Luật hóa việc trao quyền cho Chủ tịch tỉnh điều hành công việc cấp xã

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp 9, sáng 7/5, các đại biểu Quốc hội đã nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi.

Sửa đổi quy định về tổ chức - mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự Luật Tổ chức chính quyền địa phương tập trung sửa đổi 4 nhóm vấn đề chính.

Thứ nhất, dự luật sửa đổi các quy định liên quan đến việc tổ chức đơn vị hành chính (đơn vị) và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức đơn vị và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã, không tổ chức cấp huyện phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, miền núi, hải đảo. Tổ chức lại đơn vị cấp xã hiện nay để hình thành các đơn vị cấp xã (mới) gồm: xã, phường và đặc khu (được tổ chức tại hải đảo) để phù hợp với mô hình tổ chức mới. Đơn vị kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập. Quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức HĐND và UBND để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (mới).

Thứ hai, sửa đổi các quy định về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã. Theo đó, chính quyền địa phương cấp tỉnh ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn như hiện hành, dự thảo luật bổ sung một số quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, nhất là trong việc ban hành các cơ chế, chính sách, các lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư của địa phương. Chính quyền địa phương cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã hiện nay; được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và phạm vi, nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương cấp xã (mới). Sửa đổi quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh có trách nhiệm đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương cấp xã.

Thứ ba, sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức chính quyền địa phương. Cụ thể, chính quyền địa phương cấp tỉnh cơ bản giữ như hiện hành, chỉ tăng số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh phù hợp với việc sáp nhập các đơn vị cấp tỉnh. UBND cấp xã được tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác hoặc bố trí các chức danh công chức chuyên môn để tham mưu, giúp quản lý ngành, lĩnh vực trên địa bàn phù hợp với quy mô của đơn vị hành chính cấp xã (mới).

Thứ tư, quy định luật có hiệu lực thi hành từ 1/7; quy định chuyển tiếp về tổ chức chính quyền địa phương tại phường ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng trong nhiệm kỳ 2021-2026 và sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các luật, nghị quyết của Quốc hội có liên quan đến tổ chức chính quyền đô thị.

Bảo đảm tính thông suốt, hiệu lực, hiệu quả

Đáng chú ý, luật bổ sung quy định phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương. Trong đó, quy định việc phân quyền, phân cấp, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, các cơ quan của chính quyền địa phương tại các văn bản quy phạm pháp luật phải phù hợp với quy định tại luật này, bảo đảm quyền lực nhà nước được kiểm soát hiệu quả.

Trường hợp cần thiết, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với việc bổ sung quy định nhằm bảo đảm tính thông suốt, hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính, bảo đảm công việc của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn được giải quyết kịp thời, nhanh chóng.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh, đây là thay đổi rất lớn, trong khi năng lực của bộ máy chính quyền địa phương cấp xã chưa thực sự đồng đều và cần có thời gian để được kiện toàn, nâng cao trình độ nên cần có cơ chế để tăng cường vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp xã.

Chính quyền địa phương cấp tỉnh phải có trách nhiệm theo dõi, giám sát và có giải pháp kịp thời để hỗ trợ, xử lý trong trường hợp chính quyền ở một hoặc một số đơn vị cấp xã không đủ khả năng thực hiện hoặc thực hiện không hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn được giao.