Người bị rắn cắn hơn 200 lần giúp tạo ra huyết thanh kháng độc mạnh nhất thế giới

Tim Friede, một cựu thợ cơ khí xe tải, đã mạo hiểm tính mạng của mình để xây dựng khả năng miễn dịch với một số loài rắn độc nhất thế giới. Giờ đây, các nhà nghiên cứu đã tạo ra một loại huyết thanh kháng nọc phổ rộng có thể một ngày nào đó giúp cứu sống hàng ngàn người trên toàn thế giới, theo BBC.

Hành trình của Tim Friede bắt đầu với một mục tiêu đơn giản: tự bảo vệ mình khỏi bị rắn cắn khi xử lý các loài bò sát có nọc độc.

Trong nhiều năm, ông đã sống sót sau hơn 200 lần bị cắn và hơn 700 lần tự tiêm nọc độc từ các loài rắn như mamba đen, rắn hổ mang, rắn cạp nong và taipan nội địa.

Dù từng rơi vào trạng thái hôn mê sau khi bị hai con rắn hổ mang cắn liên tiếp, ông chưa bao giờ từ bỏ. “Tôi không muốn chết, không muốn mất một ngón tay. Tôi không muốn nghỉ việc”, ông nói với BBC.

Tuy nhiên, sứ mệnh của Friede sớm vượt xa mục tiêu tự bảo vệ. Ông muốn giúp đỡ những người khác – đặc biệt là những người sống ở các quốc gia nơi rắn cắn phổ biến và việc tiếp cận huyết thanh kháng nọc rất hạn chế.

“Nó dần trở thành một lối sống, và tôi cứ tiếp tục cố gắng vì những người ở cách tôi 8.000 dặm đang chết vì bị rắn cắn”, ông chia sẻ.

Hiện tại, việc điều trị rắn cắn phụ thuộc vào việc khớp đúng loại nọc độc với loại huyết thanh đặc hiệu, thường được sản xuất bằng cách tiêm nọc vào động vật như ngựa và thu hoạch kháng thể từ chúng.

Tuy nhiên, phương pháp này có nhiều giới hạn, vì nọc độc từ cùng một loài rắn có thể khác nhau tùy vào khu vực sinh sống. Điều đó có nghĩa là huyết thanh sản xuất cho rắn ở một quốc gia có thể không hiệu quả ở quốc gia khác.

Tìm kiếm một giải pháp tốt hơn, một nhóm nhà nghiên cứu đã tập trung vào một phương thức bảo vệ khác – các kháng thể trung hòa phổ rộng. Những kháng thể này có thể tấn công các phần của nọc độc rắn tồn tại ở nhiều loài khác nhau, thay vì chỉ nhắm vào các thành phần độc đáo của từng loài.

Chính khi đó, Tiến sĩ Jacob Glanville – người đứng đầu công ty công nghệ sinh học Centivax – đã tìm đến Tim Friede.

“Nếu có ai trên thế giới có thể phát triển được những kháng thể trung hòa phổ rộng này, thì đó chính là anh ta”, ông nói.

Sau khi liên hệ với Friede, Glanville đã nói: “Chuyện này hơi kỳ một chút, nhưng tôi rất muốn lấy một ít máu của anh”.

Với sự chấp thuận đạo đức, nhóm nghiên cứu đã thu thập các mẫu máu và bắt đầu thử nghiệm chúng với nọc độc từ 19 loài rắn nguy hiểm nhất, bao gồm cả mamba đen và rắn hổ mang.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell cho thấy máu của Friede chứa các kháng thể có khả năng chống lại ba loại độc tố thần kinh chính mà các loài rắn elapid (nhóm rắn cực độc) sử dụng. Nhóm đã tạo ra một phương pháp điều trị kết hợp từ các kháng thể này và thử nghiệm trên chuột.

Kết quả thật ấn tượng. Hỗn hợp huyết thanh kháng nọc đã bảo vệ chuột khỏi liều nọc độc chết người của 13 trong số 19 loài rắn, và mang lại mức độ bảo vệ một phần với các loài còn lại.

Tiến sĩ Glanville mô tả mức độ bảo vệ này là “chưa từng có”, nói rằng nó có thể giúp điều trị cho nhiều loài rắn hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu.

Các chuyên gia trong lĩnh vực này tỏ ra rất hào hứng. Giáo sư Nick Casewell từ Trường Y học nhiệt đới Liverpool nhận định các phát hiện này là “rất mới lạ” và cung cấp “bằng chứng mạnh mẽ” cho thấy hướng đi này có thể khả thi. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng cần có thêm nhiều nghiên cứu trước khi huyết thanh kháng nọc có thể được sử dụng cho con người.

Các nhà khoa học hiện kỳ vọng sẽ cải tiến công thức bằng cách bổ sung thêm một kháng thể thứ tư để đảm bảo khả năng bảo vệ toàn diện trước mọi loại nọc độc rắn elapid.

Họ cũng muốn phát triển phương pháp điều trị cho các loại nọc khác, như độc tố ảnh hưởng đến máu (haemotoxin) của loài rắn lục và rắn viper.

Giáo sư Peter Kwong, một trong những nhà nghiên cứu chính tại Đại học Columbia cho biết mục tiêu lâu dài của nhóm là tạo ra một loại huyết thanh duy nhất có thể hoạt động với mọi loài rắn, hoặc một phương án điều trị đơn giản gồm hai phần, một dành cho rắn elapid và một cho rắn viper.

“Kháng thể của Tim thực sự phi thường”. ông nói. “Anh ấy đã huấn luyện hệ miễn dịch của mình để đạt được khả năng nhận diện rất, rất rộng này”. BBC đưa tin.

Về phần Tim Friede, việc thấy máu của mình giúp tạo ra một loại huyết thanh có khả năng phổ quát khiến mọi đau đớn trở nên xứng đáng.

“Tôi đang làm điều gì đó tốt đẹp cho nhân loại và điều đó rất quan trọng với tôi”, ông nói. “Tôi tự hào về điều đó. Thật sự rất tuyệt”.