Vì sao nhiều thí sinh trúng tuyển vẫn không xác nhận nhập học?

Dù đã trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng trong đợt xét tuyển chung năm 2025, không ít thí sinh vẫn “quay xe” phút chót, không thực hiện xác nhận nhập học trực tuyến. Thực tế này đặt ra nhiều câu hỏi về tâm lý chọn trường của thí sinh, cách thức xét tuyển, cũng như công tác truyền thông, tư vấn hướng nghiệp của các cơ sở giáo dục hiện nay.

Gần 148.000 thí sinh “ảo” sau xét tuyển

Thông tin từ Giáo sư Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) tại Hội nghị Giáo dục đại học năm 2025 vừa diễn ra cho biết: Trong mùa tuyển sinh năm nay, cả nước có 773.167 thí sinh trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng. Tính đến ngày 2/9, số thí sinh xác nhận nhập học là 625.477 em, tức vẫn còn tới 147.690 thí sinh trúng tuyển, nhưng không xác nhận nhập học.

Tỷ lệ thí sinh xác nhận nhập học năm nay tăng 13,82% so với năm 2024; riêng khối đại học có 613.335 em xác nhận nhập học, tương đương 52,87% tổng số thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT (năm 2024 là 51,3%). Đáng chú ý, chỉ còn 6,5% cơ sở đào tạo tuyển được dưới 30% chỉ tiêu, trong khi năm 2024 con số này là 16,4%.

Khoảng cách lớn giữa số lượng thí sinh trúng tuyển và số thí sinh xác nhận nhập học khiến nhiều trường đại học gặp khó trong khâu lập kế hoạch đào tạo, bố trí giảng viên và cơ sở vật chất. Một số trường buộc phải tuyển bổ sung hoặc điều chỉnh chỉ tiêu để đảm bảo kế hoạch đào tạo.

Bùng nổ nguyện vọng, thay đổi tâm lý chọn trường

Năm 2025 cũng ghi nhận sự tăng đột biến về số nguyện vọng đăng ký xét tuyển với hơn 7,6 triệu nguyện vọng, gần gấp đôi con số gần 4 triệu nguyện vọng năm 2024 và 3,4 triệu nguyện vọng năm 2023, trong khi số thí sinh đăng ký xét tuyển chỉ tăng hơn 100.000 em so với năm 2024.

Thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy 39,6% thí sinh đăng ký 5 nguyện vọng, 30,9% đăng ký 10 nguyện vọng, 29,5% đăng ký trên 10 nguyện vọng; đặc biệt có tới 6,7% thí sinh đăng ký trên 20 nguyện vọng. Năm nay có 17 phương thức xét tuyển, giảm so với khoảng 20 phương thức các năm trước và không còn hình thức xét tuyển sớm.

Theo các chuyên gia, hiện tượng “ảo” tuyển sinh không mới, nhưng có xu hướng gia tăng do sự đa dạng phương thức xét tuyển. Thí sinh thường đăng ký nhiều nguyện vọng, nhiều phương thức song song để tăng cơ hội trúng tuyển, sau đó mới đưa ra quyết định cuối cùng. Bên cạnh đó, ngày càng nhiều em cân nhắc kỹ triển vọng nghề nghiệp, cơ hội việc làm và chi phí học tập, nên sẵn sàng từ chối nhập học nếu thấy ngành, trường chưa phù hợp.

Cần siết chặt quy trình và đẩy mạnh tư vấn hướng nghiệp

Để khắc phục tình trạng này, theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, thời gian tới cần tiếp tục hoàn thiện quy trình tuyển sinh theo hướng đồng bộ, minh bạch hơn, hạn chế tối đa tình trạng “ảo”.

Đồng thời, các cơ sở đào tạo cần tăng cường tư vấn hướng nghiệp, cung cấp thông tin đầy đủ, thực chất về chương trình đào tạo và cơ hội việc làm để giúp thí sinh đưa ra lựa chọn phù hợp ngay từ đầu.

Việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường phổ thông, cơ sở giáo dục đại học và doanh nghiệp trong công tác định hướng nghề nghiệp cũng được xem là giải pháp then chốt, nhằm nâng cao chất lượng đầu vào và bảo đảm nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.