Mấy năm gần đây, tình trạng buôn bán người ở Điện Biên diễn ra hết sức phức tạp. Chỉ vì hám lợi mà ngày càng có nhiều kẻ lao vào con đường phạm tội. Để đạt được mục đích, chúng bày ra “trăm phương ngàn kế” để dụ “con mồi” vào bẫy.
Vờ tán tỉnh, yêu đương rồi... bán
Điện Biên là tỉnh miền núi, có diện tích tự nhiên trên 9.500km2, có đường biên giới dài trên 400km tiếp giáp với hai quốc gia Lào và Trung Quốc. Lợi dụng địa hình rừng núi hiểm trở, nhiều đường mòn, lối tắt qua biên giới và trình độ dân trí của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế, bọn tội phạm đã hình thành nhiều đường dây buôn bán người. Tệ nạn nhức nhối trên gây tâm lý hoang mang, lo sợ trong nhân dân, làm cho tình hình an ninh trật tự trên địa bàn khu vực biên giới thêm phức tạp.
Một trong nhiều thủ đoạn mà các đối tượng dùng để lừa phỉnh là giả vờ tán tỉnh, yêu đương. Sau một thời gian qua lại, gần gũi, lấy được lòng tin rồi thì chúng tìm cách lừa nạn nhân đi chơi, đi du lịch hoặc về ra mắt gia đình sau đó tìm cách môi giới bán sang Trung Quốc. Như trường hợp của ba đối tượng Lý A Chờ (SN 2000), Sùng A Chang (SN 1996) và Vừ A Sanh (SN 2001) đều có hộ khẩu thường trú tại bản Co Lót, xã Mường Nhé, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên.
Ngày 14/3/2018, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Điện Biên nhận được đơn trình báo của gia đình anh Thào A Ca, ở xã Mường Toong, huyện Mường Nhé về việc em gái anh bị lừa bán sang Trung Quốc và gọi điện thoại về cầu cứu. Ngay sau đó, Chuyên án 318C đã được xác lập. Bằng các biện pháp nghiệp vụ sắc bén và nhờ thông tin tố giác kịp thời của nhân dân, cơ quan điều tra đã quyết định bắt giữ ba đối tượng Chờ, Chang và Xanh.
Tại cơ quan công an, ba đối tượng trên đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình. Theo đó, để có tiền tiêu, chúng đã cùng bàn bạc, thống nhất tìm người lừa bán sang Trung Quốc. Do khéo ăn nói nên Lý A Chờ được phân công làm quen, tán tỉnh cô bé Thào Thị P (SN 2003, trú ở xã Mường Toong). Sau một thời gian theo đuổi, cuối cùng Chờ cũng hẹn được P đi chơi chợ. Ngày 12/3/2018, sau khi đón được P, Chờ cùng với Chang và Xanh đưa thẳng cô bé đến cửa khẩu Ma Lù Thàng, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu bán cho một đối tượng người Trung Quốc lấy 33 triệu đồng.
Các đối tượng Chờ, Chang và Xanh
Mở rộng điều tra, khai thác các đối tượng, cơ quan điều tra còn phát hiện, cũng bằng thủ đoạn tương tự, tháng 1/2018, hai đối tượng Lý A Chờ, Sùng A Chang đã lừa bán cháu Giàng Thị C ở xã Sín Chải, huyện Tủa Chùa lấy 12 triệu đồng. Hiện, Thào Thị P đã được công an giải cứu đưa về với gia đình.
Cũng bằng chiêu trò tán tỉnh, yêu đương, Ly A Só (SN 1988, trú tại bản Huổi Chạ 1, xã Nậm Vì, huyện Mường Nhé) đã tính lừa Tráng Thị Dợ (SN 1990, trú tại bản Xà Quế, xã Chung Chải, huyện Mường Nhé) đem sang Trung Quốc bán, nhưng rất may Công an huyện Mường Nhé phối hợp cùng Công an huyện Mường Chà đã kịp thời phát hiện và bắt giữ.
Tại Cơ quan điều tra, Só khai nhận, trước đó hắn có quen một người tên là Lầu A Tú (người Mông ở Trung Quốc) và được Tú cung cấp số điện thoại Tráng Thị Dợ. Tú bảo nếu lừa được Dợ sang Trung Quốc, Tú sẽ trả cho Só 1000 nhân dân tệ (tiền Trung Quốc). Sau một thời gian tán tỉnh yêu đương và lấy được lòng tin, Só đã dụ dỗ Dợ đi sang Lai Châu chơi. Không mảy may nghi ngờ, Dợ đồng ý theo chân Só ra huyện Mường Chà để bắt xe khách đi Lai Châu. Trên đường đi Só đã gọi điện báo trước cho Tú để chuẩn bị giao dịch, thế nhưng khi hắn đi đến khu vực bản Pu Ca, xã Sa Lông, huyện Mường Chà thì bị lực lượng Công an phát hiện, bắt giữ.
Cơ quan công an lấy lời khai của Ly A Só
Hứa hẹn “đổi đời”
Dù chính quyền tỉnh Điện Biên rất nỗ lực chỉ đạo các cấp, các ngành vào cuộc tuyên truyền, vận động nâng cao cảnh giác trong nhân dân, nhưng mỗi năm, bảng thống kê các vụ mua bán người vẫn dài ra và thủ đoạn của các đối tượng cũng ngày càng tinh vi, phức tạp hơn. Phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng nhằm vào các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, lợi dụng trình độ dân trí thấp, hoàn cảnh kinh tế khó khăn để lừa gạt nạn nhân dưới danh nghĩa giúp họ tìm việc làm, rủ rê đi làm ăn buôn bán, sau đó đưa nạn nhân quan biên giới bán cho các đối tượng ở Trung Quốc lấy làm vợ hoặc ép làm gái bán dâm...
Cũng như nhiều thiếu nữ khác ở bản Co Lót (xã Mường Nhé Mường Nhé, Điện Biên), Giàng Thị S lấy chồng khá sớm. Lần lượt hai đứa con ra đời làm cho cuộc sống của đôi vợ trẻ không nghề nghiệp vốn đã khó khăn lại càng thiếu thốn hơn. Trong khi đó, Lầu A Pó, chồng S lại có tính ham vui, không biết chia sẻ, đỡ đần công việc gia đình cùng vợ. Quanh năm đầu tắt mặt tối trên nương trên rẫy nhưng nghèo vẫn hoàn nghèo, lại không được chồng quan tâm nên nhiều lúc S cũng muốn giải thoát để tìm cuộc sống mới.
Tuyên truyền, nâng cao cảnh giác cho người dân
Giữa lúc đó, có một người đàn ông tự xưng tên là Páo thường xuyên gọi vào số điện thoại của S để động viên, thăm hỏi và rủ rê S sang Trung Quốc lấy chồng để hưởng cuộc sống sung túc. Thông qua những cuộc điện thoại, Páo đã vẽ ra cho S viễn cảnh cuộc sống an nhàn phía bên kia biên giới, nơi mà Súa không phải vất vả làm lụng nhưng vẫn có nhà to để ở, có nhiều tiền để tiêu… Tin vào viễn cảnh cuộc sống giàu sang mà không cần lao động, S đã đồng ý theo Páo sang Trung Quốc để lấy chồng.
Mấy hôm sau, lại có một người tự giới thiệu tên là Sùng A Dơ gọi điện cho S, nói là bạn của Páo. Theo hướng dẫn của Dơ, S đón xe xuống trung tâm xã Chà Cang, huyện Nậm Pồ để được Dơ đưa sang Trung Quốc lấy chồng. Phải đến khi Dơ bị lực lượng bộ đội biên phòng bắt giữ khi vượt biên cùng S thì S mới biết là mình đang bị lừa bán sang Trung Quốc để làm gái mại dâm.
Tại cơ quan điều tra, đối tượng Sùng A Dơ khai nhận, trước đó, hắn đã từng lừa bán trót lọt 3 phụ nữ ở các xã thuộc địa bàn của huyện Mường Nhé để bán sang Trung Quốc kiếm lời. Với mỗi nạn nhân, Dơ được trả từ 5 - 7 triệu đồng. Bản thân Dơ sau khi nhận tiền cũng hoàn toàn không biết các nạn nhân bị bán sang Trung Quốc hiện đang ở đâu.
Không chỉ dùng chiêu bài yêu đương hay “đi làm thuê lương cao”, cá biệt một số đối tượng đã từng là nạn nhân bị bán sang Trung Quốc, sau đó lại quay trở về nước dưới danh nghĩa thăm thân đã câu kết với đối tượng trên địa bàn để lừa gạt và đưa nạn nhân bán sang Trung Quốc, như trường hợp của Lò Thị Tươi, ở bản Pá Vạt 2, xã Mường Luân, huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên. Tươi bị chính chồng mình lừa bán sang Trung Quốc từ khi còn rất trẻ, sau đó cô may mắn thoát được về Việt Nam. Không công ăn việc làm, không thu nhập ổn định, trong lúc bí bách và túng quẫn, chính Tươi lại trở thành thủ phạm lừa bán cô gái khác để lấy tiền. Và cái giá Tươi phải trả cho tội lỗi của mình là bản án 11 năm tù.
Mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác
Nhằm đẩy mạnh công tác phòng chống tội phạm buôn người, trong thời gian vừa qua, chính quyền tỉnh Điện Biên đã chỉ đạo các cấp, các ngành, đoàn thể, địa phương đẩy mạnh công tác truyền thông về phòng, chống tội phạm mua bán người trên các phương tiện thông tin đại chúng và trực tiếp tại cộng đồng với những hình thức đa dạng, phong phú; tập trung vào địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người sinh sống, các tuyến, địa bàn trọng điểm, phức tạp về tội phạm mua bán người.
Đồng thời, tỉnh cũng đã huy động các nguồn lực tài chính, sự tham gia của các tổ chức, cá nhân nước ngoài hỗ trợ công tác phòng, chống mua bán người trên địa bàn và giao Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh chủ trì, phối hợp với tổ chức phi chính phủ Rồng xanh ký văn kiện triển khai Dự án “An toàn và lành mạnh: ngăn chặn tình trạng trẻ em bị mua bán và lạm dụng sức lao động tại tỉnh Điện Biên” tại địa bàn 2 huyện Tuần Giáo và Mường Ảng.
Song song với công tác tuyên truyền, vận động, các lực lượng chức năng như công an, biên phòng cũng liên tục xác lập chuyên án, kiên quyết đấu tranh với tội phạm. Tính từ 2016 đến 15/5/2018, các đơn vị đã phối hợp giải cứu, tiếp nhận và hỗ trợ 138 trường hợp, trong đó: 51 trường hợp là nạn nhân trong các vụ án mua bán người (41 nạn nhân được giải cứu, 10 nạn nhân tự trở về), 87 trường hợp nước ngoài trao trả (trong đó 29 trường hợp được cấp giấy chứng nhận là nạn nhân bị mua bán, 58 trường hợp xuất cảnh trái phép do Công an Trung Quốc trao trả); khởi tố 33 vụ, 69 đối tượng; Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Điện Biên điều tra làm rõ 33 vụ, bắt giữ 69 đối tượng về hành vi mua bán người, làm rõ 60 nạn nhân bị mua bán ra nước ngoài…
Nạn mua bán người không chỉ ảnh hưởng xấu đến đạo đức, lối sống, thuần phong mỹ tục, vi phạm nghiêm trọng quyền con người, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự, thiệt hại về kinh tế cho gia đình và toàn xã hội. Thiết nghĩ, cùng với sự vào cuộc của cơ quan chức năng thì mỗi người dân hãy tự nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật về phòng chống mua bán người, di cư lao động an toàn; Tích cực chủ động tìm hiểu thông tin và trang bị kỹ năng bảo vệ bản thân, gia đình trước nạn mua bán người; Đặc biệt là tham gia phát hiện và tố giác tội phạm, đồng thời kịp thời báo với chính quyền, đoàn thể địa phương khi phát hiện dấu hiệu mua bán người.