Không chủ quan với bệnh lao ở trẻ em

Bệnh viện Nhi Trung ương vừa tiếp nhận bé gái 3 tuổi (Hòa Bình) vào nhập viện trong tình trạng ho, khó thở, sốt cao, co giật toàn thân. 

Theo người nhà bé cho biết, cách đó 1 tháng, bé có biểu hiện húng hắng ho, gia đình cho con đi khám tại một số phòng khám tư và được chẩn đoán viêm đường hô hấp. 

Trước vào viện 3 ngày, bé xuất hiện ho nhiều và co giật toàn thân, kèm khó thở, gia đình cho con vào điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, sau đó được chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương.

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo - Trung tâm Bệnh Nhiệt đới - người trực tiếp điều trị cho bệnh nhi cho biết, tại đây, bé được chẩn đoán mắc bệnh lao toàn thể gồm: Lao phổi và lao màng não.

Khai thác tiền sử gia đình được biết, cách đây 1 năm, bố của bé đã được chẩn đoán mắc bệnh lao, do chưa hiểu biết về nguy cơ lây bệnh lao cho những người tiếp xúc nên đã lây cho trẻ. 

Rất may mắn, sau 3 tuần điều trị tích cực, tình trạng của trẻ đã ổn định, dự kiến được ra viện trong một vài ngày tới.

Theo ThS.BS Nguyễn Phương Thảo, bệnh lao là bệnh truyền nhiễm, một trong những nguyên nhân hàng đầu của tử vong trên toàn thế giới. Bệnh lao do trực khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, bệnh lây lan khi những người bị bệnh lao phát tán vi khuẩn vào không khí (ví dụ: bằng cách ho).

Ước tính 1/4 dân số thế giới nhiễm lao, khoảng 10% nhiễm lao sẽ tiến triển thành bệnh lao. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2022, toàn thế giới có khoảng 9 triệu ca lao mới mỗi năm. Trong số đó có 10% là trẻ em.

Việt Nam vẫn là một trong 30 nước có gánh nặng bệnh lao và lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Lao kháng thuốc là mối đe dọa nghiêm trọng về y tế công cộng. Hơn 172.000 người đã mắc bệnh và 10.400 người chết vì bệnh lao (báo cáo của WHO năm 2020).

Trong số đó, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình đối mặt với những chi phí thảm họa – nghĩa là chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình. 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động. Vì vậy, lao thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, hàng năm phát hiện và điều trị khoảng 70-80 ca bệnh lao. Tập trung tại Bệnh viện Nhi Trung ương là những ca lao nặng, khó chẩn đoán. Trong đó gồm các thể lao phổi - màng phổi (45%), lao toàn thể (18%), lao màng não (30%), lao xương, lao hạch. Hầu hết các trường hợp xảy ra ở trẻ nhỏ (<5 tuổi) và bệnh xảy ra trong vòng 2 năm sau tiếp xúc với nguồn bệnh (đa số trong vòng 1 năm).

Để phòng bệnh lao ở trẻ em, ThS.BS Nguyễn Phương Thảo khuyến cáo: Phòng bệnh lao là làm giảm nguy cơ nhiễm lao và giảm nguy cơ chuyển từ nhiễm lao sang bệnh lao. Việc phát hiện sớm bệnh nhân lao, điều trị hiệu quả, cách ly giúp giảm phơi nhiễm. Trẻ em nếu có phơi nhiễm cần được sàng lọc tại cơ sở y tế và theo dõi.

Bên cạnh đó, kiểm soát vệ sinh môi trường, giảm tiếp xúc nguồn lây, điều trị lao tiềm ẩn. Thay đổi hành vi của người bệnh (vệ sinh hô hấp) nhằm làm giảm các hạt nhiễm khuẩn ra môi trường:

- Dùng khẩu trang hoặc ít nhất có khăn che miệng khi tiếp xúc nói chuyện với người khác.

- Khạc đờm và bỏ đúng nơi quy định, rửa tay xà phòng thường xuyên.

Tiêm vaccine BCG trong chương trình tiêm chủng mở rộng nhằm giúp cơ thể hình thành miễn dịch chống lại bệnh lao khi bị nhiễm lao. BCG hiệu quả trong việc chống lại bệnh lao lan tỏa và lao màng não.