Kinh tế Việt Nam 2024 'vượt gió ngược' tăng trưởng mạnh

Những “cơn gió ngược”

Bước sang năm 2024 nhiều dự báo từ đầu năm cho rằng bối cảnh sẽ bớt khó khăn hơn khi kinh tế thế giới phục hồi, các thị trường lớn của Việt Nam thoát khỏi rủi ro khủng hoảng kinh tế.

Tuy nhiên, những bất ổn địa chính trị cùng với những xung đột lan rộng cảnh báo nguy cơ kinh tế thế giới tiếp tục trải qua thời kỳ khó khăn, thậm chí còn khó khăn hơn cả năm 2023.

“Cơn gió ngược” đầu tiên được dự báo tiếp tục và thậm chí còn mạnh mẽ hơn trong năm 2024 là từ bối cảnh bất ổn trên thế giới. Những cuộc xung đột tại Nga - Ukraine hay Israel - Hamas tác động khiến hàng loạt nhóm hàng nguyên liệu, dầu thô, lương lực thực phẩm tăng cao.

Các chuyên gia cho rằng, nếu các cuộc xung đột này kéo dài hoặc mở rộng sẽ là những thách thức rất lớn với nền kinh tế thế giới và Việt Nam.

“Cơn gió ngược” thứ hai là bối cảnh tăng trưởng kinh tế thế giới cũng không mấy sáng sủa, hiện vẫn còn nhiều dự báo khác nhau đối với tăng trưởng kinh tế thế giới và các nước lớn. Một vài dự báo cho rằng tăng trưởng toàn cầu sẽ nhích lên nhưng cũng có dự báo giảm đi như World Bank vừa công bố dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ đạt 2,9% năm 2024 giảm nhẹ so với mức tăng 3% của năm nay.

Tăng trưởng GDP của các đối tác với Việt Nam cũng không đồng đều, nền kinh tế Châu Âu được dự báo tăng trưởng sẽ nhích lên nhưng được dự báo nhưng vẫn ở thấp, Mỹ và Trung Quốc thậm chí còn được dự báo tăng trưởng giảm.

Thứ ba là “cơn gió ngược” từ lạm phát, đứt gãy chuỗi cung ứng. Những xung đột địa chính trị có thể sẽ diễn biến phức tạp khiến giá dầu tăng cao, chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Những nguy cơ này đối với lạm phát hiện vẫn treo lơ lửng và là “cơn gió ngược” quan trọng thổi tới nền kinh tế Việt Nam.

Lạm phát năm 2024 có thể thấp đi nhưng vẫn còn dai dẳng khiến chính sách tiền tệ của nhiều quốc gia chưa thể đảo chiều nới lỏng. Trong bối cảnh tiền tệ bị thắt chặt, động lực tăng trưởng chưa thể mạnh mẽ trở lại.

Vượt “gió ngược”, tạo thế, lực và niềm tin để vững vàng tiến lên phía trước

Những “cơn gió ngược” là một trong những lý do khiến Ngân hàng thế giới (World Bank) mặc dù cho rằng, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ phục hồi trong 2 năm tới, song cũng chỉ đưa ra con số khiêm tốn 5,5% trong năm 2024 và khoảng 6% trong năm 2025 - thấp hơn đáng kể so với mục tiêu tăng trưởng mà Quốc hội Việt Nam vừa quyết nghị là khoảng 6-6,5%.

Ngay cả Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), mặc dù xếp Việt Nam vào top 20 nền kinh tế tăng trưởng cao nhất thế giới vào năm 2024, cũng chỉ dự báo, tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ đạt 5,8% vào năm 2024 và 6,9% vào năm 2025.

Theo IMF, nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Việt Nam chịu nhiều tác động do sự sụt giảm nhu cầu từ bên ngoài, song các dấu hiệu của sự phục hồi đã có, bao gồm cả trong các lĩnh vực xuất nhập khẩu, bất động sản hay ngành tài chính.

Tuy vậy, trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, đọc báo cáo giải trình, tiếp thu, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, mục tiêu tăng trưởng năm 2024 được đưa ra dựa trên cơ sở tính tới các yếu tố thuận lợi, khó khăn của nền kinh tế và cả dựa trên mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025.

“Mục tiêu này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc tiếp tục phục hồi, phát triển bền vững kinh tế - xã hội”, ông Vũ Hồng Thanh nói.

Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ VinaCapital cũng có dự báo khá lạc quan khi cho rằng, kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 6,5% trong năm 2024, nhờ sự phục hồi của xuất khẩu và các ngành sản xuất.

Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings cũng dự báo lạc quan về tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2024 - 2025. Chính sách tài khóa và tiền tệ của Việt Nam đã hỗ trợ nhiều cho nền kinh tế, Fitch Ratings dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ đạt 6,3% năm 2024 và 7,0% năm 2025.

Các yếu tố cơ bản trong trung hạn của nền kinh tế Việt Nam vẫn khả quan và đà tăng trưởng bền vững sẽ mở ra triển vọng kinh doanh tích cực cho các ngân hàng. Kinh tế Việt Nam dự kiến sẽ phục hồi nhanh trong tương lai gần nhờ tiêu dùng trong nước tăng mạnh được hỗ trợ bởi lạm phát ở mức vừa phải, tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công và cải thiện các hoạt động thương mại. Tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ lên đến 6,5% năm 2024 nhờ sự phục hồi về xuất khẩu.

Sau khi Quốc hội thông qua Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội, Chính phủ sẽ bắt tay vào việc chuẩn bị thực hiện Nghị quyết của Quốc hội. Sẽ có các kịch bản kinh tế được xây dựng và kèm theo đó là các giải pháp thực hiện.

Trong Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội 2024, có 12 nhóm giải pháp được đưa ra.

Trước hết, thúc đẩy các động lực tăng trưởng, bao gồm đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu tiếp tục được nhấn mạnh. Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành (Trường đại học Fulbright), năm tới, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sẽ đạt khoảng 5-7%, khác với xu hướng tăng trưởng âm trong năm 2023. Vì thế, đây sẽ là động lực tăng trưởng đầu tiên của nền kinh tế.

Nhưng không chỉ là xuất khẩu, theo ông Nguyễn Xuân Thành, đầu tư công cũng là một động lực quan trọng. Nhắc tới tác động của đầu tư công luôn có độ trễ khoảng 5 tháng, ông Nguyễn Xuân Thành cho rằng, trong quý IV năm nay, đầu tư công được tăng tốc giải ngân và điều này sẽ tác động tới tăng trưởng kinh tế của cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Quốc hội, khi thông qua Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội 2024, cũng đã nhấn mạnh việc Chính phủ phải thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2024, nhất là đối với các dự án trọng điểm.

“Xuất khẩu phục hồi, đơn hàng quay trở lại sẽ khiến lao động khu công nghiệp quay trở lại, qua đó thúc đẩy tiêu dùng”, ông Nguyễn Xuân Thành nói.

Tiêu dùng nội địa cũng là một động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế. Cùng với sự phục hồi của khu vực du lịch, dịch vụ, với kỳ vọng năm 2024, du khách quốc tế sẽ quay trở lại nhiều hơn, dư luận đang tiếp tục chờ đợi các giải pháp như tăng lương, miễn giảm thuế phí, trong đó có giảm 2% thuế VAT… Các biện pháp này cũng sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy động lực tăng trưởng thứ ba của nền kinh tế.

Ở góc độ khác, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đặt kỳ vọng vào các động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế, như kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số…

Theo Bộ trưởng, cần tranh thủ các cơ hội mới từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng sản xuất, thương mại, đầu tư toàn cầu và khu vực, quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ để thu hút các tập đoàn đa quốc gia đầu tư, hình thành hệ sinh thái chip, bán dẫn, sản xuất linh kiện, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, đào tạo nhân lực công nghệ cao…, qua đó thúc đẩy mạnh mẽ tăng năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế cả trong trung và dài hạn.

Ông Shanaka Peiris, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu khu vực thuộc Vụ châu Á - Thái Bình Dương của IMF nhận định: Khi những biện pháp cải cách được thực hiện, Việt Nam sẽ vượt qua được những “cơn gió ngược” và duy trì được động lực tăng trưởng trong trung hạn, dựa trên sự hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như dòng vốn đầu tư nước ngoài.