Múa cổ điển châu Âu tại Việt Nam: Hành trình đầy triển vọng và những thách thức cần vượt qua

Giai đoạn 1960-1980 chứng kiến sự nở rộ của ballet tại các trường nghệ thuật lớn như Trường Cao đẳng Múa Việt Nam (nay là Học viện Múa Việt Nam), với nhiều thế hệ giảng viên và nghệ sĩ được cử đi đào tạo chuyên sâu ở nước ngoài. Kể từ những năm 1990 đến nay, múa cổ điển châu Âu vẫn giữ vị trí trọng tâm trong chương trình đào tạo chuyên nghiệp, dù đã có sự đa dạng hóa với nhiều loại hình múa khác.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, đào tạo múa cổ điển châu Âu tại Việt Nam đang phải đối mặt với không ít thách thức, đòi hỏi những giải pháp đồng bộ và quyết liệt để nâng tầm nghệ thuật múa nước nhà.

Chương trình đào tạo thiếu đồng bộ và thời lượng chưa đảm bảo

Hiện nay, múa cổ điển châu Âu được đào tạo chuyên sâu tại nhiều cơ sở như Học viện Múa Việt Nam, Trường Cao đẳng Múa TP. HCM, Khoa múa - Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội và các trường cao đẳng nghệ thuật địa phương. Mặc dù ballet là môn học chính để phát triển các môn múa khác, chương trình đào tạo lại thiếu tính thống nhất.

Cụ thể, thời lượng đào tạo múa cổ điển ở Việt Nam thường ngắn hơn nhiều so với các quốc gia có truyền thống ballet lâu đời (thường từ 8-10 năm). Trong khi Học viện Múa Việt Nam có hệ đào tạo chính quy dài hạn (khoảng 5,5 năm), nhiều trường khác chỉ đào tạo trung cấp hoặc ngắn hạn với thời gian 3-4 năm. Sự chênh lệch này dẫn đến chất lượng đầu ra và trình độ học viên không đồng đều, gây khó khăn cho việc phát triển nghệ thuật múa chuyên nghiệp. Mỗi trường tự xây dựng chương trình riêng, thiếu chuẩn mực chung về nội dung, gây khó khăn cho việc đánh giá và công nhận trình độ chuyên môn.

Thách thức từ khâu tuyển sinh

Công tác tuyển sinh đang là một rào cản lớn đối với sự phát triển của múa cổ điển châu Âu tại Việt Nam. Số lượng thí sinh đăng kí thấp do đây là bộ môn đòi hỏi kỹ thuật cao, thời gian đào tạo dài và sự đầu tư lớn về thể lực, tinh thần. Nhiều phụ huynh và học sinh vẫn chưa nhận thức đầy đủ về giá trị và cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực này.

Một vấn đề khác là chất lượng thí sinh đầu vào chưa đồng đều. Việc tuyển sinh trung cấp múa thường bắt đầu từ độ tuổi 14 trở lên, khi cơ thể trẻ đã phát triển tương đối cứng, ít mềm dẻo - không thuận lợi cho việc rèn luyện kỹ thuật ballet vốn đòi hỏi độ dẻo dai cao. Đặc biệt, việc thiếu hụt học viên nam có năng khiếu cũng là một khó khăn lớn. Các cơ sở đào tạo chưa xây dựng được chiến lược tuyển sinh hiệu quả, vẫn chủ yếu dựa vào hình thức truyền thống, chưa tận dụng các kênh truyền thông hiện đại để thu hút thí sinh tiềm năng.

Nguồn nhân lực giảng dạy còn hạn chế

Số lượng giảng viên chuyên môn cao về múa cổ điển châu Âu còn thiếu, đặc biệt là những người có kinh nghiệm học tập và công tác tại các trường quốc tế danh tiếng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc truyền đạt kỹ thuật chuẩn xác, phong cách biểu diễn tinh tế và đào tạo bài bản cho học viên.

Chất lượng giảng viên chưa đồng đều, nhiều người chỉ có nền tảng đào tạo trong nước với thời gian ngắn hoặc chưa tiếp cận sâu với các phương pháp đào tạo hiện đại, tiêu chuẩn quốc tế. Hơn nữa, việc đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên trẻ, kế thừa chưa được quan tâm đúng mức. Hạn chế về điều kiện làm việc, đãi ngộ cùng việc thiếu các chương trình đào tạo bồi dưỡng, trao đổi quốc tế cũng là những yếu tố khiến khó thu hút và giữ chân nhân tài trong lĩnh vực này.

Con đường phía trước

Để nâng tầm nghệ thuật múa cổ điển châu Âu tại Việt Nam, đòi hỏi một chiến lược tổng thể và đồng bộ. Cần thiết phải: xây dựng chương trình đào tạo chuẩn hóa, đồng bộ và kéo dài thời gian đào tạo phù hợp với chuẩn quốc tế, đảm bảo chất lượng đầu ra đồng đều và nâng cao khả năng cạnh tranh. Đổi mới công tác tuyển sinh, bắt đầu từ độ tuổi sớm hơn, đa dạng hóa các kênh truyền thông để thu hút thí sinh tiềm năng, đồng thời có các khóa đào tạo kỹ năng tiền đề cho học viên. Phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ quốc tế, thông qua các chính sách thu hút, đào tạo, bồi dưỡng và tăng cường hợp tác quốc tế. Cải thiện điều kiện làm việc và đãi ngộ để thu hút và giữ chân nhân tài.

Với những nỗ lực này, nghệ thuật múa cổ điển châu Âu tại Việt Nam sẽ có cơ hội vươn mình, khẳng định vị thế và đóng góp vào sự phát triển chung của nền nghệ thuật nước nhà, hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.