Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình trả lời chất vấn trước Quốc hội: Quyết tâm khẳng định uy tín ngành Tòa án, biểu tượng công lý của xã hội

Song, với tư cách một Tư lệnh ngành, ông vẫn khẳng định, trước những khó khăn hiện tại, toàn ngành Tòa án sẽ quyết tâm phấn đấu thực hiện nhiệm vụ của mình để đạt kết quả cao trong công tác xét xử, khẳng định Tòa án luôn là biểu tượng công lý của toàn xã hội.

Thẳng thắn, trách nhiệm với những thiếu sót

Thẳng thắn với câu hỏi của ĐB Nguyễn Bá Thuyền và nhiều ĐB khác về tình trạng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chậm; cũng như việc xử lý những cán bộ vi phạm, hạn chế oan sai... Chánh án Trương Hòa Bình cho biết:

Năm 2013 ngành Tòa án có nhiều cố gắng, nỗ lực hoàn thành nhiều chỉ tiêu mà Quốc hội đã đề ra, không để xảy ra tình trạng án oan và bỏ lọt tội phạm. Tuy nhiên về đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, Chánh án khẳng định con số giải quyết trong năm 2013 đạt 63,3% với hơn 7.000 đơn là con số cao nhất từ trước đến nay. Số còn lại khoảng trên 4.000 đơn, đây là những đơn còn trong thời hạn giải quyết theo luật định.

Nguyên nhân của tình trạng đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm nhiều là do chất lượng xét xử ở cấp sơ thẩm, phúc thẩm còn hạn chế, quy định của pháp luật về tố tụng cũng đã mở rộng quyền gửi đơn nhiều lần không cần nộp án phí. Nên nhiều vụ án xét xử xong là đương sự gửi đơn ngay, không biết rằng vụ án đó mình có căn cứ gì để yêu cầu giám đốc thẩm, tái thẩm hay không và nhiều đơn không nêu được căn cứ. Bên cạnh đó, các căn cứ để kháng nghị mà luật quy định quá rộng nên lượng đơn cũng vì thế mà tăng lên. 

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình trả lời chất vấn tại Quốc hội

Tuy nhiên, “đối với những vụ án thực sự có sai thì chúng tôi quyết tâm sửa đến cùng nhưng những đơn đề nghị không còn căn cứ cũng phải có điểm dừng. Và, giải pháp trước mắt là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ phục vụ nhân dân”, Chánh án cho biết. 

Nhiều ĐB chất vấn: Có xử nhẹ án tham nhũng hay không? Chánh án trả lời, thời gian qua đối những vụ án tham nhũng trọng điểm, tài sản của Nhà nước bị chiếm đoạt, thất thoát lớn, Tòa án đều đưa ra xét xử nghiêm minh và tuyên mức án cao nhất của quyết định truy tố. Những vụ án tham nhũng cho hưởng án treo không đúng pháp luật gần như đã được khắc phục trong năm qua. “Với một vài vụ án cho hưởng án treo không đúng pháp luật đã quá thời hạn kháng nghị, Tòa án cũng đã nghiêm khắc tiến hành kiểm điểm trách nhiệm, kỷ luật đối với cán bộ Thẩm phán có liên quan. Những trường hợp còn thời hạn kháng nghị thì đều được xem xét giải quyết theo quy định của pháp luật”, Chánh án Trương Hòa Bình khẳng định. 

Chánh án Trương Hòa Bình cũng thẳng thắn thừa nhận, thời gian qua có một số cán bộ vi phạm pháp luật, họ đều đã bị xử lý theo quy định của pháp luật, nhưng đó chỉ là những “con sâu bỏ rầu nồi canh”. Nhìn toàn diện, khách quan, ngành Tòa án cũng đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra (nhiều ĐB đã nhận xét vấn đề này); chất lượng đội ngũ cán bộ ngày càng được nâng lên, tinh thần phục vụ nhân dân tốt hơn…

Công tác cán bộ là gốc rễ của mọi vấn đề

Bên cạnh những vấn đề chuyên môn, các ĐB rất quan tâm đến chất lượng đội ngũ cán bộ ngành Tòa án và đề nghị Chánh án đưa ra những giải pháp cho lĩnh vực này.

Chánh án Trương Hòa Bình khẳng định, cái gốc của mọi vấn đề là công tác cán bộ. Chất lượng đội ngũ cán bộ quyết định sự thành công, đến chất lượng xét xử nói chung mà lãnh đạo ngành Tòa án đặc biệt quan tâm. Từ Thẩm phán, Thư ký, Thẩm tra viên và công chức khác phục vụ cho ngành Tòa án đều là những nhân tố quan trọng góp nên những thành công của toàn ngành. Vì vậy ngành Tòa án rất chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ chất lượng cao, đủ năng lực, trình độ, có bản lĩnh chính trị vững vàng, để trong xét xử hạn chế đến mức thấp nhất việc để xảy ra oan sai, để khẳng định uy tín của ngành Tòa án trong xã hội, là biểu tượng của công lý.

TANDTC đã tổ chức nhiều lớp đào tạo, đào tạo lại đội ngũ công chức toàn ngành để nâng cao năng lực, khuyến khích sự tự học, tự rèn luyện của mỗi cá nhân cán bộ. Cùng với đó là việc thường xuyên mở các cuộc hội thảo nhằm nâng cao kỹ năng xét xử, đào tạo cán bộ trong và ngoài nước. Việc luân chuyển cán bộ, qua đó phát hiện trình độ năng lực để đưa vào quy hoạch cán bộ nguồn; tổ chức thi tuyển mang tính cạnh tranh, xem xét đưa vào vị trí chức danh tư pháp và chức danh lãnh đạo… là những giải pháp mà ngành đang tiến hành.

Đặc biệt, các phong trào thi đua cũng được phát động trong toàn ngành, qua đó phát hiện nhân tố điển hình tiên tiến và nghiên cứu đề xuất các chính sách để trọng dụng nhân tài. “Thời gian qua, ngành Tòa án cũng đã tổ chức vinh danh, khen thưởng nhiều tấm gương Thẩm phán giỏi, tiêu biểu của ngành và đề xuất tặng thưởng các danh hiệu cao quý…”, Chánh án chia sẻ.

Bên cạnh việc phối hợp với Học viện Tư pháp để đào tạo đội ngũ cán bộ của ngành thì TANDTC cũng đang xây dựng đề án xây dựng Học viện Tòa án để trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, sẽ triển khai nhằm mục đích đào tạo được đội ngũ chuyên gia trên lĩnh vực xét xử có chất lượng cao. 

Chiến lược cải cách tư pháp đến 2020

Qua chất vấn, ĐB Ngô Đức Mạnh và một số ĐB khác đã đánh giá tầm quan trọng của ngành Tòa án cùng với đó là những giải pháp cho chiến lược CCTP đến năm 2020, trong đó có việc phát triển án lệ.

Theo Chánh án Trương Hòa Bình, chiến lược CCTP đến 2020 có rất nhiều nội dung liên quan đến các cơ quan tiến hành tố tụng, trong đó có Tòa án. Hiện nay, theo tinh thần Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị, TANDTC đã xây dựng đề án về tổ chức Tòa án theo 4 cấp: Tòa sơ thẩm khu vực, cấp tỉnh, cấp cao và TANDTC. Theo đó, hệ thống Tòa án được tổ chức lại theo thẩm quyền xét xử, không theo địa giới hành chính. Và, dù theo mô hình nào cũng phải đảm bảo sự giám sát của các cơ quan dân cử. Đề án này TANDTC đã tiến hành rất cẩn thận và đến nay đã được BCĐ CCTPTW xem xét đưa vào trong đề án chung.

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cho biết, vấn đề án lệ mà các ĐB quan tâm cũng chính là vấn đề của ngành Tòa án hướng tới hiện nay.

Án lệ là thực tế khách quan được hình thành trong quá trình xét xử của bất kỳ quốc gia nào. Mỗi một nước có cách tiếp cận, triển khai ban hành khác nhau. Thời gian qua, TANDTC ban hành quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán, phát hành những tuyển tập án mẫu để các Tòa án cấp dưới tham khảo. Những quyết định này gồm các vấn đề, sự kiện pháp lý cần áp dụng giải quyết vụ việc đó trở thành chuẩn mực chung cho những vụ án tương tự phải được phán quyết và xét xử như nhau. Đây là một vấn đề rất quan trọng mà theo tinh thần Nghị quyết số 49 chính là việc phát triển án lệ. Và tới đây, việc sửa đổi Hiến pháp cũng đã đặt ra vấn đề này… 

Kết luận buổi chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đã đánh giá cao phần trả lời chất vấn các ĐB rất thẳng thắn của Chánh án TANDTC. Chủ tịch cho rằng, ngành Tòa án đã có nhiều cố gắng và đạt kết quả cao nhưng trong thời gian tới, cần tập trung, quyết liệt hơn nữa, đặc biệt là công tác cán bộ, xây dựng lực lượng cán bộ chất lượng cao, trong sạch, vững mạnh “thực sự có tâm, có tài” để ngành Tòa án ngày càng phát huy hơn nữa nhiệm vụ của mình...

Mai Thoa