Vụ án ‘xâm phạm chỗ ở’ tại số 6 Lê Phụng Hiểu, Hà Nội: Vì sao hoãn phiên tòa?

Ngày 2/11, TAND quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội mở lại phiên tòa xét xử đối với 3 bị cáo Nguyễn Hoàng Mai, Nguyễn Hoàng Yến và Bùi Đức Hùng (cùng cư trú tại Hà Nội) bị Viện KSND quận Hoàn Kiếm truy tố về tội xâm phạm chỗ ở của người khác.

Lý do bị truy tố

Theo nội dung cáo trạng, nguồn gốc căn nhà số 6 Lê Phụng Hiểu có tổng diện tích 326,3m2 và 7 hộ dân sinh sống. Trong đó, phần diện tích 34,7m2 đứng tên quyền sở hữu của bà Nguyễn Ngọc Oanh (SN 1969), sau đó bà Oanh chuyển nhượng cho ông Hoàng Hải Vân (SN 1974).

Sau khi nhận chuyển nhượng, ông Vân thế chấp quyền sử dụng phần diện tích 34,7m2 nêu trên cho ngân hàng để bảo đảm cho khoản vay. Ngày 24/4/ 2019, ông Đặng Hồng Chương (người đại diện theo ủy quyền của ông Vân) ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng phần diện tích nhà nêu trên cho vợ chồng ông Vũ Văn Tiền và bà Nguyễn Thị Quỳnh Mai. Vợ chồng ông Tiền, bà Mai đã hoàn tất thủ tục chuyển quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, sau đó, ủy quyền cho ông Đặng Hồng Chương nhận bàn giao, quản lý và sử dụng.

Viện kiểm sát cáo buộc, trong khoảng thời gian từ ngày 1/11/2019 đến ngày 20/12/2021, Nguyễn Hoàng Mai, Nguyễn Hoàng Yến và Bùi Đức Hùng (là anh chị họ của bà Nguyễn Ngọc Oanh) đã thực hiện hành vi chiếm giữ chỗ ở nhằm cản trở ông Tiền, bà Mai vào căn nhà số 6 Lê Phụng Hiểu.

Liên quan đến vụ án này, TAND quận Hoàn Kiếm đã 3 lần ra quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung yêu cầu làm rõ một số nội dung, trong đó có nội dung trưng cầu giám định sức khỏe tâm thần đối với Bùi Đức Hùng.

Về hành vi của bị cáo Bùi Đức Hùng, cáo trạng nêu: Theo kết quả điều tra bổ sung, tại bản kết luận giám định Pháp y tâm thần ngày 28/12/2022 của Viện Pháp y tâm thần xác định: “Tiền sử năm 1976 bị can Hùng có đợt rối loạn tâm thần đã được điều trị khỏi. Tại thời điểm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật từ ngày 1/11/2019 đến ngày 20/12/2021, bị can Hùng không có bệnh tâm thần. Bị can đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.Tại thời điểm giám định bị can Hùng bị bệnh phản ứng hỗn hợp lo âu và trầm cảm. Theo phân loại bệnh quốc tế lần thứ 10 năm 1992, bệnh có mã số F43.22. Bệnh ở giai đoạn thuyên giảm. Bị can đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi”.

Nhiều vấn đề cần làm rõ

Trước đó, tại phiên tòa diễn ra ngày 7/9/2023, các luật sư tham gia tranh luận tại phiên tòa nêu quan điểm cho rằng không đủ căn cứ pháp lý để xác định có hành vi “xâm phạm chỗ ở của người khác”.

Bào chữa cho bị cáo Bùi Đức Hùng, Luật sư Nguyễn Văn Hiến, Công ty Luật TNHH Gia Võ (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: hồ sơ vụ án thể hiện, nhà số 6 Lê Phụng Hiểu là nhà biệt thự có tổng diện tích 326,3m2 và có 7 hộ dân sinh sống. Trong đó, phần diện tích nhà được cấp GCNQSDĐ cho bà Oanh là 34,7m2. Bà Oanh chuyển nhượng cho ông Vân, ông Vân tiếp tục chuyển nhượng cho vợ chồng ông Tiền, bà Mai. Việc xác định bị cáo Hùng xâm phạm nhà số 6 Lê Phụng Hiểu của ông Tiền, bà Mai là không có căn cứ bởi lẽ phần tiếp giáp với diện tích 34,7m2 đã được cấp GCNQSDĐ (đứng tên người sử dụng là ông Tiền – bà Mai) và mặt đường Tông Đản có diện tích 20,4m2.

Đây là phần diện tích mà toàn thể các hộ gia đình sinh sống trong căn nhà số 6 Lê Phụng Hiểu thống nhất giao cho ông Hùng quản lý sử dụng theo “biên bản họp nhà” có trong hồ sơ vụ án.

Lời khai của bị cáo Nguyễn Hoàng Mai và bị cáo Nguyễn Hoàng Yến trong quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa đều xác định bị cáo Bùi Đức Hùng chỉ có mặt ở phần diện tích 20,4m2 vào những ngày lễ tết mà không ở, sinh hoạt tại phần diện tích 34,7m2 thuộc nhà số 6 Lê Phụng Hiểu như cáo trạng đã nêu.

“Hơn nữa, bị cáo Hùng cũng đăng ký thường trú tại địa chỉ này. Vì vậy, có căn cứ để xác định phần diện tích nằm trong số nhà số 6 Lê Phụng Hiểu mà bị cáo Hùng sử dụng không nằm trong phần diện tích mà bà Oanh chuyển nhượng cho người khác”, luật sư Hiến cho biết.

Cũng trong quá trình bào chữa, luật sư Hiến đã chỉ ra việc cáo trạng của VKSND quận Hoàn Kiếm căn cứ vào buổi kiểm tra ngày 5/12/2019 để xác định thời điểm kiểm tra có mặt bị cáo Bùi Đức Hùng tại nhà số 6 Lê Phụng Hiểu. Tuy nhiên, trong toàn bộ hồ sơ vụ án chỉ có 2 tài liệu chứng cứ liên quan đến ngày 05/12/2019, cụ thể là: Biên bản làm việc tại trụ sở Công an quận Hoàn Kiếm giữa ông Chử Anh Tuấn và ông Hùng, bà Yến, bà Mai, bà Phương và Biên bản ghi lời khai đối với ông Đặng Hồng Chương. Như vậy, thực tế không có bất cứ buổi kiểm tra nào được tổ chức ngày 5/12/2019 tại nhà số 6 Lê Phụng Hiểu để xác định những ai sinh sống, có mặt trong phần diện tích 34,7m2 tại thời điểm đó.

Cùng tranh luận tại tòa, Luật sư Nguyễn Thị Minh Yến cho biết, giao dịch chuyển nhượng nhà đất từ ông Hoàng Hải Vân (bên bán) cho ông Tiền, bà Mai (bên mua) chưa hoàn thành. Trong hồ sơ vụ án cũng đã thể hiện, chưa có bất cứ biên bản bàn giao hay hoạt động giao nhà ở nào từ bên bán sang cho bên mua.

Luật sư Yến khẳng định: “Tại thời điểm ngày 19/11/2019, bên mua vẫn chưa nhận bàn giao nhà ở , nhà ở chưa chuyển quyền sở hữu sang cho bên mua (ông Tiền, bà Mai). Trong khoảng thời gian 1/11/2019 đến 20/12/2021, phần diện tích đất, nhà số 6 Lê Phụng Hiểu chưa phải là chỗ ở hợp pháp của bên mua, không có cơ sở pháp lý và thực tiễn để khẳng định ông Bùi Đức Hùng xâm phạm chỗ ở của người khác trong vụ án này”.

Cũng theo Luật sư Yến, cáo trạng của Viện kiểm sát quận Hoàn Kiếm cho rằng bị cáo Bùi Đức Hùng bị bệnh theo phân loại bệnh Quốc tế lần thứ 10 năm 1992 có mã bệnh F43.22 (bệnh ở giai đoạn thuyên giảm), bị cáo đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.

Tuy nhiên, đối chiếu với Quyết định 4293/QĐ-BYT năm 2019 về tài liệu hướng dẫn chẩn đoán, kết luận giám định pháp y tâm thần đối với 70 bệnh/rối loạn tâm thần và hành vi thường gặp do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành không có mã bệnh F43.22 mà chỉ có mã bệnh F43.2. Trong phần hướng dẫn kết luận về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi đối với mã bệnh F43.2, bệnh ở giai đoạn ổn định mới đủ cơ sở kết luận “đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi”.

Bên cạnh đó, không có bất cứ hồ sơ, tài liệu nào xác định bị cáo Bùi Đức Hùng đã được điều trị khỏi bệnh “tâm thần phân liệt” đã mắc trước đó. Từ đó, có thể thấy những mâu thuẫn, không đảm bảo tính chính xác, khách quan trong việc đưa ra kết luận sức khoẻ tâm thần đối với ông Bùi Đức Hùng. Vì vậy, Luật sư Yến đề nghị HĐXX triệu tập điều tra viên, giám định viên để làm rõ sự thật khách quan vụ án.

Trong phần lời nói sau cùng, cả ba bị cáo Nguyễn Hoàng Mai, Nguyễn Hoàng Yến và Bùi Đức Hùng đều không thừa nhận phạm tội xâm phạm chỗ ở của người khác theo cáo buộc của Viện kiểm sát.

Quá trình nghị án, HĐXX tiếp tục quay lại phần xét hỏi sau đó quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

Tại phiên tòa hôm nay, do vắng bị cáo Nguyễn Hoàng Mai và người bào chữa cho bị cáo Mai, sau khi hội ý, HĐXX quyết định hoãn phiên tòa và ấn định thời gian xét xử vào ngày 28/11 tới đây.