Xét xử vụ án liên quan Agribank Cần Thơ: Bản án tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp khi có nhu cầu vay vốn

Theo hồ sơ, các bị cáo trong vụ án gồm: Lê Thanh Hải (nguyên Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh Cần Thơ (Agribank Cần Thơ), Trần Huy Liệu, Bùi Tuấn Anh (nguyên Phó Giám đốc, Trưởng phòng Tín dụng Agribank Cần Thơ), Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (Giám đốc Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam), Phạm Trường Thi và Nguyễn Văn Đạt (nguyên Giám đốc và nhân viên Công ty TNHH Tân Tiến).

Cáo trạng cho biết từ năm 2012-2015, Nhân, Hải, Liệu thống nhất sử dụng các pháp nhân là Công ty Tây Nam, Công ty Đồng Bằng Xanh, Công ty Nam Bộ Cửu Long và cá nhân Phan Duy Phương và Nguyễn Bửu Tâm lập khống hồ sơ vay, nâng khống giá trị tài sản đảm bảo để vay và sử dụng vốn sai mục đích gây thiệt hại về tài sản cho Agribank số tiền hơn 303 tỉ đồng.

Tuy nhiên, qua Bản án sơ thẩm số 01/2022/HS-ST thể hiện: Phát biểu tại phiên toà, các bị cáo đồng loạt không đồng ý với cáo trạng cáo buộc. Các bị cáo phủ nhận hành vi bàn bạc, nâng khống giá trị tài sản bảo đảm và khẳng định: Giá trị tài sản đảm bảo là có căn cứ vào kết quả thẩm định giá từ các công ty thẩm định.

Trong khi đó, bào chữa cho bị cáo, các luật sư cho rằng: Việc khởi tố vụ án gần một năm sau mới trưng cầu định giá tài sản đã vi phạm căn cứ khởi tố vụ án theo Điều 100 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003. Các bị cáo không có câu kết tài sản thế chấp. Hồ sơ vay có tài sản đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật. Việc định giá tài sản trong vụ án là không khách quan, không có giá trị pháp lý, không có hậu quả xảy ra vì các khối tài sản thế chấp dư để trả nợ cho ngân hàng, vụ án có dấu hiệu hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự.

Bên cạnh đó, luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân còn cho rằng: Bị cáo Nhân chỉ đứng tên một công ty duy nhất là Công ty Tây Nam. Công ty này đủ điều kiện được vay lãi suất theo Quyết định 63 của Thủ tướng Chính phủ; quy kết bị cáo Nhân lập hồ sơ khống vay là không có căn cứ, hợp đồng vay là có thật, việc vay có tài sản bảo đảm theo đúng quy định. Các luật sư còn cho rằng theo ý kiến của Agribank Việt Nam thì đối với khoản vay của Công ty Tây Nam có thể thu hồi vốn từ tài sản thế chấp. Ngân hàng cũng xác định trong quá trình đầu tư vốn cho doanh nghiệp, cá nhân vay vốn, Agribank Cần Thơ đã tuân thủ đầy đủ quy trình cho vay, xem xét kỹ lưỡng hiệu quả kinh tế của dự án.

Phát biểu tại phiên toà, đại diện Viện KSND TP Cần Thơ giữ nguyên quan điểm, đề nghị HĐXX truy tố các bị cáo về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng theo Khoản 3, Điều 179, Bộ Luật Hình sự năm 1999.

Tuy nhiên, căn cứ tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ và ý kiến trình bày, tranh luận tại phiên tòa, ngày 7/1/2022, HĐXX TAND thành phố Cần Thơ đã tuyên Bản án số 01/2022/HS-ST trong đó khẳng định 6 bị cáo không vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, theo quy định tại khoản 3, Điều 179 Bộ Luật Hình sự năm 1999.

HĐXX cho rằng, việc xét xử các bị cáo theo Điều 179 Bộ luật Hình sự năm 1999 thì cần phải xác định thiệt hại trong khi đến thời điểm hiện nay chưa xác định được thiệt hại. Việc xác định thiệt hại chỉ thực hiện được khi xử lý tài sản đảm bảo, tài sản hình thành từ vốn vay…Việc ngân hàng khởi kiện các bên ra tòa dân sự theo quy định pháp luật để đòi nợ theo các hợp đồng tín dụng là đúng quy định.

Ngay sau khi bản án sơ thẩm được tuyên, trả lời báo chí, Thẩm phán chủ toạ phiên tòa Nguyễn Quyến cho biết: “HĐXX căn cứ theo quy định pháp luật để xét xử chứ không có băn khoăn gì cả”. 

“Tháng 11/2021, khi nhận và nghiên cứu hồ sơ, tôi thấy vấn đề định giá tòa đã trả nhiều lần rồi thì không có căn cứ khác để trả nữa nên phải đưa ra xử. Nếu tiếp tục trả hồ sơ thì vẫn là vấn đề định giá không thống nhất được quan điểm. Các cơ quan cũng có định giá lại nhưng bên luật sư, các bị cáo và nguyên đơn dân sự cho rằng giá đó chưa sát giá thị trường”- thẩm phán Quyến chia sẻ.

Nhìn nhận sự việc, trả lời báo chí sau đó, Luật sư Nguyễn Trường Thành, đại diện phía Agribank Cần Thơ bản án sơ thẩm TAND TP Cần Thơ vừa tuyên là “lịch sử tố tụng” đối với ngân hàng và cán bộ ngân hàng. Việc này vừa khẳng định tính độc lập của tòa trong công tác xét xử và Tòa án là trung tâm của cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị; vừa mở ra cho người dân và doanh nghiệp sự an tâm khi có nhu cầu vay vốn. Vay để làm ăn, khởi nghiệp, kinh doanh mà có đủ điều kiện trả nợ thì không thể bị hình sự hóa quan hệ kinh doanh, thương mại. Thông qua bản án này, có thể thấy HĐXX đã có quyết tâm bảo vệ công lý, nhìn nhận sự việc khách quan, toàn diện để người dân yên tâm tin tưởng rằng mọi quyền và lợi ích của họ được pháp luật bảo vệ bình đẳng. Thông qua xét xử, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước được truyền tải tới nhân dân cụ thể, rõ ràng và minh bạch hơn.

Trong khi đó, Luật sư Nguyễn Văn Đức chia sẻ: "Phần tuyên án thì tôi thấy rằng chủ tọa phiên tòa đã làm tốt vai trò điều hành của mình. HĐXX cũng rất công tâm để tuyên một bản án mà tôi cho rằng sẽ là điểm son trong lịch sử tố tụng. Đối với vụ án này, HĐXX đã thể hiện được bản lĩnh vững vàng khi thực hiện nguyên tắc: Khi xét xử, Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân độc lập và chỉ tuân theo pháp luật".

Liên quan tới vụ án này, ngày 20/01/2022, Viện KSND TP Cần Thơ có Quyết định kháng nghị số 03/QĐ/VKSCT kháng nghị phúc thẩm vụ án “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” theo quy định tại khoản 3 Điều 179 Bộ Luật hình sự năm 1999.

Trong đó, VKSND TP Cần Thơ cho rằng HĐXX TAND TP Cần Thơ nhận định không xác định được thiệt hại trong vụ án. Đồng thời, HĐXX không chấp nhận giá trị tài sản do hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự các địa phương và Trung ương định giá…là không đúng với quy định pháp luật, chưa đánh giá toàn diện chứng cứ…

Đối với những nội dung này, theo bản án sơ thẩm, TAND TP Cần Thơ đã cho rằng Agribank Cần Thơ đã có nhiều văn bản khẳng định “tài sản thế chấp đã được ký kết, giao dịch bảo đảm cũng như tài sản hình thành từ vốn vay đều thuộc quyền xử lý của ngân hàng theo hợp đồng tín dụng. Nhưng hiện tại Agribank chưa xử lý nên chưa thể xác định được giá trị thực tế làm căn cứ tính thiệt hại cho ngân hàng. Theo giá cả thị trường hiện nay, tài sản thế chấp và tài sản hình thành từ vốn vay khi phát mãi có khả năng thu hồi được nợ vay, nếu xử lý tài sản sớm…Vụ việc có thể đã giải quyết thông qua tố tụng dân sự. Agribank đã có thể thu hồi vốn và các khoản vay không phát sinh lãi đến thời điểm bay giờ…”

Căn cứ vào tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, ý kiến tranh luận tại toà, “HĐXX nhận thấy không đủ và không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội đối với các bị cáo nên cần áp dụng nguyên tắc “suy đoán vô tội” theo quy định tại Điều 13, Bộ luật Tố tụng hình sự, cần tuyên các bị cáo vô tội. Quan điểm bào chữa của các luật sư là có căn cứ, chấp nhận. Quan điểm kết tội của đại diện VKSND TP Cần Thơ không phù hợp với nhận định của HĐXX nên không được chấp nhận”.