Đề xuất quy định để đảm bảo tính nhân đạo, chống thương mại hóa việc hiến tạng

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác (gọi tắt là Luật Hiến mô, tạng sửa đổi) do Bộ Y tế soạn thảo có 2 Điều, gồm: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hiến mô, tạng và Hiệu lực thi hành.

Cụ thể, dự thảo Luật Hiến mô, tạng sửa đổi đặt ra những nguyên tắc rõ ràng trong điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người, ưu tiên trường hợp cấp cứu, trẻ em, người chờ ghép tại nơi có người hiến, rồi đến các trường hợp khác theo danh sách quốc gia. Mục tiêu là tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tạng, đồng thời giữ vững sự minh bạch và công bằng.

Tại dự thảo Luật này, Bộ Y tế cũng đề xuất đơn giản hóa quy trình chẩn đoán chết não, rút ngắn thời gian để tránh mất cơ hội ghép tạng; xây dựng hệ thống tổ chức điều phối hiến - ghép chuyên nghiệp, hiện đại và ứng dụng công nghệ số để quản lý danh sách chờ, kết nối dữ liệu toàn quốc, bảo đảm công bằng, nhân đạo và chống thương mại hóa tạng.

Dự luật mới cũng đề xuất mở rộng quyền hiến tạng cho người dưới 18 tuổi trong trường hợp chết não hoặc chết tim, với điều kiện phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện hợp pháp.

Đặc biệt, một trong những điểm đáng chú ý là dự thảo Luật đã bổ sung quy định: nếu một người đã đăng ký hiến mô, tạng trước khi qua đời, thì sau khi được xác định chết não hoặc chết tim, cơ sở y tế có thể tiến hành lấy mô, tạng mà không cần thêm sự đồng ý của gia đình. Trường hợp không có thẻ hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết thì việc lấy mô, bộ phận cơ thể người phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện hoặc người giám hộ hợp pháp của người hiến và đã được công bố là chết não.

Theo Bộ Y tế, thay đổi này nhằm tôn trọng tuyệt đối ý nguyện của người hiến, giảm bớt vướng mắc về thủ tục, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế. Đây là điểm mở quan trọng, có thể tăng thêm nguồn tạng quý giá, cứu sống nhiều bệnh nhân đang chờ ghép.

Dự thảo Luật Hiến mô, tạng sửa đổi đã được Bộ Y tế lấy ý kiến rộng rãi các Bộ, ngành, địa phương và lấy ý kiến rộng rãi nhân dân. Dự thảo Luật sẽ tiếp tục được Bộ Y tế chỉnh lý, hoàn thiện trước khi gửi Bộ Tư pháp thẩm định, trước khi trình Quốc hội xem xét, ban hành.