Tuyên án vụ tranh chấp bản quyền vở diễn "Ngày xưa"

Trong vụ kiện này, nguyên đơn dân sự là Công ty CP Tuần Châu Hà Nội (Tuần Châu), bị đơn là công ty CP Đầu tư tổng hợp Truyền thông DS (DS) do ông Nguyễn Việt Tú đại diện. Vụ kiện liên quan đến kịch bản “Ngày xưa”, vở diễn thực cảnh đầu tiên tại Việt Nam do đạo diễn Nguyễn Việt Tú xây dựng và Tuần Châu là chủ đầu tư.

Theo đơn khởi kiện, ngày 16/11/2015, Tuần Châu và DS ký hợp đồng nguyên tắc với tổng giá trị gần 7,4 tỷ đồng. Hai bên thống nhất giao DS tư vấn, thiết kế mỹ thuật, dàn dựng chương trình cho dự án trình diễn thực cảnh của Công ty Tuần Châu.

Toàn cảnh phiên tòa

Dựa trên hợp đồng này, đạo diễn Việt Tú đã xây dựng kịch bản “Ngày xưa” (hay còn gọi là “Thủa ấy xứ Đoài”) để biểu diễn tại khu du lịch Tuần Châu Hà Nội (huyện Quốc Oai). Tổng chi phí mà Tuần Châu đầu tư khoảng 13 tỷ đồng và sau khi tác phẩm ra đời, giữa đạo diễn Việt Tú và chủ đầu tư xảy ra tranh chấp về bản quyền vở diễn.

Tuần Châu cho rằng đạo diễn Việt Tú và DS cố ý trì hoãn không thực hiện hợp đồng, tự ý công bố vở diễn khi chưa được sự đồng ý của chủ đầu tư, gây ảnh hưởng đến quyền tài sản của công ty.

Trong đơn kiện, Tuần Châu yêu cầu tòa án buộc DS chuyển giao quyền chủ sở hữu, quyền tác giả đối với kịch bản “Ngày xưa”. Tuần Châu cũng yêu cầu DS chấm dứt việc quảng cáo, quảng bá, giới thiệu, viết bài hoặc mọi hoạt động quảng cáo và truyền thông khác liên quan tới việc sử dụng và khai thác kịch bản “Ngày xưa”.

Bên cạnh đó, Tuần Châu khẳng định DS đã vi phạm các nghĩa vụ bàn giao sản phẩm, cung cấp hóa đơn tài chính và vi phạm điều khoản bảo mật khi đạo diễn Việt Tú cung cấp nội dung thỏa thuận giữa hai bên cho báo chí, truyền thông.

Các hành vi của DS đã khiến Tuần Châu không khai thác được sản phẩm và phải thuê người khác xây dựng chương trình thay thế là vở diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” với giá hơn 5,9 tỷ đồng.

Từ đó, Tuần Châu đề nghị tòa buộc DS phải bồi thường hơn 6,2 tỷ đồng. Đây là khoản tiền mà Tuần Châu phải bỏ ra để xây dựng vở “Tinh hoa Bắc Bộ” và tiền thuê luật sư hỗ trợ để giải quyết vụ án.

Còn phía công ty DS có đơn phản tố, cho rằng Tuần Châu xâm hại quyền tác giả khi tạo ra một tác phẩm phái sinh mà không có sự cho phép của tác giả. Ngoài ra, Tuần Châu chưa thanh toán những khoản tiền theo phụ lục hợp đồng...

Theo đó, DS đề nghị Tòa buộc Tuần Châu phải bồi thường 6,3 tỷ đồng và các chi phí phát sinh 350 triệu đồng.

Tại phiên tòa, đại diện nguyên đơn giữ nguyên yêu cầu trong đơn khởi kiện. Tuy nhiên, về phần yêu cầu bồi thường, nguyên đơn chủ động giảm xuống còn hơn 6 tỷ đồng.

Tại phiên tòa, trong phần xét hỏi, tranh luận, HĐXX đã tập trung làm rõ các nội dung liên quan đến ý tưởng kịch bản, các yêu cầu về nội dung trong kịch bản, cơ sở xác định thiệt hại, về các điều khoản trong hợp đồng hợp tác giữa hai bên… Phía Công ty Tuần Châu Hà Nội và đạo diễn Việt Tú cùng đưa ra nhiều chứng cứ, quan điểm chứng minh bản quyền tác giả trong phiên tòa tranh chấp bản quyền tác giả giữa vở diễn "Ngày xưa" và "Tinh hoa Bắc bộ".

Giữ quyền công tố tại tòa, nêu quan điểm giải quyết vụ án, đại diện VKS cho rằng vở diễn “Ngày xưa” là kết quả của việc thực hiện Hợp đồng số 0111 giữa Tuần Châu và DS. Tuần Châu chỉ hỗ trợ đạo diễn Việt Tú sáng tạo, do đó không được công nhận là tác giả. Đạo diễn Việt Tú là tác giả duy nhất.

Theo đại diện VKS, Công ty Tuần Châu Hà Nội là chủ sở hữu tác phẩm, đạo diễn Việt Tú là tác giả. Ở đây, Việt Tú chỉ có quyền nhân thân, bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén gây ảnh hưởng tới uy tín của tác giả, còn Tuần Châu được phép cho người khác công bố tác phẩm, biểu diễn, sao chép, phân phối bản sao, bản gốc, truyền đạt tác phẩm tới công chúng.

Còn  về việc yêu cầu bồi thường số tiền hơn 6 tỷ đồng của Tuần Châu, đại diện  VKS đề nghị HĐXX không chấp nhận số tiền 5,9 tỷ đồng, chỉ chấp nhận số tiền hơn 300 triệu đồng chi phí pháp lý phát sinh…

Sau khi nghị án, HĐXX TAND TP. Hà Nội cho rằng, đối tượng của cả 2 bên đều liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và yêu cầu giải quyết quyền sở hữu trí tuệ đối với kịch bản “Ngày xưa”.

Theo hợp đồng, cả 2 bên đều lựa chọn bên B là công ty sáng tạo, dàn dựng kịch bản. Xét yêu cầu DS phải chuyển giao quyền sở hữu tác phẩm “Ngày xưa” của Tuần Châu Hà Nội, HĐXX nhận định theo hợp đồng thì công ty DS dàn dựng, thiết kế kỹ thuật, dựng kịch bản. Công ty Tuần Châu phải thanh toán cho DS hơn 7 tỷ đồng. Dù cả hai bên khi ký hợp đồng chưa đặt tên nhưng sau đó đặt “Ngày xưa”. Vì vậy, “Ngày xưa” là sản phẩm của hợp đồng. DS cho rằng tác phẩm này có trước khi ký hợp đồng, sau khi ký hợp đồng đơn thuần đưa vào sử dụng là không có cơ sở.

Tuần Châu Hà Nội không trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm hay một phần tác phẩm mà chỉ hỗ trợ. Việc hỗ trợ, cung cấp dữ liệu cho người sáng tạo tác phẩm thì không phải là tác giả hay đồng tác giả. Quyền tác giả với tác phẩm ngày xưa hoàn toàn thuộc về đạo diễn Việt Tú. Nhưng quyền sở hữu tác phẩm là Tuần Châu Hà Nội. Việc công ty DS đăng ký quyền sở hữu với tác phẩm này là trái quy định.

Vì vậy HĐXX quyết định buộc công ty DS phải chuyển giao quyền sở hữu vở diễn “Ngày xưa” cho Tuần Châu Hà Nội. Ông Nguyễn Việt Tú là tác giả, có quyền tác giả, ghi bút danh trên tác phẩm khi tác phẩm được đưa ra biểu diễn, được bảo đảm quyền không cho người khác sao chép, sửa chữa. Quyền sở hữu tác phẩm: Cho in, sao tác phẩm, công bố, truyền tải tác phẩm tới công chúng thông qua các phương tiện điện tử.

Việc đạo diễn Việt Tú công bố thông tin với báo chí về vở diễn theo bản án không ảnh hưởng tới quyền công bố theo hợp đồng, không xâm phạm quyền của công ty Tuần Châu như nguyên đơn tố cáo.

Xét yêu cầu bồi thường 6,244 tỷ đồng của Tuần Châu, HĐXX cho rằng theo hợp đồng Tuần Châu đã cam kết không chuyển giao với bất cứ hình thức nào theo hợp đồng cho bên thứ ba mà chưa được bên B đồng ý. Song bên A là nguyên đơn đã đơn phương chấm dứt hợp đồng, tự ký hợp đồng với bên thứ ba sản xuất tác phẩm thay thế mà không được bên DS đồng ý. Tòa không chấp nhận yêu cầu của phía Tuần Châu Hà Nội đòi Việt Tú bồi thường hơn 6 tỷ đồng.

Với chi phí luật sư, tại tòa đã làm rõ DS gửi thư trước khi đăng ký quyền tác giả, sở hữu tác phẩm nhưng Tuần Châu Hà Nội không phản hồi. Như vậy Tuần Châu Hà Nội cũng có một phần lỗi nên không thể chấp nhận yêu cầu bồi thường chi phí luật sư.

Đối với yêu cầu phản tố của bị đơn là DS với việc đề nghị chấp nhận “Tinh hoa Bắc Bộ” là tác phẩm phái sinh của “Ngày xưa”, bản án cho rằng theo một số nghệ sĩ của Nhà hát Múa rối nước Thăng Long đã từng làm việc với đạo diễn Việt Tú, tác phẩm múa rối nước đã được đạo diễn này thai nghén từ 2010 nhưng khi ký hợp đồng với Tuần Châu mới được hoàn thiện dựa trên cơ sở vật chất được đầu tư.

Việc công ty Tuần Châu ký hợp đồng với công ty Sen Vàng sau khi “Ngày xưa” đã được cấp bản quyền tác giả. Theo hội đồng thẩm định của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam thì hai vở diễn “Tinh hoa Bắc Bộ” và “Ngày xưa” có nhiều điểm chung: ý tưởng, chất liệu, địa điểm, nhân lực, đạo cụ…Việc vở diễn có sau là “Tinh hoa Bắc Bộ” lại sử dụng trailer quảng cáo của vở “Ngày xưa” có trước để quảng cáo, bán vé là điều xưa nay chưa từng có và không đúng quy định.

Vở “Tinh hoa Bắc Bộ” có sau nhưng lại sử dụng toàn bộ chất liệu, đạo cụ, nhân lực được sử dụng riêng…của vở diễn có trước là “Ngày xưa” (Thuở ấy xứ Đoài), như vậy “Tinh hoa Bắc Bộ” không được coi là một tác phẩm sáng tạo độc lập mà chỉ là tác phẩm phái sinh.

Trong quá trình tố tụng công ty DS đã đưa ra bằng chứng “Tinh hoa Bắc Bộ” đã sao chép lại một số phân đoạn chính trong vở “Ngày xưa” và Tuần Châu Hà Nội lại không có những phản bác thuyết phục.

Như vậy đủ căn cứ quyết định và chấp nhận “Tinh hoa Bắc Bộ” là vở diễn phái sinh của “Ngày xưa”.

Về yêu cầu phản tố thứ hai của DS là yêu cầu Tuần Châu Hà Nội phải thanh toán cho mình, bản án thấy chỉ có đủ căn cứ: Thanh toán lãi chậm trả qua các đợt thanh toán, số tiền 10% tiền bán vé….tổng hơn 660 triệu đồng. Còn yêu cầu phản tố đòi Tuần Châu bồi thường hơn 7 tỷ đồng không được chấp nhận.

Theo đó, HĐXX quyết định chấp nhận một phần khởi kiện của Tuần Châu, yêu cầu DS chuyển giao quyền sở hữu “Ngày xưa”, không chấp nhận yêu cầu đòi bồi thường chi phí; chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của DS “Tinh hoa Bắc Bộ” là phái sinh của “Ngày xưa”. Tuần Châu phải thanh toán lãi chậm thanh toán, lãi phát sinh, 660 triệu. Không chấp nhận yêu cầu đòi bồi thường hơn 7 tỷ đồng.