Tác giả ký tên vào sách giả, sách lậu chẳng khác nào đồng lõa

Mới đây, tại Hội thảo khoa học quốc tế “Bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng” trong khuôn khổ Hội nghị thường niên Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á (ABPA), nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã có nhiều trải lòng về nạn sách giả, sách lậu.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nhận định, sách giả, sách lậu là tệ nạn có tác động rất xấu đến sự phát triển của văn hóa đọc, làm lu mờ giá trị và vẻ đẹp của sách trong đời sống tinh thần của xã hội.

Sách là kho tàng văn hóa để khơi nguồn tri thức, để bồi dưỡng tâm hồn, để truyền cảm hứng, để dạy con người ta về lẽ phải, về những điều tốt đẹp ở đời. Một cuốn sách lậu, sách phạm pháp, ngay từ xuất thân bất hảo của nó, đã bôi đen, đã phủi sạch tất cả những ý nghĩa tốt đẹp mà sách ký thác.

Sách cha mẹ để lại cho con cái, anh chị gửi gắm cho em. Chúng ta cho bạn bè mượn sách với niềm vui, sự sẻ chia và lòng kiêu hãnh. Sách quý đến nỗi có người đi đóng gáy da, nạm chữ vàng. Bạn thử tưởng tượng đi, những báu vật tinh thần đó nếu bị phát hiện là những cuốn sách giả, sách in lậu thì sự bẽ bàng, hụt hẫng lớn đến mức nào. Cũng vậy, tặng cho người yêu một cuốn sách giả chẳng khác nào muốn kết thúc cuộc tình đó cho nhanh”.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho biết, trong những dịp đi giao lưu và tặng chữ ký cho bạn đọc, ông nhiều lần rơi vào tình huống "dở khóc dở cười" vì sách giả, sách lậu.

“Các em đưa sách cho tôi ký tên nhưng khi nhận ra đó là sách giả, sách lậu, tôi đành phải lịch sự từ chối và nhẹ nhàng giải thích cho các em hiểu tại sao tôi từ chối”, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh buồn bã nhớ lại.

“

Tác giả ký tên vào một cuốn sách giả, sách lậu chẳng khác nào thừa nhận tính hợp pháp của nó, tự nhiên trở thành đồng lõa với những kẻ làm sách lậu.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh

“Thông thường, nếu lúc đó có một cuốn sách thật trên bàn, tôi sẽ vui vẻ đổi cho các em. Không có sách, tôi sẽ ký vào một tấm thiệp chẳng hạn, để các em có cái đem về làm kỷ niệm. Nhưng không phải lúc nào tôi cũng có sẵn sách hay thiệp bên cạnh. Hầu hết các trường hợp, các em lỡ mua nhầm sách giả, sách lậu chỉ biết buồn bã và lủi thủi ra về”, nam nhà văn trải lòng.

"Những lúc gặp tình huống như vậy tôi rất đau lòng nhưng không biết làm gì. Nhà văn chỉ biết viết sách, nhà văn không có công cụ để chống sách lậu", nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nói.

“Nhà văn viết cho trẻ em cũng mỏng manh như các độc giả bé thơ của mình. Có em đứng xếp hàng bốn, năm tiếng đồng hồ dưới nắng dưới mưa, đến khi gặp được tác giả thì mới bàng hoàng biết được cuốn sách trên tay mình là sách lậu. Nhìn các em bật khóc quay ra, tôi vô cùng sượng sùng, thất vọng, thậm chí khủng hoảng. Tôi tin không nhà văn nào muốn rơi vào tình cảnh trớ trêu này, dù chỉ một lần trong đời”, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tâm sự.

Rõ ràng, thiệt hại mà những kẻ làm sách giả, sách lậu gây ra cho đời sống tinh thần của độc giả, đặc biệt là độc giả nhỏ tuổi còn lớn hơn và nguy hiểm hơn nhiều so với những thiệt hại về kinh tế.

Chuyện sách giả, sách lậu đã diễn ra từ lâu, nó như một căn bệnh mãn tính từng ngày làm mưng mủ tâm hồn bạn đọc và hủy hoại những gì tốt đẹp nhất mà các nhà văn hóa, các nhà giáo dục muốn đem lại cho đời sống tinh thần của con người.

“Nhiều lúc tôi không hiểu nổi tại sao nạn in và bán sách giả, sách lậu vẫn ngang nhiên tồn tại đến tận hôm nay. Sách giả, sách lậu có mặt ở khắp nơi, ở các trường học, thậm chí ở các hội sách, bây giờ được rao bán công khai trên mạng”, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh bức xúc nói.

Tác giả nhớ lại, có lần đến giao lưu với sinh viên một trường đại học, ông ngỡ ngàng nhận ra trong số sách các em đem đến xin chữ ký có gần phân nửa là sách lậu. Hỏi ra mới biết nguồn gốc của nó xuất phát từ các tiệm sách vây quanh làng đại học các em đang ở. Nhìn những cuốn sách luộm thuộm trước mặt, cha đẻ của tác phẩm chỉ biết thở dài nhủ bụng “Đây là con ai chứ đầu phải con mình”.

Theo mức độ lộng hành của nó, hiện nay nạn sách giả, sách lậu đã có thể gọi là “quốc nạn”. Nó giống như một thứ vi rút, một thứ dịch bệnh liên tục bào mòn sức khỏe văn hóa, sức khỏe tinh thần của cộng đồng.

Nhìn xa hơn, nạn sách giả, sách lậu còn làm xấu hình ảnh của đất nước, làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh nói chung và kinh doanh văn hóa của Việt Nam nói riêng.

Với một quốc gia mà nạn xâm phạm bản quyền diễn ra ngang nhiên từ năm này qua năm khác với quy mô ngày càng lớn, các nhà đầu tư hiển nhiên sẽ dè dặt khi hợp tác. Dẹp hay không dẹp được tế nạn này, nó sẽ cho thấy năng lực quản lý và quyết tâm của nhà nước trong việc làm trong sạch hóa môi trường văn hóa và kinh doanh của đất nước.

"Chúng ta vẫn kêu ca văn hóa đọc xuống cấp, chúng ta băn khoăn tìm các phương cách để nâng cao việc đọc, suy nghĩ làm thế nào giúp trẻ em thích đọc sách, nhưng trước khi nói đến những kế sách cao xa, tôi nghĩ việc đầu tiên chúng ta cần làm là tạo ra môi trường lành mạnh để các em luôn mua và đọc được sách thật”", nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nói.

Ông nhấn mạnh, không thể xây dựng văn hóa đọc bằng cách để phát tán ngày càng nhiều sách giả, sách lậu, sách vi phạm bản quyền, vi phạm luật pháp, vi phạm các công ước quốc tế, trên nền tảng phản văn hóa.

Theo nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, chỉ có các cơ quan chức năng quản lý về kinh tế và văn hóa mới có đủ công cụ để trấn áp tệ nạn sách giả, sách lậu, bởi vì không ai có thể “chống giặc bằng tay không”.

“Tôi hy vọng các nhà thực thi luật pháp nghiêm minh hơn và các nhà làm luật cần phải rà soát lại hành lang pháp lý để điều chỉnh tội danh và khung hình phạt đối với các đơn vị làm sách giả, sách lậu sao cho đủ sức răn đe. Nếu chỉ phạt 30 triệu cho hành vi bất chính thu lợi tới 300 triệu hoặc nhiều hơn nữa, thì con số nhỏ nhoi này giống như là khuyến khích hơn là trừng phạt. Và đối tượng làm sách giả, sách lậu sẽ không bao giờ chùn tay”, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nói.

Theo ông, để đẩy lùi tệ nạn này, ngoài sự chung tay của toàn xã hội, ý thức của cộng đồng thì các cơ quan có trách nhiệm và thẩm quyền phải giữ vai trò chủ chốt. Bởi nếu chỉ có nạn nhân của tệ nạn này là các nhà văn, các đơn vị xuất bản lên tiếng như lâu nay thì đó là hiện tượng bất thường và tất nhiên hành trình chống sách giả, sách lậu sẽ chẳng thể nào đến đích.