Huy động nguồn lực phát triển hạ tầng cảng biển

Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt có 5 nhóm cảng biển. Đến năm 2030, nhu cầu vốn đầu tư hệ thống cảng biển khoảng 351.500 tỷ đồng, ưu tiên đầu tư các công trình hàng hải công cộng và cảng nước sâu.

Trong đó bao gồm vốn đầu tư cho hạ tầng hàng hải công cộng khoảng 72.800 tỷ đồng và nhu cầu vốn đầu tư cho bến cảng khoảng 278.700 tỷ đồng. Đây là nguồn vốn rất lớn cần huy động đồng bộ, nhất là nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân, tạo động lực phát triển hạ tầng cảng biển nước ta.

Nhìn lại quá trình phát triển lĩnh vực hàng hải nước ta thời gian qua, nguồn vốn ngoài ngân sách huy động đầu tư cho lĩnh vực hàng hải khoảng 173.4000 tỷ đồng, xấp xỉ 86% tổng vốn đầu tư cho lĩnh vực này. Tỷ lệ này cho thấy nguồn vốn tư nhân đóng góp rất lớn trong phát triển hạ tầng cảng biển nước ta.

Nhiều dự án đầu tư kết cấu hạ tầng hàng hải đã được thực hiện như: đầu tư đê chắn sóng chắn cát, luồng hàng hải tại khu bến Lạch Huyện, tuyến luồng cho tàu trọng tải lớn vào sông Hậu với tổng mức đầu tư ban đầu gần 8.000 tỷ đồng. Cùng đó là dự án đầu tư nâng cấp luồng Cái Mép cũng được đầu tư. Hiện đang tiếp tục đề xuất các dự án mở rộng nâng cấp đê chắn sóng Vũng Áng, luồng hàng hải Nghi Sơn…

Để thu hút lượng vốn lớn như vậy, với những chính sách mở về đầu tư, thời gian qua cảng biển Việt Nam đã thu hút được các doanh nghiệp đầu tư cảng biển, nhà đầu tư là các nhà khai thác cảng chuyên nghiệp, các hãng tàu lớn của thế giới tham gia đầu tư xây dựng và vận hành khai thác cảng như tại Hải Phòng là một ví dụ.

Bà Phạm Thị Bích Huệ, Chủ tịch HĐQT Western Pacific Group, chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hạ tầng cảng biển và logistics, nêu giải pháp phát triển hạ tầng cảng biển: Trong điều kiện hiện nay, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế và các điều kiện nhằm huy động đa dạng các nguồn lực trong và ngoài nước tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển và thể chế hóa các giải pháp về phân cấp, phân quyền huy động nguồn lực. Đồng thời khai thác nguồn lực từ quỹ đất, mặt nước, nguồn thu từ cho thuê khai thác kết cấu hạ tầng bến cảng đầu tư từ nguồn ngân sách. Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển, khai thác cảng biển.

Ngoài ra, việc kết nối hệ thống hạ tầng giữa các địa phương, nhất là cảng biển rất quan trọng. Không chỉ đầu tư của nhà đầu tư tư nhân trong nước và nước ngoài, mà cùng với đó, rất cần sự đầu tư ban đầu của nguồn vốn nhà nước. Nguồn vốn này ví như “vốn mồi” để kích thích, tiếp tục tạo sức hút vốn tư nhân vào lĩnh vực hạ tầng cảng biển.

Song hành với hệ thống cảng biển được đầu tư, thì việc khai thác hiệu quả nhờ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh cũng tăng tính bền vững và phù hợp với xu thế chung của thế giới. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Xuân Sang nhấn mạnh, xác định hàng hải luôn là lĩnh vực thu hút mạnh mẽ dòng vốn tư nhân, vượt trội so với nhiều loại hình hạ tầng khác. Trong thời gian tới, định hướng phát triển ngành hàng hải là đẩy mạnh huy động nguồn lực từ các thành phần kinh tế, trong đó, vốn tư nhân dự kiến sẽ chiếm tới 95% tổng mức đầu tư.