Cựu tổng thống Philippines dự phiên điều trần của ICC qua hình thức trực tuyến

Chủ tọa Iulia Motoc cho phép ông Duterte tham dự phiên điều trần từ xa vì vừa phải bay chặng đường dài tới thành phố The Hague của Hà Lan, nơi đặt trụ sở ICC. Tại phiên tòa đầu tiên này, ông được thông báo về các cáo buộc, cũng như các quyền của ông với tư cách là bị cáo. Và luật sư của ông được phép có mặt.

Xuất hiện trên màn hình hôm 14/3 trong bộ vest và cà vạt màu xanh, ông Duterte cất giọng yếu ớt khi xác nhận tên, ngày sinh và nơi sinh. Trong phiên điều trần ngắn này, cựu tổng thống Philippines được thông báo về những cáo buộc nhằm vào mình cũng như các quyền của bản thân với tư cách là bị cáo. Cựu tổng thống Philippines trông buồn ngủ trong suốt quá trình, thường xuyên nhắm mắt một lúc lâu.

Trước tòa, Salvador Medialdea luật sư của ông Duterte cho rằng thân chủ của mình "đã bị bắt cóc khỏi đất nước".

"Ông ấy đã bị đưa tới The Hague ngay lập tức. Với luật sư thì đó là hành vi dẫn độ không theo quy trình pháp lý. Với những người không am hiểu về pháp lý, đây đơn giản là vụ bắt cóc", Medialdea nói.

Vị luật sư này cũng tiết lộ, ông Duterte đang gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe vì thế, ngoài việc xác nhận danh tính, ông Duterte "không thể đóng góp gì" cho phiên tòa.

Tuy nhiên, thẩm phán Motoc nói với ông Duterte rằng bác sĩ của tòa án nhận định cựu tổng thống Philippines "hoàn toàn tỉnh táo và khỏe mạnh".

Bà ấn định ngày 23/9 là thời điểm tổ chức phiên điều trần tiếp theo để xác nhận các cáo buộc nhằm vào ông Duterte. Tại phiên điều trần này, nghi phạm có thể phản đối các bằng chứng do công tố viên đưa ra. Tòa án sau đó mới quyết định có tiếp tục xét xử hay không, quá trình có thể kéo dài vài tháng, thậm chí hàng năm.

Tổng công tố viên Karim Khan cho biết: "Điều quan trọng cần nhấn mạnh là, khi chúng ta đang bắt đầu một giai đoạn tố tụng mới, ông Duterte được coi là vô tội".

Ông Duterte, 79 tuổi, là cựu nguyên thủ quốc gia châu Á đầu tiên đối mặt với cáo buộc tại ICC. Ông bị cáo buộc phạm tội ác chống lại loài người trong chiến dịch trấn áp tội phạm ma túy kéo dài nhiều năm do bản thân phát động tại Philippines khi còn tại chức. Các tổ chức nhân quyền cho rằng hàng nghìn hoặc hàng chục nghìn người đã bị sát hại trong chiến dịch này. Trong khi đó, cảnh sát quốc gia Philippines thừa nhận có hơn 6.000 người thiệt mạng trong chiến dịch và tuyên bố những người bị giết đã chống trả dữ dội khi bị bắt giữ.

Vụ án của ông Duterte gây chú ý và diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với ICC, khi tòa án này phải đối mặt với áp lực chưa từng có từ mọi phía, bao gồm cả lệnh trừng phạt của Mỹ.

Tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lệnh trừng phạt đối với tòa án vì những gì ông cho là "hành động bất hợp pháp và vô căn cứ nhắm vào Mỹ và đồng minh thân cận là Israel". ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người trong cuộc chiến tranh ở Gaza.