Hà Nội ghi nhận 3 ca hoại tử xương hàm, 2 người tử vong

Tại Hội nghị Ký sinh trùng toàn quốc, PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường - Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) đã có báo cáo về chùm ca bệnh nhiễm nấm đen. Đáng chú ý, 2/3 bệnh nhân có tiền sử mắc Covid-19, bị hoại tử xương nặng và đều đã tử vong.

Trường hợp đầu tiên là một người đàn ông 64 tuổi (ở Nam Định), có tiền sử đái tháo đường. 24 ngày trước khi nhập viện, ông phát hiện nhiễm Covid-19 và tự theo dõi tại nhà.

Gần 3 tuần sau, bệnh nhân bị nhức răng hàm trái nên tự đến phòng mạch tư nhân khám và lấy thuốc uống. 2 ngày trước nhập viện, tình trạng sưng nề nửa mặt phải tăng nhanh, bệnh nhân mất luôn thị lực mắt phải.

Trước tình trạng ngày càng nặng nề, các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật cấp cứu và xác định bệnh nhân bị hoại tử đen niêm mạc xoang hàm, cánh mũi và phần mềm che phủ trước gò má phải.

Ê-kíp điều trị đã cắt lọc toàn bộ tổ chức hoại tử, tạo vạt che phủ cánh mũi, lấy tổ chức xương và niêm mạc xoang hàm làm giải phẫu bệnh cũng như cấy dịch tổn thương tìm vi khuẩn, nấm. Kết quả sinh thiết cho thấy bệnh nhân bị nhiễm nấm Mucormycosis.

Bệnh nhân tiếp tục được phẫu thuật cắt bỏ tổ chức hoại tử, dùng kháng sinh và các thuốc kháng nấm. Sau 6 tuần điều trị liên tục, bệnh nhân hoại tử toàn bộ xương hàm, xương gò má và cánh mũi.

Vì tình trạng suy kiệt kéo dài và sốc nhiễm khuẩn sau tạo hình hàm mặt, bệnh nhân tử vong.

Trường hợp thứ 2 là một người đàn ông 59 tuổi (ở Hà Tĩnh), được chuyển vào Bệnh viện Bạch Mai hồi cuối tháng 3/2022. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường nhưng không điều trị. 

Bác sĩ Cường cho hay, 15 ngày trước nhập viện, người này bị sưng đau vùng hàm mặt bên trái, có nhổ răng và đau nhức. Một ngày sau, ông mắc Covid-19 và tự theo dõi ở nhà.

Tuy nhiên, bệnh nhân tiếp tục sưng đau mặt kèm sốt, đau đầu, khó thở tăng dần. Do đó, ông được chuyển đến một bệnh viện tại Nghệ An trong tình trạng ý thức lơ mơ, CT-Scan sọ có hình ảnh tụ khí nội sọ, tổn thương thùy thái dương.

Khi chuyển lên Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân đã sưng nề toàn bộ mặt, lan đến vùng cổ, mắt trái sưng lồi, chảy mủ, đồng tử giãn 4mm, mắt gần như hỏng.

Bác sĩ quyết định điều trị theo hướng nhiễm trùng huyết, dùng kháng sinh phổ rộng. MRI sọ não cho thấy bệnh nhân bị nhồi máu não cấp tính, tắc hoàn toàn động mạch não giữa, kèm theo viêm đa xoang biến chứng áp xe vùng má, lan vào mắt trái và nội sọ, viêm màng não.

Bệnh viện Bạch Mai đã hội chẩn toàn viện và tiến hành mổ cấp cứu với nhiều chuyên khoa như Phẫu thuật thần kinh, Tai mũi họng, Răng hàm mặt. 

Ê-kip lấy ra rất nhiều niêm mạc hoại tử, mủn, tắc mạch kèm theo. Bệnh nhân được cắt lọc hoại tử từ răng đến xoang hàm, lấy bỏ áp xe răng và sàn dưới hốc mắt, mở sọ giảm áp. Giải phẫu bệnh cho kết quả tổn thương sợi nấm, thâm nhiễm xương hàm do nhiễm nấm Mucormycosis.

Mặc dù được điều tích cực nhưng sau mổ, bệnh nhân hôn mê sâu, tổn thương não. Gia đình đã xin về và người bệnh tử vong sau đó.

Ngoài 2 trường hợp trên, Bệnh viện Bạch Mai còn tiếp nhận trường hợp thứ 3 là bà N.T.T., 72 tuổi, nhập viện ngày 15/6 với tình trạng viêm xoang hàm cấp trên, chưa ghi nhận nhiễm Covid-19 nhưng có tiền sử đái tháo đường không kiểm soát tốt. Bệnh nhân được mổ cấp cứu, giải phẫu bệnh cho kết quả tổn thương do nhiễm Mucormycosis.

Hậu phẫu, bệnh nhân được điều trị bằng kháng sinh, thuốc kháng nấm liên tục 3 tuần. Hiện tình trạng bệnh nhân có cải thiện nhưng chưa biết còn điều trị kéo dài bao lâu nữa.

Sau 3 ca bệnh, nhận thấy nấm Mucormycosis chủ yếu gây tổn thương hàm mặt trên người có bệnh lý đái tháo đường, có thể sau khi mắc Covid-19. Tất cả bệnh nhân đều đến khám đầu tiên ở chuyên khoa Tai mũi họng và Răng hàm mặt.

"Bệnh nấm đen Mucormycosis là một bệnh nhiễm trùng nấm nghiêm trọng, hiếm gặp do nấm mốc Mucormycetes gây ra. Nấm sống ở môi trường như đất, nước, nhất là chất hữu cơ (như rau quả) đang thối rữa, có thể hít vào hoặc xâm nhập qua vết xước trên da. Nấm dễ xâm nhập trên người suy giảm miễn dịch, đặc biệt là người bệnh đái tháo đường trong giai đoạn toan ceton, hay người sử dụng nhiều corticoid…", PGS.TS Đỗ Duy Cường nói.

Bệnh nhiễm nấm đen Mucormycosis có biểu hiện lâm sàng không điển hình nên dễ bị bỏ sót. Bệnh phải điều trị kết hợp ngoại khoa, thời gian điều trị kéo dài và dùng nhiều thuốc chống nấm nên tạo ra gánh nặng lớn về chi phí.

Chuyên gia khuyến cáo, người bệnh đái tháo đường trong và sau nhiễm Covid-19, khi có tổn thương xoang hàm mặt, mắt cần nghĩ đến bệnh nhiễm nấm đen Mucormycosis để đến bệnh viện kiểm tra và can thiệp xử lý sớm.