Khắc phục những trở ngại đối với doanh nghiệp

Hai điểm sáng nhất

Trao đổi cùng báo giới về VBF 2018 có chủ đề "Chia sẻ cơ hội trong xu thế chuyển dịch thương mại toàn cầu", hai vị đồng Chủ tịch cho rằng bức tranh kinh tế của Việt Nam khá lạc quan, có thể tin tưởng năm 2019 kinh tế vẫn phát triển thuận lợi. Cải cách môi trường kinh doanh của Việt Nam thời gian qua đã đạt được một số kết quả quan trọng.

Đặc biệt, theo ông Tomaso Việt Nam đang làm rất tốt việc chống tham nhũng với nhiều chế tài, biện pháp được áp dụng. Bên cạnh đó là những kết quả từ nỗ lực cải cách tạo nên những chuyển biến rất tích cực về môi trường kinh doanh. Trong đó, phải kể đến cuộc cách mạng chưa từng có với yêu cầu cắt giảm 50% điều kiện kinh doanh, cắt giảm thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Và đến 31/10 thì yêu cầu này đã hoàn thành trên văn bản, nếu đi vào thực thi thật tốt thì sẽ cởi trói cho doanh nghiệp, loại bỏ được nhiều giấy phép con.

Cải cách môi trường kinh doanh của Việt Nam thời gian qua đã đạt được một số kết quả quan trọng.Ảnh minh họa

Còn trong bài phát biểu tại VBF 2018, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc nhận xét không chỉ có bóng đá, mà trong lĩnh vực kinh tế, chúng ta đang có rất nhiều tin vui dịp cuối năm. Đó là ngày 18/10, Ủy ban Châu Âu quyết định đệ trình EVFTA lên Hội đồng Châu Âu; Ngày 12/11, Quốc hội Việt nam thông qua Nghị quyết phê chuẩn CPTPP. Hai hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đánh dấu một bước tiến quan trọng của Việt Nam trong tiến trình hội nhập đỉnh cao, vươn tới những chuẩn mực hàng đầu trên thế giới.

Ngày 18/11, PWC công bố báo cáo khảo sát ý kiến của gần 1200 CEO hàng đầu của 21 nền kinh tế APEC. Kết quả là năm 2018 là năm thứ 2 liên tiếp, Việt Nam đã vượt Trung Quốc trở thành nền kinh tế có tiềm năng thu hút đầu tư nước ngoài lớn nhất. Sau Việt Nam, trong Top 5 còn có Trung Quốc, Hoa Kỳ, Australia và Thái Lan. Cũng theo kết quả cuộc khảo sát này, 34 – 40% doanh nghiệp ở Việt Nam kỳ vọng các hiệp định thương mại tự do mới sẽ giúp họ tăng doanh thu trong thời gian tới.

 “Cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao nỗ lực cải cách của Chính phủ trong năm qua, đặc biệt là ở 2 điểm sáng nhất: Chương trình cải cách hành chính, cắt giảm 50% điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính kiểm tra chuyên ngành cùng những nỗ lực bước đầu trong việc xây dựng Chính phủ điện tử và nền kinh tế số”, ông Lộc nói.

Cải cách cần phải được gia tốc mạnh mẽ

Tuy nhiên, dại diện cộng đồng doanh nghiệp cũng nhìn nhận tất cả vẫn chỉ là cơ hội bởi vẫn nhiều vấn đề khiến doanh nghiệp lo ngại. Những lo ngại đó là vấn đề giấy phép con, điều kiện kinh doanh, nguồn nhân lực chất lượng và hành lang pháp lý cho hợp tác công - tư để có nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng... 

Theo ông Vũ Tiến Lộc, tính đến tháng 9 năm 2018, vẫn có tới 58% doanh nghiệp (theo khảo sát của VCCI) vẫn phải “xin” các loại giấy phép kinh doanh có điều kiện và 42% doanh nghiệp trong số đó cho biết họ gặp khó khăn khi xin giấy phép và chỉ có 13% thủ tục đăng ký kinh doanh được tiến hành trực tuyến, 68 thủ tục kiểm tra chuyên ngành có thể thực hiện được trên cổng thông tin một cửa quốc gia…

Công tác thanh, kiểm tra có chuyển biến tích cực, nhưng tỷ lệ doanh nghiệp bị thanh, kiểm tra từ 2 lần trở lên trong năm vẫn còn tới 40%, tỷ lệ doanh nghiệp cho biết có sự trùng lặp về nội dung giữa các cuộc thanh kiểm tra còn 14%.

“Những con số như vậy cho thấy môi trường kinh doanh mặc dù đã có cải thiện nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc và khoảng cách giữa các báo cáo kết quả cải cách trên giấy tờ với thực tiễn vẫn còn xa, dư địa cải cách vẫn còn lớn”, ông Lộc nhận xét. Còn ông Tomaso Andreatta cho rằng giấy phép con vẫn là vấn đề muôn thuở, đến nay vẫn có khoảng cách giữa báo cáo của các cơ quan chính quyền và cảm nhận của doanh nghiệp về cải cách.

Để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, đại diện VCCI kiến nghị về cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh và kiểm tra chuyên ngành, cần sớm có tiêu chí thống nhất về tiêu chuẩn của điều kiện kinh doanh để bảo đảm thực thi có hiệu quả và nhất quán. Liên quan đến cải cách thủ tục hành chính, nên quy định doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ tại một cơ quan nhà nước và những thông tin về doanh nghiệp sẽ trao đổi tự động giữa các các cơ quan khác khi có yêu cầu mà không cần doanh nghiệp phải trình bẩm mỗi nơi một bộ hồ sơ. Đồng thời cũng cho phép doanh nghiệp làm nhiều thủ tục cùng một lúc, hạn chế tối đa việc phải hoàn thành xong thủ tục này mới được bắt đầu làm thủ tục khác. Cần tăng cường cơ chế giám sát, theo dõi, đánh giá cán bộ tiếp nhận và xử lý thủ tục hành chính của người dân và doanh nghiệp để tạo áp lực nâng cao trách nhiệm và tính chuyên nghiệp của họ.

Ngoài ra, VCCI cũng đưa ra những kiến nghị liên quan đến tổ chức đối thoại chính quyền và doanh nghiệp; đến vấn đề thanh, kiểm tra cũng như cần minh bạch thông tin từ các bộ, ngành và địa phương. Theo ông Vũ Tiến Lộc, những nỗ lực cải cách vẫn cần phải được gia tốc mạnh mẽ, đặc biệt là trong bối cảnh thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, nếu chúng ta không muốn tụt hậu so với các nền kinh tế hàng đầu ASEAN.