Nhiều chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ 01/7

* Điều kiện hưởng lương hưu

Ngày 25/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 158/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội 2024 về bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Theo đó, điều kiện hưởng lương hưu thực hiện theo quy định tại Điều 64 và Điều 65 của Luật Bảo hiểm xã hội và được quy định chi tiết như sau:

- Công việc khai thác than trong hầm lò theo Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này;

- Khi xác định điều kiện hưởng lương hưu đối với trường hợp hồ sơ của người lao động (NLĐ) không xác định được ngày, tháng sinh mà chỉ có năm sinh thì lấy ngày 01 tháng 01 của năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của NLĐ. Trường hợp không xác định được ngày sinh mà chỉ có tháng, năm sinh thì lấy ngày 01 của tháng, năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của NLĐ;

- Khi xác định thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên đối với thời gian làm việc trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 để làm căn cứ xét điều kiện hưởng lương hưu thì căn cứ theo quy định của pháp luật về phụ cấp khu vực tại thời điểm giải quyết. Đối với địa bàn mà pháp luật về phụ cấp khu vực tại thời điểm giải quyết không quy định hoặc quy định hệ số phụ cấp khu vực thấp hơn 0,7 nhưng NLĐ đã có thời gian thực tế làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên theo quy định tại các văn bản quy định về phụ cấp khu vực trước đây thì căn cứ quy định tại các văn bản đó để xác định thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên làm căn cứ xét điều kiện hưởng lương hưu.

Trường hợp NLĐ có thời gian công tác tại các chiến trường B, C trước ngày 30/4/1975 và chiến trường K trước ngày 31/8/1989 được tính là thời gian đóng bảo hiểm xã hội thì thời gian này được tính là thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 để làm căn cứ xét điều kiện hưởng lương hưu.

- Đối tượng quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội bị tước danh hiệu quân nhân hoặc tước danh hiệu công an nhân dân thì điều kiện hưởng lương hưu thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 64 và khoản 1 Điều 65 của Luật Bảo hiểm xã hội.

Nghị định 158/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/7/2025.

* 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp

Chính phủ đã ban hành 28 Nghị định về phân quyền, phân cấp; phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp, có hiệu lực thi hành ngày 1/7/2025.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh việc ban hành 28 nghị định tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, rõ ràng, minh bạch để tổ chức vận hành hệ thống chính quyền 2 cấp thông suốt, ổn định, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, phục vụ nhân dân. Đồng thời, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ bộ máy hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng kiến tạo và phục vụ.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: Quá trình xây dựng các nghị định được thực hiện bài bản, với việc rà soát 5.076 văn bản quy phạm pháp luật, từ đó xác định 2.718 nhiệm vụ, thẩm quyền cần phân cấp, phân quyền hoặc phân định rõ giữa các cấp quản lý.

Trong 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền có: 11 nghị định phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; 14 Nghị định về phân cấp, phân quyền; 3 nghị định quy định các nội dung gồm phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền. Ngoài ra, 4 nghị định khác cũng được xây dựng để đồng bộ hệ thống pháp luật.

* Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ

Chính phủ đã ban hành Nghị định 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai.

Trong đó, thẩm quyền của UBND cấp huyện theo quy định của Luật Đất đai chuyển giao cho Chủ tịch UBND cấp xã gồm: Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (GCNQSDĐ) quy định tại điểm b khoản 1 Điều 136 và điểm d khoản 2 Điều 142 Luật Đất đai; xác định lại diện tích đất ở và cấp GCNQSDĐ gắn liền với đất quy định tại khoản 6 Điều 141 Luật Đất đai.

Ghi giá đất trong quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất, chuyển hình thức sử dụng đất thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã đối với trường hợp áp dụng giá đất trong bảng giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; ban hành quyết định giá đất thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã đối với trường hợp xác định giá đất cụ thể quy định tại khoản 4 Điều 155 Luật Đất đai...

Nghị định 151/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/7/2025.

* Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền thành lập trường mầm non, tiểu học, THCS

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 142/NĐ-CP quy định về thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT.

Theo Nghị định, mở rộng thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT như: Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non công lập, lớp mầm non độc lập, dân lập, tư thục quy định tại khoản 1 Điều 4, khoản 1 Điều 6, khoản 2 Điều 7, khoản 2 Điều 8 và khoản 2 Điều 9 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định về điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục;

Có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường tiểu học công lập, tư thục quy định tại khoản 1 Điều 16, khoản 1 Điều 18, khoản 2 Điều 19, khoản 2 Điều 20 và khoản 2 Điều 21 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP.

Chủ tịch UBND cấp xã cũng có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường THCS và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là THCS quy định tại khoản 1 Điều 26, khoản 1 Điều 28, khoản 2 Điều 29, khoản 2 Điều 30 và khoản 2 Điều 31 Nghị định số 125/2024/NĐ-CP do Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện;

Có thẩm quyền chuyển đổi đối với trường tiểu học tư thục, trường THCS tư thục và trường phổ thông tư thục có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là THCS do nhà đầu tư trong nước đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động quy định tại điểm b khoản 2 Điều 7 Nghị định số 84/2020/NĐ-CP.

Nghị định số 142/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.

* Tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 155/2025/NĐ-CP ngày 16/6/2025 quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp.

Nghị định quy định về nguyên tắc áp dụng tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp.

Nghị định quy định diện tích nhà làm việc thuộc trụ sở làm việc bao gồm các loại diện tích: Diện tích làm việc phục vụ công tác của các chức danh; diện tích sử dụng chung; diện tích chuyên dùng.

Về diện tích làm việc phục vụ công tác của các chức danh, Nghị định quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng diện tích làm việc phục vụ công tác các chức danh thuộc trung ương và địa phương được quy định tại Phụ lục I, Phụ lục II kèm theo Nghị định này.

Nghị định số 155/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

* Định mức xe ô tô phục vụ công tác chung ở cấp xã

Chính phủ ban hành Nghị định số 153/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2023/NĐ-CP ngày 26/9/2023 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô.

Nghị định bổ sung Điều 11a. Xe ô tô phục vụ công tác chung của cấp xã. Theo đó, định mức sử dụng xe ô tô phục vụ công tác chung tối đa 02 xe/xã.".

Bên cạnh đó, Nghị định cũng sửa đổi, bổ sung "Điều 11. Xe ô tô phục vụ công tác chung của cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc cấp tỉnh".

Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

* Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng

Chính phủ ban hành Nghị định số 152/2025/NĐ-CP quy định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng; quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng.

Nghị định quy định rõ về phân cấp, phân quyền cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.

Theo Nghị định 152/2025/NĐ-CP, việc phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng được thực hiện theo nguyên tắc bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp; phù hợp với các nguyên tắc, quy định về phân cấp, phân quyền của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương; thống nhất trong hệ thống pháp luật, tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn giữa các văn bản quy phạm pháp luật khi thực hiện phân cấp, phân quyền.

Bảo đảm phân cấp tối đa để các nhiệm vụ giữa cơ quan nhà nước ở trung ương với chính quyền địa phương, bảo đảm thẩm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ về thi đua, khen thưởng và phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của bộ, ban, ngành, tỉnh trong thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và phân định rõ thẩm quyền, bảo đảm phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn và năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân định trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng để nâng cao chất lượng, hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước và thực hiện công tác khen thưởng trong tình hình mới.

Bảo đảm công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức trong việc tiếp cận thông tin, thực hiện các quyền, nghĩa vụ và các thủ tục về thi đua, khen thưởng theo quy định của pháp luật.

Nghị định số 152/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.