Loại bỏ "tầng nấc", tinh gọn bộ máy Nhà nước

Phát huy hiệu quả tích cực trong tinh gọn tổ chức

Sau 7 năm thực hiện Nghị quyết 18 của Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước: tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, việc tinh gọn tổ chức bộ máy đã đạt được kết quả tích cực. Riêng các Bộ đã giảm được 25 Tổng cục.

Ở các Bộ, 25 Tổng cục đã được cắt giảm trong 7 năm qua. Trong đó, Bộ Tài Nguyên và Môi trường và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mỗi Bộ đã giảm được 4 Tổng cục. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giảm được 3 Tổng cục.

Lần đầu tiên trong lịch sử, bộ máy đã cắt giảm được nhiều tổ chức bên trong các bộ, ngành từ cấp Tổng cục cho đến cấp Cục, Vụ. Tuy nhiên, bộ máy trong các bộ, cơ quan ngang Bộ còn nhiều tầng nấc, có cấp không rõ địa vị pháp lý; đơn vị trực thuộc có tư cách pháp nhân tăng, gia tăng tình trạng "Bộ trong Bộ". Tình trạng chồng chéo, "lấn sân", cản trở, thậm chí "vô hiệu hóa" lẫn nhau. Một bộ máy cồng kềnh gây lãng phí và kìm hãm sự phát triển.

Tinh gọn bộ máy là công việc cấp thiết. Đó không đơn thuần là cải cách hành chính, mà là một chiến lược quyết định đến sự phát triển đất nước. Lần này, Trung ương sẽ gương mẫu, làm trước, thay vì sắp xếp bộ máy bên dưới như trước đây.

Trong bài viết về khẩn trương thực hiện cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ 3 nhiệm vụ trọng tâm thực hiện thời gian tới. Trong đó xác định tập trung hoàn thiện thể chế theo tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” để nhanh chóng đưa chủ trương của Đảng đi vào thực tiễn cuộc sống.

Cùng với đó gắn tinh gọn tổ chức bộ máy với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ, biên chế hợp lý, chuẩn hóa chức danh. Đổi mới mạnh mẽ công tác tuyển dụng, đào tạo, đề bạt, bổ nhiệm, luân chuyển, điều động, đánh giá cán bộ theo hướng thực chất...

Tuy nhiên, để tinh gọn bộ máy thực sự chuyển biến, thúc đẩy phát triển của đất nước, thời gian tới cần sự triển khai đồng bộ quyết liệt từ trung ương đến địa phương và mỗi cơ quan đơn vị.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho rằng, cơ cấu tổ chức bên trong của các bộ, ngành vẫn chưa thật sự gọn nhẹ. Tình trạng lẫn lộn chức năng hoạch định chính sách pháp luật và chức năng thực thi pháp luật trong bộ máy hành chính nhà nước khó khắc phục tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”…

Bối cảnh hiện nay đang đòi hỏi một Chính phủ thật sự kiến tạo phát triển, rõ về nhiệm vụ, chức năng, thẩm quyền, tinh gọn về bộ máy, hiệu quả về hoạt động, năng động, sáng tạo, phản ứng chính sách một cách linh hoạt, kịp thời, chủ động nhằm tạo sức bật mới để đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) ủng hộ quan điểm “rất cần thiết” phải thực hiện yêu cầu tinh gọn bộ máy, không chỉ với cấp xã, cấp huyện, mà còn phải thực hiện với cả cấp tỉnh và các bộ, ngành Trung ương.

“Đất nước ta chỉ có 100 triệu dân, nhưng có đến 63 tỉnh, thành, như thế là quá lớn”, ông Hòa nói.

Sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An nhận định, để đạt được các mục tiêu đề ra, chúng tôi cho rằng cần tiếp tục triển khai các giải pháp đã được đặt ra trong Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khoá XII và Nghị quyết số 56/2017/QH14 của Quốc hội. Trong thời gian tới đây, các cấp, các ngành sẽ tiến hành tổng kết việc triển khai thực hiện các nghị quyết này để tiếp tục đề ra các giải pháp phù hợp cho giai đoạn sắp tới. Trong đó, chúng tôi cho rằng việc triển khai thực hiện cần lưu ý những vấn đề sau đây:

Thứ nhất, việc tiến hành tinh gọn bộ máy cần được thực hiện đồng bộ ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương để tránh tình trạng giảm chỗ này lại phình ở chỗ kia.

Thứ hai, việc sáp nhập, tinh gọn bộ máy cần phải đi cùng với việc nghiên cứu, tăng cường các giải pháp để giữ chân và thu hút lực lượng lao động chất lượng cao ở khu vực công. Cần phải khẳng định rằng lực lượng lao động khu vực công có giá trị quyết định đối với việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Đất nước bởi đây là những người hoạch định chính sách, là cơ sở để cả nền kinh tế - xã hội vận hành.

Thứ ba, việc tiến hành sắp xếp, tinh gọn bộ máy cần được thực hiện một cách quyết liệt và phải dựa trên cơ sở khoa học, cân nhắc kĩ lưỡng. Chẳng hạn, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy cần nghiên cứu kỹ các nguyên tắc của việc phân cấp, phân quyền giữa các cấp chính quyền; phân định thẩm quyền giữa cơ quan dân cử với cơ quan hành chính nhà nước để có những giải pháp phù hợp. Bên cạnh đó, cũng cần nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới để đúc rút được những kinh nghiệm phù hợp với bối cảnh của nước ta.

Để tiếp tục hoàn thiện các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Bộ Nội vụ kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019).

Việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2019 là cần thiết nhằm hoàn thiện các quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ; nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ.

Đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn hợp lý.

Góp ý về Luật sửa đổi, theo đại diện Bộ Công an, địa vị pháp lý của Tổng cục chưa được quy định rõ ràng; chính sách đối với cấp Cục trực thuộc Bộ và Cục trực thuộc Tổng cục như nhau nên chưa khuyến khích tinh gọn bộ máy.

Vị này đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng bỏ cấp “Tổng cục” trong cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ quan ngang Bộ.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo quy định cụ thể vị trí, nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn của Chính phủ ngay tại dự thảo Luật.

Trong đó chú trọng làm rõ định hướng quy định về phân cấp, phân quyền giữa các chủ thể: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và chính quyền địa phương (những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ mà không phân cấp, phân quyền; những vấn đề có thể phân cấp, phân quyền; phạm vi phân cấp, phân quyền…).