết mờ nên chưa quyết liệt trong khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vì sợ oan sai.

BLHS năm 2015 tuy đã được sửa đổi, bổ sung khá cụ thể, tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong đấu tranh phòng chống các tội phạm xâm hại tình dục, nhưng vẫn còn có một số quy định mang tính khái quát, định tính dễ dẫn đến hiểu và áp dụng không thống nhất.

Quang cảnh buổi tọa đàm

Để bảo đảm áp dụng thống nhất các quy định của BLHS, thực hiện quy định tại Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 41 của Quốc hội và Kế hoạch triển khai thi hành BLHS năm 2015, TANDTC đã triển khai nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng các Điều 141, 142, 143, 144, 145, 146 và 147 của BLHS sự về các tội xâm hại tình dục.

Trao đổi, thảo luận tại buổi tọa đàm, các chuyên gia đã đóng góp ý kiến liên quan đến một số điều khoản trong Nghị quyết, đồng thời đặt ra những vướng mắc trong cách hiểu về hành vi quan hệ tình dục khác; hành vi dâm ô; hành vi lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm…

Thay mặt lãnh đạo TANDTC, Hội đồng Thẩm phán TANDTC, Chánh án Nguyễn Hòa Bình đánh giá cao những đóng góp của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (Unicef) đã hỗ trợ TANDTC trong việc tổ chức tọa đàm này và mong rằng trong thời gian tới, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (Unicef) và các tổ chức quốc tế sẽ tiếp tục hỗ trợ, đồng hành với TANDTC Việt Nam trong việc triển khai các nhiệm vụ của mình, đặc biệt là trong công tác xây dựng và thực thi pháp luật.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình ghi nhận và tiếp thu các ý kiến của các chuyên gia trong nước và quốc tế đã tích cực thảo luận, góp ý sôi nổi các nội dung liên quan đến Nghị quyết và đưa ra các giải pháp thiết thực, có tính khả thi cao để TANDTC nghiên cứu, hoàn thiện dự thảo trong thời gian tới.