Nhà nghiên cứu 103 tuổi nói về bộ sách “Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM”

Hàng chục năm tâm huyết

Mở đầu Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần 2 năm 2023, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp cùng Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM tổ chức chương trình giao lưu và giới thiệu bộ sách “Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử (1698-2020)” của nhà nghiên cứu (NNC) Nguyễn Đình Tư.

Buổi giao lưu sách được tổ chức tại công trường Công xã Paris, quận 1, TP.HCM, càng đặc biệt hơn khi tác giả bộ sách đã bước sang tuổi 103, còn độc giả là đoàn viên thanh niên thành phố Bác, thế hệ được NNC Nguyễn Đình Tư kỳ vọng sẽ chấp bút viết tiếp về sự phát triển, tiến bộ của TP.HCM.

Năm nay, cụ Nguyễn Đình Tư cũng được chọn là 1 trong 10 đại sứ văn hoá đọc của TP.HCM.

Chia sẻ tại buổi giao lưu, NNC Nguyễn Đình Tư nói bộ sách “Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử (1698-2020)” chính là tâm huyết của ông với TP.HCM.

Theo NNC Nguyễn Đình Tư, là thành phố lớn nhất cả nước, đứng đầu mọi ngành, hoạt động trong cả nước nhưng lâu nay chưa có cuốn sách nào viết tổng hợp tất cả các hoạt động của thành phố, về mọi lĩnh vực, khía cạnh, giai đoạn khiến cho những người muốn đến tìm hiểu thành phố cũng không có tài liệu nào tổng quát để biết được thành phố này đã thoát sinh, trưởng thành như thế nào qua thời gian.

“Với tâm huyết đó, tôi cố gắng viết cuốn sách và tôi đã làm được. Những cái gì cần viết, cần nói, cần giới thiệu về thành phố thì tôi đã viết, từ nay trở đi, thời gian còn dài, thành phố còn phát triển, tiến bộ, còn tốt đẹp hơn nữa, đó là việc của các thế hệ mai sau”, cụ Tư nhắn nhủ đến thế hệ trẻ.

Thông qua tác phẩm, cụ Tư muốn cung cấp cho độc giả cái nhìn bao quát, toàn diện, cụ thể các giai đoạn lịch sử, từ năm 1698 - 2020, các chế độ chính trị, các lĩnh vực hoạt động về hành chính, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, y tế, tôn giáo tín ngưỡng, thể dục thể thao… của từng thời kỳ.

“

“Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử như một tập cẩm nang mà mọi cơ quan, cán bộ, công chức, mọi gia đình trong thành phố nên có để khi muốn tìm kiếm một vấn đề gì liên quan đến Thành phố, chỉ việc mở sách ra là được thỏa mãn ngay, khỏi phải đi tìm đâu xa”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư

Phát biểu tại buổi giao lưu, ông Lâm Đình Thắng - Giám đốc Sở Thông tin & Truyền thông (TT&TT) TP.HCM nhấn mạnh, buổi giao lưu không chỉ giới thiệu bộ sách có giá trị với TP.HCM mà còn giới thiệu một tinh thần lao động Nguyễn Đình Tư, rất kiên trì, nhẫn nại, hăng say, đáng trân quý, trên hết là một lòng sâu nặng với TP.HCM.

Sự kiện là hoạt động kỷ niệm 325 năm hình thành Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định - TP.HCM (1698 - 2023) và 48 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2023).

Bao quát lịch sử từ thời đại tiền sử đến TP. Hồ Chí Minh ngày nay

“Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử (1698-2020)” được xem là công trình dày công nghiên cứu trên 20 năm của NNC Nguyễn Đình Tư.

Với niềm đam mê sử học, ông đã tập trung thời gian, sức lực đi khắp các thư viện, Trung tâm lưu trữ Quốc gia II ở TP.HCM để tập hợp tài liệu, hoàn thành đề tài “Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM” với mong muốn cung cấp bao quát thông tin đến công chúng về lịch sử từ thời tiền sử cho đến TP.HCM ngày nay.

Tác phẩm gồm 6 phần chính, được chia thành 2 tập (tập 1 từ 1698 - 1945 và tập 2 từ 1945 - 2020). Phần dẫn nhập trình bày đại cương về địa lý tự nhiên của thành phố, thời tiền sử, thời kỳ phù Nam, thời kỳ Thủy Chân Lạp và Lưu dân người Việt.

Phần đầu của tác phẩm giới thiệu thời các chúa Nguyễn và vua nhà Nguyễn, trình bày về tình hình vùng Bình Thuận - Đồng Nai - Gia Định trước khi Nguyễn Hữu Cảnh được cử vào kinh lý miền Nam, việc đặt nền móng, các đơn vị hành chính, việc mở mang bờ cõi, tổ chức các đơn vị hành chính dưới thời các vua nhà Nguyễn, tổ chức an ninh quốc phòng, mở mang nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, giao thông vận tải - bưu chính, thương mại, thuế khóa, tiền tệ, hoạt động văn hóa, giáo dục, nghệ thuật, thể dục, y tế, xã hội, tín ngưỡng - tôn giáo.

Phần thứ hai giới thiệu thời Pháp thuộc, trình bày về quân Pháp mở đầu cuộc xâm lược Nam Kỳ, đánh thành Gia Định, đánh đồn Phú Thọ, đánh đồn Chí Hòa; công cuộc kháng chiến của quan chức; Hòa ước Nhâm Tuất (1862); người Pháp tổ chức bộ máy cai trị, cấp quản hạt tức cấp trung ương, bộ máy cai trị thành phố Sài Gòn, thành phố Chợ Lớn, khu Sài Gòn - Chợ Lớn, cấp địa hạt sau là tỉnh, cấp quận, cấp tổng, cấp làng, tổ chức quản lý hành chính tỉnh Gia Định, tỉnh Chợ Lớn, tỉnh Tân Bình; tổ chức ngành tư pháp - quốc phòng; chính sách đối với người Hoa, chính sách về nông nghiệp, về công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, về giao thông vận tải, ngành bưu điện, về thương mại, về tài chính thuế vụ - tiền tệ - ngân hàng, về giáo dục, về văn hóa, về nghệ thuật, về y tế - thể thao - du lịch, về xã hội, về tín ngưỡng - tôn giáo; nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định tiếp tục chống Pháp.

Phần thứ ba giới thiệu giai đoạn từ ngày Nhật đảo chánh Pháp (1945-1975) đến Hiệp định Genève 1954, trình bày về cuộc đảo chánh của Nhật và cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta nổi dậy giành chính quyền tại Sài Gòn, quân Pháp tái chiếm Sài Gòn - Gia Định và cuộc kháng chiến chống Pháp 9 năm (1945 - 1954).

Phần thứ tư giới thiệu giai đoạn Việt Nam Cộng hòa (1954-1975), trình bày việc chính quyền Ngô Đình Diệm âm mưu chia cắt lâu dài đất nước dưới sự can thiệp của Chính phủ Mỹ, về hoạt động nông nghiệp, về tiểu thủ công nghiệp - nông nghiệp, về giao thông vận tải, về thương mại - xuất nhập khẩu - bến cảng, về tài chính - ngân hàng - tiền tệ, về văn hóa - nghệ thuật, về giáo dục, về y tế - xã hội, về tín ngưỡng - tôn giáo, về du lịch, về ngoại giao - quốc phòng; về cuộc đảo chánh lật đổ Diệm, việc chính quyền Thiệu đã làm được; việc các cấp Đảng Lao động Việt Nam lãnh đạo nhân dân Sài Gòn - Gia Định đấu tranh chống Mỹ và chính quyền Việt Nam Cộng hòa dẫn tới Chiến dịch Hồ Chí Minh đại thắng.

Phần thứ năm giới thiệu giai đoạn xây dựng thành phố hòa bình, văn minh, hiện đại, hội nhập từ 1975-2020, dưới chính thể Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trình bày về việc chính thức thành lập TP.HCM, về xây dựng và phát triển nông nghiệp - chăn nuôi - ngư nghiệp, về công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, về đầu tư nước ngoài, về thương mại, về tài chính - ngân hàng - tiền tệ, về giao thông vận tải - bưu điện, về giáo dục, về các lĩnh vực văn hóa - loại hình nghệ thuật, về y tế - xã hội, về tín ngưỡng - tôn giáo, về thể dục - thể thao, về du lịch, về liên kết với các tỉnh và hội nhập quốc tế, an ninh quốc phòng.

Đến đầu năm 2023, bộ sách được giới thiệu rộng rãi đến bạn đọc cả nước.