Bé gái 12 tuổi nguy kịch vì vi khuẩn lao "tấn công"

Ngày 26/3, BSCK2 Đỗ Châu Việt - Trưởng khoa Hồi sức Nhiễm và Covid-19, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) cho biết, bệnh viện vừa điều trị thành công cho bé gái 12 tuổi mắc vi trùng lao nguy kịch.

Được biết, bé bị mắc vi trùng lao (vi trùng cơ hội) tại nhiều cơ quan như phổi, bụng, cơ xương khớp, do trước đó bé có sử dụng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài trong quá trình điều trị bệnh lupus ban đỏ, khiến hệ thống miễn dịch của bệnh nhi bị suy giảm trầm trọng.

Bệnh nhân đã rơi vào tình trạng suy hô hấp nặng, sốc nhiễm khuẩn. Bé được hỗ trợ thở máy xâm lấn, chống sốc, kháng sinh, kháng lao, vận mạch, chọc màng phổi...

Sau 1 tháng điều trị, bé tỉnh táo, được cai máy thở và phục hồi gần như hoàn toàn. Bác sĩ Việt cho biết, đây là trường hợp mắc bệnh lao rất nặng, nguy cơ tử vong cao.

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm, do vi khuẩn lao có tên khoa học là Mycobacterium tuberculosis gây ra, là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Vi khuẩn thường tấn công vào phổi, cũng có thể gây tổn thương ở những cơ quan khác như não, tủy, thận và cơ xương khớp.

Dù vậy, không phải ai mang vi khuẩn lao cũng mắc bệnh lao. Những người mang vi khuẩn lao nhưng không gây thành bệnh, gọi là nhiễm lao tiềm ẩn. Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy giảm sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh lao. Bệnh lao có thể phòng ngừa. Bệnh nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể khỏi hẳn.

Tỷ lệ trẻ em bị bệnh lao mỗi năm chiếm khoảng 15% trong tổng số các ca mới. Trẻ bị bệnh lao có thể có biểu hiện của mọi thể lao tương tự như ở người lớn. Tuy nhiên, phổ biến nhất là lao sơ nhiễm, sau đó là lao phổi, màng phổi, lao màng não và một số thể lao ngoài phổi như lao xương, lao màng bụng, lao hạch, lao ruột...

Mỗi thể lao có những biểu hiện lâm sàng khác nhau, xảy ra ở những độ tuổi khác nhau. Mức độ phụ thuộc vào cơ địa của trẻ bị bệnh lao, đáp ứng điều trị và lượng vi khuẩn gây bệnh.

Lao sơ nhiễm là dạng lao thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, chưa được tiêm phòng lao. Triệu chứng bệnh thường mơ hồ, không rõ ràng. Trẻ có thể biểu hiện một hay nhiều triệu chứng của lao sơ nhiễm như: chậm lớn hay sụt cân; hoặc trẻ có thể chỉ có biểu hiện duy nhất là khò khè kéo dài, ho kéo dài tái đi tái lại, khiến trẻ bị chẩn đoán nhầm với bệnh phổi khác.

Vì thế, việc đưa trẻ đi khám tầm soát lao khi trẻ có tiếp xúc với người bệnh lao là rất quan trọng. Ngoài ra, các xét nghiệm xác định bệnh bị hạn chế do ít khi tìm thấy vi trùng lao ở trẻ, do hầu hết trẻ nhỏ không khạc được đờm. Xét nghiệm chuyên sâu thì tốn kém và có nhiều nguy cơ.

Nếu trẻ không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh lao sẽ tiến triển nghiêm trọng hơn, gây ra các triệu chứng nguy hiểm như khó thở, chậm phát triển, suy kiệt, hoặc có thể gây nhiễm lao ở một số cơ quan khác của cơ thể. Nguy hiểm hơn cả là lao màng não sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới não bộ, thậm chí gây tử vong.

Nguyên tắc điều trị bệnh lao ở trẻ em tương tự như việc điều trị bệnh lao ở người lớn. Phác đồ điều trị phối hợp giữa các thuốc kháng lao trong thời gian dài chiếm vai trò chính. Hiệu quả của việc điều trị bệnh lao ở trẻ em phụ thuộc nhiều vào giai đoạn bệnh. Bệnh lao ở trẻ em được phát hiện sớm, khi chưa có biến chứng hoặc chưa lây lan đến các cơ quan khác, sẽ có tiên lượng tốt hơn.

Để phòng bệnh, BS Việt cũng khuyến cáo, phòng ngừa bằng thuốc tiêm phòng, tiêm nhắc định kỳ, dinh dưỡng đầy đủ nâng cao thể trạng, thể dục thể thao, bổ sung vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, cần hạn chế tiếp xúc với người mắc lao, đặc biệt các đối tượng có nguy cơ cao như: người già, trẻ em, phụ nữ có thai, người có bệnh nền nặng.

Việc giáo dục sức khỏe cho người dân, hướng dẫn các biện pháp tránh và kết hợp tầm soát bệnh lao cho tất cả trẻ em tiếp xúc người nghi hoặc mắc bệnh lao rất quan trọng. Khi biểu hiện sốt, ho, khò khè kéo dài không đáp ứng điều trị thông thường, nổi hạch, cần được sàng lọc bệnh lao.