Cần giải mã bí ẩn ngôi mộ cổ ở Ba Động

Ngôi mộ cổ trên tọa lạc tại ấp Ba Động, xã Trường Long Hòa, TX. Duyên Hải tỉnh Trà Vinh với chu di diện tích gần 100 mét trên mảnh đất rộng khoảng 500m vuông đất hoang, cây cỏ rậm rạp, khu mộ có quy mô rất bề thế, được xây bằng đá và hợp chất vôi, cát. Bên ngoài mộ có vòng thành dày, phía trước và sau mộ có bình phong. Bị bỏ hoang trong hàng trăm năm “mộ Quận chúa” đã đổ vỡ ít nhiều và bị cây cỏ bao trùm.

Ngôi mộ này an táng theo kiểu “ngưu tọa”, đây là cấu trúc mộ thường thấy của những giới quan lại, quý tộc Việt thời xưa.

Theo người dân địa phương, người nằm dưới mộ cổ Ba Động có thể là chị hoặc em của vua Gia Long. Đó là lý do khiến khu mộ được gọi là mộ “mộ Quận chúa”. Tương truyền, trên đường chạy trốn sự truy nã của quân Tây Sơn, chúa Nguyễn Ánh từng lưu lạc ở ấp Ba Động.

Trong thời gian này, có thể một người chị em của Nguyễn Ánh đã mất và được an táng tại đây. Khi lên ngôi, vua Gia Long đã cho xây lại mộ của bà đúng với quy mô hoàng tộc. Do các đổi thay của lịch sử mà không còn tư liệu chính thức nào về ngôi mộ cổ ở Ba Động được lưu giữ.

Theo những bậc cao niên của vùng này cho biết từ khi lớn lên đã có ngôi mộ cổ này, cứ truyền nhau gọi là mộ Quận chúa. Ngôi mộ cổ này chỉ có thể những người thuộc dòng dõi hoàng triều, quan lại hoặc những quân thần có công đặc biệt với vua, khi chết mới được an táng theo kiểu “ngưu tọa”.

Theo cán bộ quản lý của Phòng văn hóa Thông tin TX. Duyên Hải cho biết trong thời gian tới sẽ tiến hành mời các chuyên gia về khảo cổ học tiến hành khai quật. Mục đích của việc khai quật này nhằm để xác định danh tính, phục vụ cho công việc nghiên cứu về văn hóa, lịch sử và phục vụ công tác du lịch. Từ đó mới có phương hướng bảo tồn giá trị của ngôi mộ cổ. Hiện tại các thủ tục cho việc khai quật đã trình lên cấp trên chờ phê duyệt.