Kiến trúc sư nổi tiếng I.M. Pei ra đi ở tuổi 102

I.M. Pei, kiến trúc sư ưu tú của Hoa Kỳ, người đã tạo ra một thương hiệu riêng biệt về thiết kế tòa nhà hiện đại với những đường nét sắc sảo và cấu trúc đặc biệt, đã mất ở New York, đại diện công ty kiến trúc của con trai ông thông báo hôm thứ Năm.

Kiến trúc sư I.M. Pei chụp ảnh với mô hình Kim tự tháp Louvre ở Paris năm 1985

Với cuộc đời và sự nghiệp lừng lẫy kéo dài hơn một thế kỷ, kiến trúc sư nổi tiếng người Mỹ gốc Trung Quốc I.M. Pei là tác giả của nhiều công trình kiến trúc lớn như trình tòa kim tự tháp bằng kính và kim loại ở lối vào bảo tàng Louvre của Pháp, tòa nhà phía đông của Phòng triển lãm nghệ thuật quốc gia tại thủ đô Washington, D.C. (Mỹ), Đại sảnh danh vọng Rock and Roll, và bảo tàng tại bang Ohio, tòa tháp Ngân hàng Trung Quốc ở Hồng Kông.

Mặc dù gần như dành trọn cuộc đời sống và làm việc tại Mỹ, tên tuổi của kiến trúc sư Pei lại luôn được nhắc tới khi nói về một công trình tiêu biểu nhất của ông tại châu Âu. Đó là kiến trúc khối kim tự tháp bằng kính và kim loại tại lối vào bảo tàng Louvre tại Paris (Pháp), xây dựng vào những năm 1980, khánh thành năm 1989.

I.M.Pei chụp ảnh trước Tòa tháp Ngân hàng Trung Quốc của Hồng Kông, (ở giữa bên trái) 

Ông Ieoh Ming Pei là con trai của một chủ ngân hàng nổi tiếng ở Trung Quốc, rời quê hương vào năm 1935, chuyển đến Mỹ và học kiến trúc tại Viện Công nghệ Massachusetts và Harvard. Sau khi giảng dạy và làm việc cho chính phủ Hoa Kỳ, ông đã đi làm cho một nhà phát triển ở New York vào năm 1948 và bắt đầu công ty riêng của mình vào năm 1955.

Các bảo tàng, tòa nhà thành phố, khách sạn, trường học và các cấu trúc khác mà Pei xây dựng trên khắp thế giới với cấu tạo hình học chính xác và hình thức trừu tượng cùng sự “tôn kính” đối với ánh sáng. Chúng bao gồm đá, thép và thủy tinh và cũng như Louvre, Pei thường thiết kế các kim tự tháp bằng thủy tinh trong các dự án của mình.

I.M. Pei phát biểu sau khi được vinh danh tại Giải thưởng Di sản Gia đình Đảo Ellis tại Bảo tàng Đảo Ellis ở New York vào ngày 21 tháng 4 năm 2004

Louvre, một phần có niên đại từ thế kỷ 12, là tác phẩm gây tranh cãi nhất của Pei. Tranh cãi bắt đầu với quan điểm rằng ông không phải là người Pháp. Sau khi được tổng thống lúc đó, François Mitterrand, chọn làm kiến trúc sư thiết kế việc cải tạo Bảo tàng Louvre, Pei bắt đầu bằng việc lặng lẽ nghiên cứu kéo suốt bốn tháng về bảo tàng và lịch sử Pháp.

Tổng thống Pháp François Mitterrand (phải) bắt tay với Pei năm 1989

Ông đã tạo ra một kim tự tháp có khung bằng thép cao 70ft như một lối vào lớn cho bảo tàng với ba kim tự tháp nhỏ hơn gần đó. Đó là một sự tương phản nổi bật với các cấu trúc Louvre hiện có theo phong cách cổ điển của Pháp và được nhiều người Pháp chê bai.

Một tờ báo của Pháp mô tả các kim tự tháp là một “phụ lục của Disneyland”, trong khi một nhóm môi trường nói rằng chúng thuộc về một sa mạc.

IM Pei mỉm cười trong sân Napoleon của bảo tàng Louvre ở Paris, nơi ông thiết kế kim tự tháp mang tính biểu tượng

Pei cho biết Louvre chắc chắn là công việc khó khăn nhất trong sự nghiệp của ông. Khi nó mở cửa vào năm 1993, ông nói rằng ông muốn tạo ra một không gian hiện đại không làm mất đi phần truyền thống của bảo tàng.

Trả lời phỏng vấn của tờ New York Times năm 2008, ông nói các kiến trúc sư đương đại có xu hướng áp đặt tính hiện đại lên một cái gì đó, mặc dù có một mối quan tâm nhất định đối với lịch sử nhưng nó không sâu sắc lắm. Tôi hiểu rằng thời gian đã thay đổi, chúng tôi đã phát triển. Nhưng tôi không muốn quên đi sự khởi đầu. Một kiến trúc lâu dài phải có rễ.

Pháo hoa thắp sáng bầu trời trong lễ khai mạc Bảo tàng Nghệ thuật Hồi giáo Qatar (một thiết kế của ông)

Các dự án Pei đáng chú ý khác bao gồm Thư viện John F Kennedy ở Dorchester, Massachusetts, Trung tâm nghiên cứu khí quyển quốc gia ở Boulder, Colorado, Khu phía đông của Phòng trưng bày nghệ thuật quốc gia ở Washington và Tòa thị chính Dallas,  Bảo tàng Nghệ thuật Hồi giáo Qatar.

Khi Pei giành giải thưởng kiến trúc Pritzker quốc tế vào năm 1983, ông đã sử dụng giải thưởng trị giá 100.000 đô la để bắt đầu một chương trình dành cho các kiến trúc sư Trung Quốc khao khát du học tại Mỹ.

Mặc dù ông đã chính thức nghỉ hưu từ công ty của mình vào năm 1990, Pei vẫn tham gia vào các dự án vào cuối những năm 80, như bảo tàng ở Luxembourg, Qatar và quê hương của ông là Tô Châu.

Pei, một người đàn ông nhỏ bé đeo kính tròn, mắt cú, trở thành công dân Hoa Kỳ vào năm 1955. Ông kết hôn với Eileen Loo từ năm 1942 cho đến khi bà qua đời vào năm 2014. Họ có bốn người con, hai trong số họ trở thành kiến trúc sư.